DOI article:
Michalak, Michał: Przedstawienia przyłbic z drugiej połowy XIV i pierwszej ćwierci XV stulecia w ikonografii z terenów państwa krzyżackiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0013
Michał
Michalak
11. 1-3. Fragmenty paneli ołtarzowych z kaplicy Wszystkich Świętych bazyliki Mariackiej
w Gdańsku (wg Bernharda Engela), repr. za: Bernhard Engel, Waffengeschichtliche Studien aus
dem Detschenordensgebiet, „Zeitschrift für Historische Waffen und Kostümkunde” 1902-1905,
Bd. 3, s. 38
zasłony twarzy jest wydłużona, przypomina nos. Hełm ma przytwierdzony
czepiec kolczy. Podobny przykład hełmu z zasłoną o zbliżonym kształcie wid-
nieje w rękopisie z ok. 1400 r., tj. nr 61 Chronique universelle (fol. 6), przecho-
wywanym w Bibliotheque Municipale de Reims (il. 5)25.
Druga postać, od lewej strony (il. 1), ma dzwon hełmu opadający w części
dolnej do tyłu i zakończony wywiniętą sterczyną oraz również mocowaną skro-
niowo, uniesioną zasłonę. Krawędź górna owej zasłony nie tworzy jednej linii,
ale jest pofalowana, „ząbkowana". Wizur nie przedstawiono.
Kolejnym interesującym elementem omawianego przedstawienia jest
łuskowy czepiec tego hełmu, nie jedyny wśród wizerunków z kaplicy Wszyst-
kich Świętych. Można by to uznać za przedstawienie „szydercze", gdyby nie
przykłady innych wizerunków ikonograficznych z terenów Europy Środkowej
i Zachodniej zawierających tego rodzaju motywy, nie tylko w czternasto-
wiecznych dziełach, lecz także piętnastowiecznych. Wracając jednak do kwe-
stii ząbkowanej zasłony, przychodzi na myśl jeszcze jedna interpretacja, zwią-
zana ze wspomnianą odmianą przyłbic pekilhube. W Muzeum Okręgowym
25 Ms 0061, fol. 6v. 2, ARCA, https://arca.irht.cnrs.fr/iiif/106148/canvas/canvas-1281567/
view [dostęp: 27.02.2024].
12
Michalak
11. 1-3. Fragmenty paneli ołtarzowych z kaplicy Wszystkich Świętych bazyliki Mariackiej
w Gdańsku (wg Bernharda Engela), repr. za: Bernhard Engel, Waffengeschichtliche Studien aus
dem Detschenordensgebiet, „Zeitschrift für Historische Waffen und Kostümkunde” 1902-1905,
Bd. 3, s. 38
zasłony twarzy jest wydłużona, przypomina nos. Hełm ma przytwierdzony
czepiec kolczy. Podobny przykład hełmu z zasłoną o zbliżonym kształcie wid-
nieje w rękopisie z ok. 1400 r., tj. nr 61 Chronique universelle (fol. 6), przecho-
wywanym w Bibliotheque Municipale de Reims (il. 5)25.
Druga postać, od lewej strony (il. 1), ma dzwon hełmu opadający w części
dolnej do tyłu i zakończony wywiniętą sterczyną oraz również mocowaną skro-
niowo, uniesioną zasłonę. Krawędź górna owej zasłony nie tworzy jednej linii,
ale jest pofalowana, „ząbkowana". Wizur nie przedstawiono.
Kolejnym interesującym elementem omawianego przedstawienia jest
łuskowy czepiec tego hełmu, nie jedyny wśród wizerunków z kaplicy Wszyst-
kich Świętych. Można by to uznać za przedstawienie „szydercze", gdyby nie
przykłady innych wizerunków ikonograficznych z terenów Europy Środkowej
i Zachodniej zawierających tego rodzaju motywy, nie tylko w czternasto-
wiecznych dziełach, lecz także piętnastowiecznych. Wracając jednak do kwe-
stii ząbkowanej zasłony, przychodzi na myśl jeszcze jedna interpretacja, zwią-
zana ze wspomnianą odmianą przyłbic pekilhube. W Muzeum Okręgowym
25 Ms 0061, fol. 6v. 2, ARCA, https://arca.irht.cnrs.fr/iiif/106148/canvas/canvas-1281567/
view [dostęp: 27.02.2024].
12