DOI article:
Konopka, Emiliana: Antropologia sztuki rdzennej ludności regionu nordyckiego: reprezentacja Kalaallit Nunaat i Sápmi w muzeach skandynawskich
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0155
Emiliana Konopka
Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych,
Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0002-4527-2689
Antropologia sztuki rdzennej ludności regionu
nordyckiego: reprezentacja Kalaallit Nunaat i Sapmi1
w muzeach skandynawskich
https://doi.org/10.26881/porta.2023.22.08
Słowa kluczowe: antropologia sztuki, sztuka rdzennej ludności, Kalaallit Nunaat, Sapmi,
Skandynawia, postkolonializm
Keywords: anthropology of art, art of indigenous peoples, Kalaallit Nunaat, Sapmi, Scan-
dinavia, post-colonialism
W marcu 2023 r. Państwowe Muzeum Sztuki (dun. Statens Museum for Kunst,
SMK) w Kopenhadze poinformowało, że pierwszy obraz Grenlandii z kolekcji
zawisnął na wystawie stałej2. Pejzaż Nastrojowa biała noc na wybrzeżu grenlandzkim
(dun. Midnatsstemning ved den gronlandske kyst, 1872, SMK, Kopenhaga, il. l)3
autorstwa Carla Rasmussena (1841-1893) został zakupionyjuż w 1872 r., a zanim
trafił na ściany galerii pejzażu duńskiego, był prezentowany m.in. na wystawach
światowych oraz w parlamencie4. Umieszczenie pejzażu grenlandzkiego w państwo-
wej galerii sztuki wynika z nowej strategii wystawienniczej SMK, która ma na celu
1 Określenie „Grenlandia” (dun. Grönland) zostało stworzone przez jej pierwszego nie-
rdzennego osadnika Eryka Rudego w X w., i było używane jako oficjalna nazwa wyspy w miarę
poszerzenia duńskich wpływów od XVIII w. Natomiast w języku rdzennych mieszkańców teryto-
rium to nazywa się Kalaallit Nunaat - Kraj Kalaallit. Z kolei północne tereny Półwyspu Skandy-
nawskiego, funkcjonujące w językach europejskich jako Laponia, przez samych ich mieszkańców
są nazywane Sapmi - Kraj Saamów. W artykule określenie „skandynawski” stosuję w odniesieniu
do Danii, Szwecji i Norwegii, natomiast słowa „nordycki” i „Północ” - do regionu obejmującego
Skandynawię, Islandię, Wyspy Owcze i Grenlandię.
2 SMK - Statens Museum for Kunst, post z 23.03.2023, https://www.facebook.com/
smkmuseum/posts/pfbid032Y6aA8ZugLGjD4nUG9sBwYoGJGsNF36kvMBSPXMjn3o-
FjLrHSAYFx5JhflVRTEu91 [dostęp: 22.06.2023].
3 Jeśli nie podano inaczej, wszystkie tłumaczenia pochodzą od autorki. Używam słów „Gren-
landia” i „grenlandzki” równolegle z „Inuici”, „inuicki”, mając pełną świadomość ich złożoności
w języku Inuitów. Z uwagi na pejoratywne nacechowanie słów „Laponia” i „Lapończycy”, sto-
suję je tylko wtedy, gdy mowa wprost o kolonii szwedzkiej/norweskiej/fińskiej, w stosunku zaś
do rdzennych mieszkańców posługuję się nazwą „Saami” i określeniem „saamski”.
4 Anna Vestergaard Jorgensen, Traveling Images: On Carl Rasmussens „Greenland Paintings",
„Konsthistorisk tidskrift / Journal of Art History” 2023, vol. 92, s. 1-2.
154
Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych,
Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0002-4527-2689
Antropologia sztuki rdzennej ludności regionu
nordyckiego: reprezentacja Kalaallit Nunaat i Sapmi1
w muzeach skandynawskich
https://doi.org/10.26881/porta.2023.22.08
Słowa kluczowe: antropologia sztuki, sztuka rdzennej ludności, Kalaallit Nunaat, Sapmi,
Skandynawia, postkolonializm
Keywords: anthropology of art, art of indigenous peoples, Kalaallit Nunaat, Sapmi, Scan-
dinavia, post-colonialism
W marcu 2023 r. Państwowe Muzeum Sztuki (dun. Statens Museum for Kunst,
SMK) w Kopenhadze poinformowało, że pierwszy obraz Grenlandii z kolekcji
zawisnął na wystawie stałej2. Pejzaż Nastrojowa biała noc na wybrzeżu grenlandzkim
(dun. Midnatsstemning ved den gronlandske kyst, 1872, SMK, Kopenhaga, il. l)3
autorstwa Carla Rasmussena (1841-1893) został zakupionyjuż w 1872 r., a zanim
trafił na ściany galerii pejzażu duńskiego, był prezentowany m.in. na wystawach
światowych oraz w parlamencie4. Umieszczenie pejzażu grenlandzkiego w państwo-
wej galerii sztuki wynika z nowej strategii wystawienniczej SMK, która ma na celu
1 Określenie „Grenlandia” (dun. Grönland) zostało stworzone przez jej pierwszego nie-
rdzennego osadnika Eryka Rudego w X w., i było używane jako oficjalna nazwa wyspy w miarę
poszerzenia duńskich wpływów od XVIII w. Natomiast w języku rdzennych mieszkańców teryto-
rium to nazywa się Kalaallit Nunaat - Kraj Kalaallit. Z kolei północne tereny Półwyspu Skandy-
nawskiego, funkcjonujące w językach europejskich jako Laponia, przez samych ich mieszkańców
są nazywane Sapmi - Kraj Saamów. W artykule określenie „skandynawski” stosuję w odniesieniu
do Danii, Szwecji i Norwegii, natomiast słowa „nordycki” i „Północ” - do regionu obejmującego
Skandynawię, Islandię, Wyspy Owcze i Grenlandię.
2 SMK - Statens Museum for Kunst, post z 23.03.2023, https://www.facebook.com/
smkmuseum/posts/pfbid032Y6aA8ZugLGjD4nUG9sBwYoGJGsNF36kvMBSPXMjn3o-
FjLrHSAYFx5JhflVRTEu91 [dostęp: 22.06.2023].
3 Jeśli nie podano inaczej, wszystkie tłumaczenia pochodzą od autorki. Używam słów „Gren-
landia” i „grenlandzki” równolegle z „Inuici”, „inuicki”, mając pełną świadomość ich złożoności
w języku Inuitów. Z uwagi na pejoratywne nacechowanie słów „Laponia” i „Lapończycy”, sto-
suję je tylko wtedy, gdy mowa wprost o kolonii szwedzkiej/norweskiej/fińskiej, w stosunku zaś
do rdzennych mieszkańców posługuję się nazwą „Saami” i określeniem „saamski”.
4 Anna Vestergaard Jorgensen, Traveling Images: On Carl Rasmussens „Greenland Paintings",
„Konsthistorisk tidskrift / Journal of Art History” 2023, vol. 92, s. 1-2.
154