DOI article:
Markowska, Anna: Nieistniejąca kaplica sióstr pallotynek w Gdańsku – arcydzieło sakralnej sztuki modernistycznej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0180
pallotyńskiego s. Julitty było ważne, kaplica w Vence powstała dzięki niestrudzo- Nieistniejąca
nej postawie misyjnej dominikańskich zakonnic. Artystka podążyła więc także kaplica sióstr
drogą nowoczesności, jej kaplica jednak - niewątpliwie pod wpływem budowli pallotynek...
w Vence - stanowiła dzieło na wskroś oryginalne. Od Matissea wzięła lapidar-
ność nowoczesnej formy, podkreślanie afektywnego i duchowego oddziaływania
koloru i pozostawianie w dziele plastycznym dużo miejsca dla pracy wyob-
raźni zamiast historyzującej dosłowności i detaliczności. Formalną radykalność
słynnego fowisty złagodziła stylizacją wywodzącą się od nabistów. Nie było
ponadto „Na Górce" ascetycznej pustki, która pojawiła się dopiero w kaplicy
z lat dziewięćdziesiątych.
Siostra Julitta Gołębiowska urodziła się w 1933 r. we wsi Markowszczyzna,
w międzywojennej Polsce w powiecie wileńsko-trockim. O ojcu Władysławie
i matce Antoninie z domu Okuniewicz nie zachowały się w klasztorze informa-
cje. Z ankiety zachowanej w Archiwum ASP w Krakowie wiemy, że rodzice żyli
jeszcze, gdy w 1965 r. starała się o przyjęcie na studia. Siostra wpisała, że ojciec
był rolnikiem o wykształceniu podstawowym, urodzonym w 1896 r., matka,
także o wykształceniu podstawowym, urodziła się w 1906 r., a oboje rodzice
zrzekli się (co oczywiście jest eufemizmem) gospodarstwa rolnego na rzecz
państwa11. Nie zdążyła pójść do szkoły w Dudziszkach, gdyż data rozpoczęcia
edukacji zbiegła się z wybuchem drugiej wojny światowej. Dopiero po wojnie
ukończyła szkołę powszechną w Lidzbarku Warmińskim. Edukację w szkole
średniej (także w Lidzbarku, 1948-1950) przerwała, gdyż w czasie wzmożonych
prześladowań Kościoła w 1950 r. wstąpiła do zakonu. Przyjęła wówczas imię
Angelina, ale później przestała go używać, korzystając z możliwości, jakie dawał
w tym względzie Sobór Watykański II. Liceum ukończyła korespondencyjnie
(w Poznaniu) i już jako zakonnica zdała egzamin maturalny (1955).
Wkrótce potem zaczęła studiować w Międzyzakonnym Wyższym Instytucie
Katechetycznym w Krakowie (1955-1957), marząc jednocześnie o studiach arty-
stycznych. Wedle jej własnej opowieści (przekazanej siostrom w zgromadzeniu)
podczas spotkania księdza i poety Karola Wojtyły (od 1958 r. biskupa), gdy ten
zainteresował się rysunkami artystki, zwierzyła się mu ze swojego marzenia
studiowania na Akademii Sztuk Pięknych, a on obiecał wstawić się za nią w tej
sprawie do kardynała Wyszyńskiego. Ostatecznie otrzymała zezwolenie na stu-
diowanie w habicie.
Siostra była bardzo szczęśliwa, że Karol Wojtyła dostrzegł jej talent i pozwolił
mu się rozwinąć. Możliwość studiowania potraktowała jako dożywotnie zobo-
wiązanie. Była wszechstronnie wykształconą artystką: ukończyła kurs grafiki
użytkowej przy ASP (1957-1958), następnie regularne studia na Wydziale
Malarstwa ASP (1965-1971) w pracowni Czesława Rzepińskiego. Spis prac
dyplomowych pokrywa się z częścią zachowanej spuścizny po artystce, prze-
chowywanej u sióstr pallotynek w Gdańsku. Podczas studiów mieszkała u sióstr
11 Akta Julitty Gołębiowskiej, Archiwum ASP w Krakowie, BE 50, I-M-4112, 1336.
179
nej postawie misyjnej dominikańskich zakonnic. Artystka podążyła więc także kaplica sióstr
drogą nowoczesności, jej kaplica jednak - niewątpliwie pod wpływem budowli pallotynek...
w Vence - stanowiła dzieło na wskroś oryginalne. Od Matissea wzięła lapidar-
ność nowoczesnej formy, podkreślanie afektywnego i duchowego oddziaływania
koloru i pozostawianie w dziele plastycznym dużo miejsca dla pracy wyob-
raźni zamiast historyzującej dosłowności i detaliczności. Formalną radykalność
słynnego fowisty złagodziła stylizacją wywodzącą się od nabistów. Nie było
ponadto „Na Górce" ascetycznej pustki, która pojawiła się dopiero w kaplicy
z lat dziewięćdziesiątych.
Siostra Julitta Gołębiowska urodziła się w 1933 r. we wsi Markowszczyzna,
w międzywojennej Polsce w powiecie wileńsko-trockim. O ojcu Władysławie
i matce Antoninie z domu Okuniewicz nie zachowały się w klasztorze informa-
cje. Z ankiety zachowanej w Archiwum ASP w Krakowie wiemy, że rodzice żyli
jeszcze, gdy w 1965 r. starała się o przyjęcie na studia. Siostra wpisała, że ojciec
był rolnikiem o wykształceniu podstawowym, urodzonym w 1896 r., matka,
także o wykształceniu podstawowym, urodziła się w 1906 r., a oboje rodzice
zrzekli się (co oczywiście jest eufemizmem) gospodarstwa rolnego na rzecz
państwa11. Nie zdążyła pójść do szkoły w Dudziszkach, gdyż data rozpoczęcia
edukacji zbiegła się z wybuchem drugiej wojny światowej. Dopiero po wojnie
ukończyła szkołę powszechną w Lidzbarku Warmińskim. Edukację w szkole
średniej (także w Lidzbarku, 1948-1950) przerwała, gdyż w czasie wzmożonych
prześladowań Kościoła w 1950 r. wstąpiła do zakonu. Przyjęła wówczas imię
Angelina, ale później przestała go używać, korzystając z możliwości, jakie dawał
w tym względzie Sobór Watykański II. Liceum ukończyła korespondencyjnie
(w Poznaniu) i już jako zakonnica zdała egzamin maturalny (1955).
Wkrótce potem zaczęła studiować w Międzyzakonnym Wyższym Instytucie
Katechetycznym w Krakowie (1955-1957), marząc jednocześnie o studiach arty-
stycznych. Wedle jej własnej opowieści (przekazanej siostrom w zgromadzeniu)
podczas spotkania księdza i poety Karola Wojtyły (od 1958 r. biskupa), gdy ten
zainteresował się rysunkami artystki, zwierzyła się mu ze swojego marzenia
studiowania na Akademii Sztuk Pięknych, a on obiecał wstawić się za nią w tej
sprawie do kardynała Wyszyńskiego. Ostatecznie otrzymała zezwolenie na stu-
diowanie w habicie.
Siostra była bardzo szczęśliwa, że Karol Wojtyła dostrzegł jej talent i pozwolił
mu się rozwinąć. Możliwość studiowania potraktowała jako dożywotnie zobo-
wiązanie. Była wszechstronnie wykształconą artystką: ukończyła kurs grafiki
użytkowej przy ASP (1957-1958), następnie regularne studia na Wydziale
Malarstwa ASP (1965-1971) w pracowni Czesława Rzepińskiego. Spis prac
dyplomowych pokrywa się z częścią zachowanej spuścizny po artystce, prze-
chowywanej u sióstr pallotynek w Gdańsku. Podczas studiów mieszkała u sióstr
11 Akta Julitty Gołębiowskiej, Archiwum ASP w Krakowie, BE 50, I-M-4112, 1336.
179