DOI Artikel:
Mędrek, Henryk: Typ Pięknej Madonny z Krumlowa w polskiej plastyce pierwszej połowy XV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36973#0086
54
HENRYK MĘDREK
łączą nasz obiekt z rzeźbą pilzneńską. Jest ona jakby pierwszym przeja-
wem powstawania grupy tych rzeźb.
Z rzeźbą opolską była związana formalnie i stylistycznie figura Matki
Boskiej z Włodzienina (spalona), datowana również na r. ok. 1400.31 Ze
względu na brak pełnej dokumentacji fotograficznej obiektu, trudno jest
ustalić bliższe jego związki z rzeźbą opolską. Można jednak zauważyć
na ocalałej fotografii elementy formalno-stylistyczne ciążące do rzeźb
wcześniejszych, jak również ornamentacje draperii, jej rozbicie i gra-
ficzność. Związek rzeźby z Włodzienina z Madonną pilzneńską jest tu
bardziej widoczny poprzez duże podobieństwo w usytuowaniu Dzieciątka
oraz jego pozę.
Kontynuacją plastyczną omawianych obiektów jest figura Madonny
z Nysy (il. 4). Rzeźba powtarza w zasadzie ogólny schemat z Opola i Wło-
dzienina, lecz poprzez duże uproszczenie formy, a jednocześnie upla-
stycznienie przynależy do nowego stylu. Szczególnie typowe jest dla
niej rozwiązanie fałd misowych. Sposób jednak usytuowania Dzieciątka,
jak również oszczędne potraktowanie fałd rurkowych są nieco odmienne
od. pilzneńskiego wzoru. Ze względu na nietypowość formy, sugerującą
cechy rzeźby kamiennej, jak również dzieł wcześniejszych (chusta okry-
wająca ramiona Maryi oraz gest Dzieciątka), obiekt możemy datować na
pocz. XV w.32
Wśród dzieł pomorskich najbardziej typowym przykładem grupy jest
Madonna z Drengfurtu (il. 5), której układ szat został niemal dosłownie
skopiowany z figury pilzneńskiej: podwójny fartuch płaszcza, dwie
wiązki fałd. rurkowych, z których jedna jest bardziej oszczędnie opraco-
wana, analogiczne rozwiązanie dolnych partii sukni, obrotowy ruch po-
staci, a nawet pewne podobieństwo' fizjonomiczne. Rzeźba, w przeci-
wieństwie do uprzednio omówionych, nie wykazuje już reminiscencji
stylowych wieku poprzedniego, a sposób opracowania fałd i twarzy może
sugerować powstanie jej w zasięgu oddziaływania warsztatu Mistrza
Pięknych Madonn, tym bardziej że spotykamy tu charakterystyczny dla
jego warsztatu motyw odgięcia kraju płaszcza na pierwszej fałdzie miso-
wej (posiada go Madonna krumlowska oraz kilka jej replik — z Mu-
zeum Narodowego w Pradze, z Bad Aussee). Obiekt datowany jest przez
Clasena na 1. poł. XV w.,33 jednak ze względu na dużą plastyczność
i płaszczyznowość fałd, jak też bliskie analogie z pierwowzorem należa-
łoby datę uściślić, proponując powstanie rzeźby na r. ok. 1410, tym bar-
dziej że wykazuje ona duże analogie pod względem uplastycznienia
31 Ibid., s. 370, il. 39 . 32 Ibid., s. 378, il. 49.
33 Die Mittelalterliche, s. 312, il. 363 i 364.
HENRYK MĘDREK
łączą nasz obiekt z rzeźbą pilzneńską. Jest ona jakby pierwszym przeja-
wem powstawania grupy tych rzeźb.
Z rzeźbą opolską była związana formalnie i stylistycznie figura Matki
Boskiej z Włodzienina (spalona), datowana również na r. ok. 1400.31 Ze
względu na brak pełnej dokumentacji fotograficznej obiektu, trudno jest
ustalić bliższe jego związki z rzeźbą opolską. Można jednak zauważyć
na ocalałej fotografii elementy formalno-stylistyczne ciążące do rzeźb
wcześniejszych, jak również ornamentacje draperii, jej rozbicie i gra-
ficzność. Związek rzeźby z Włodzienina z Madonną pilzneńską jest tu
bardziej widoczny poprzez duże podobieństwo w usytuowaniu Dzieciątka
oraz jego pozę.
Kontynuacją plastyczną omawianych obiektów jest figura Madonny
z Nysy (il. 4). Rzeźba powtarza w zasadzie ogólny schemat z Opola i Wło-
dzienina, lecz poprzez duże uproszczenie formy, a jednocześnie upla-
stycznienie przynależy do nowego stylu. Szczególnie typowe jest dla
niej rozwiązanie fałd misowych. Sposób jednak usytuowania Dzieciątka,
jak również oszczędne potraktowanie fałd rurkowych są nieco odmienne
od. pilzneńskiego wzoru. Ze względu na nietypowość formy, sugerującą
cechy rzeźby kamiennej, jak również dzieł wcześniejszych (chusta okry-
wająca ramiona Maryi oraz gest Dzieciątka), obiekt możemy datować na
pocz. XV w.32
Wśród dzieł pomorskich najbardziej typowym przykładem grupy jest
Madonna z Drengfurtu (il. 5), której układ szat został niemal dosłownie
skopiowany z figury pilzneńskiej: podwójny fartuch płaszcza, dwie
wiązki fałd. rurkowych, z których jedna jest bardziej oszczędnie opraco-
wana, analogiczne rozwiązanie dolnych partii sukni, obrotowy ruch po-
staci, a nawet pewne podobieństwo' fizjonomiczne. Rzeźba, w przeci-
wieństwie do uprzednio omówionych, nie wykazuje już reminiscencji
stylowych wieku poprzedniego, a sposób opracowania fałd i twarzy może
sugerować powstanie jej w zasięgu oddziaływania warsztatu Mistrza
Pięknych Madonn, tym bardziej że spotykamy tu charakterystyczny dla
jego warsztatu motyw odgięcia kraju płaszcza na pierwszej fałdzie miso-
wej (posiada go Madonna krumlowska oraz kilka jej replik — z Mu-
zeum Narodowego w Pradze, z Bad Aussee). Obiekt datowany jest przez
Clasena na 1. poł. XV w.,33 jednak ze względu na dużą plastyczność
i płaszczyznowość fałd, jak też bliskie analogie z pierwowzorem należa-
łoby datę uściślić, proponując powstanie rzeźby na r. ok. 1410, tym bar-
dziej że wykazuje ona duże analogie pod względem uplastycznienia
31 Ibid., s. 370, il. 39 . 32 Ibid., s. 378, il. 49.
33 Die Mittelalterliche, s. 312, il. 363 i 364.