DOI Artikel:
Miszczak, Danuta: Materiały archiwalne do działalności architektonicznej Pawła Fontanay
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27672#0044
30
DAJSTUTA MISZCZAK
budowli miał nie mniejszy udział niż Mikołaj Krzyniecki, który zawarł
formalną umowę z Pawłem Fontaną dnia 10 IV 1737 r. 26 (Aneks II).
Z kontraktu wynika, że Paweł Fontana zobowiązuje się wystawić koś-
ciół i klasztor z całkowitym wyposażeniem według „abrysu przez funda-
tora i trzech ojców kapucynów już podpisanego ,, i dokładnie określonycłi
w umowie punktów, za sumę 81 tysięcy złotych polskich, płaconą rata-
mi kwartalnymi w przeciągu 5 lat, licząc od daty zawareia kontraktu
(ryc. 10). Na realizaeję tej fundacji tylko 41 tysięcy złotych przeznaczyl
M. Krzyniecki, zaś pozostałą sumę 40 tysięcy ojcowie mieli otrzymać od
innego wielkiego swego dobrodzieja, którym niewątpliwie był ks. San-
guszko 27.
Dla szybszego wystawienia tych budowłi architekt miał prawo zużyt-
kować materiały przygotowane Avcześniej przez fundatora M. Krzyniec-
kiego; pozwolono mu także łamać kamienie w dobrach książęcych San-
guszki, kopać glinę, korzystać z lasu, a w cegielni wypalać cegłę i da-
chówkę. Poczynione w umowie zastrzeżenia, aby udostępnione materiały
i środki produkcji, a częściowo także transport, służyły wyłącznie na po~
trzeby ,,fabryki” kapucyńskiej, zdają się wskazywać na to, że P. Fonta-
na prowadził w tym czasie jeszcze inne prace budowlane i godzi obowiąz-
ki architekta nadwornego z zamówieniami klienteli prywatnej.
Treść umowy została zredagowana z dużym znawstwem techniki bu-
dowlanej. Stanowi ona przeto dodatkowe źródło pozwalające lepiej się
zorientować w częściowo już znanym warsztacie budowlanym Fontany,
warunkach budowy i procesie jej realizacji. W umowie zwraca się uwagę
raczej na solidność wykonania, na stronę praktyczną, natomiast zagad-
nienia formy i programu artystycznego nie są uwzględnione. Ale to nie
znaczy, aby odbiorca bardziej eenił wartości czysto użytkowe od este-
tjmznych, gdyż o tych zazwyezaj decydował projekt, wcześniej wykona-
ny i przyjęty. Niemniej jest rzeczą wiadomą, że przepisy zakonne kapu-
cynów i tradycja niepisana domagały się, aby kościół był skromny oraz
dostosowany do surowej reguły św. Franciszka 28; tych dezyderatów arty-
25 Po raz pierwszy wiadomość o Fontanie (bez podania imienia) — architekcie
kościoła kapucynów w Lubartowie — zamieściła „Biesiada Literacka”, jw.: ,,Miko-
łaj Krzysztoi Sanguszko skarbnik trębowelski [sic], wzniósł w r. 1741, według pla-
nów Fontaniego, kościół Sgo Wawrzyńca z klasztorem O.O. Kapucynów”. W rękopisie
G. W e r e ż y ń s k i. Historyczne opisanie Miasta Lubartowa na zasadzie oryginaL
nych dokumentów opracowane, 1885 (Biblioteka WAPL sygn. 1156), podano, że:
„Mikołaj Krzyniecki wszedł w układy z Budowniczym Fontanim, który kontraktem
zobowiązał się kościół i klasztor za złp. 80.000 wybudować około r. 1738”. Ponieważ
informacje powyższe nie są zbyt ścisłe, nie wydaje się, aby były one czerpane bez-
pośrednio z treści kontraktu. Por. Aneks II.
27 WAPL. Dowody do operatu [...] k. 13 n.
28 Archiwum Prowincjalne Kapucynów w Nowym Mieście n. Pilicą. Konsty-
DAJSTUTA MISZCZAK
budowli miał nie mniejszy udział niż Mikołaj Krzyniecki, który zawarł
formalną umowę z Pawłem Fontaną dnia 10 IV 1737 r. 26 (Aneks II).
Z kontraktu wynika, że Paweł Fontana zobowiązuje się wystawić koś-
ciół i klasztor z całkowitym wyposażeniem według „abrysu przez funda-
tora i trzech ojców kapucynów już podpisanego ,, i dokładnie określonycłi
w umowie punktów, za sumę 81 tysięcy złotych polskich, płaconą rata-
mi kwartalnymi w przeciągu 5 lat, licząc od daty zawareia kontraktu
(ryc. 10). Na realizaeję tej fundacji tylko 41 tysięcy złotych przeznaczyl
M. Krzyniecki, zaś pozostałą sumę 40 tysięcy ojcowie mieli otrzymać od
innego wielkiego swego dobrodzieja, którym niewątpliwie był ks. San-
guszko 27.
Dla szybszego wystawienia tych budowłi architekt miał prawo zużyt-
kować materiały przygotowane Avcześniej przez fundatora M. Krzyniec-
kiego; pozwolono mu także łamać kamienie w dobrach książęcych San-
guszki, kopać glinę, korzystać z lasu, a w cegielni wypalać cegłę i da-
chówkę. Poczynione w umowie zastrzeżenia, aby udostępnione materiały
i środki produkcji, a częściowo także transport, służyły wyłącznie na po~
trzeby ,,fabryki” kapucyńskiej, zdają się wskazywać na to, że P. Fonta-
na prowadził w tym czasie jeszcze inne prace budowlane i godzi obowiąz-
ki architekta nadwornego z zamówieniami klienteli prywatnej.
Treść umowy została zredagowana z dużym znawstwem techniki bu-
dowlanej. Stanowi ona przeto dodatkowe źródło pozwalające lepiej się
zorientować w częściowo już znanym warsztacie budowlanym Fontany,
warunkach budowy i procesie jej realizacji. W umowie zwraca się uwagę
raczej na solidność wykonania, na stronę praktyczną, natomiast zagad-
nienia formy i programu artystycznego nie są uwzględnione. Ale to nie
znaczy, aby odbiorca bardziej eenił wartości czysto użytkowe od este-
tjmznych, gdyż o tych zazwyezaj decydował projekt, wcześniej wykona-
ny i przyjęty. Niemniej jest rzeczą wiadomą, że przepisy zakonne kapu-
cynów i tradycja niepisana domagały się, aby kościół był skromny oraz
dostosowany do surowej reguły św. Franciszka 28; tych dezyderatów arty-
25 Po raz pierwszy wiadomość o Fontanie (bez podania imienia) — architekcie
kościoła kapucynów w Lubartowie — zamieściła „Biesiada Literacka”, jw.: ,,Miko-
łaj Krzysztoi Sanguszko skarbnik trębowelski [sic], wzniósł w r. 1741, według pla-
nów Fontaniego, kościół Sgo Wawrzyńca z klasztorem O.O. Kapucynów”. W rękopisie
G. W e r e ż y ń s k i. Historyczne opisanie Miasta Lubartowa na zasadzie oryginaL
nych dokumentów opracowane, 1885 (Biblioteka WAPL sygn. 1156), podano, że:
„Mikołaj Krzyniecki wszedł w układy z Budowniczym Fontanim, który kontraktem
zobowiązał się kościół i klasztor za złp. 80.000 wybudować około r. 1738”. Ponieważ
informacje powyższe nie są zbyt ścisłe, nie wydaje się, aby były one czerpane bez-
pośrednio z treści kontraktu. Por. Aneks II.
27 WAPL. Dowody do operatu [...] k. 13 n.
28 Archiwum Prowincjalne Kapucynów w Nowym Mieście n. Pilicą. Konsty-