DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Chrzcielnica w świetle myśli liturgicznej i przepisów kościelnych średniowiecza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37102#0079
ROCZNIK! HUMANISTYCZNE
Tom XXIX, zeszyt 4 - 1981
JADWIGA KUCZYŃSKA
CHRZCIELNICA W ŚWIETLE MYŚLI LITURGICZNEJ
I PRZEPISÓW KOŚCIELNYCH ŚREDNIOWIECZA
Celem artykułu1 jest nie tylko zreferowanie średniowiecznych przepisów
kościelnych, warunkujących stronę materialną chrzcielnicy i jej usytuowa-
nie, oraz komentarzy liturgicznych będących podbudową ideową tych prze-
pisów, ale także ukazanie, w jaki sposób forma chrzcielnicy i jej dekoracja
bywały dostosowywane do potrzeb rytuału chrztu. Artykuł został podzie-
lony na dwie części. Pierwsza obejmuje problematykę dotyczącą chrzciel-
nicy zachodniej, druga natomiast - chrzcielnicy polskiej.
I
Od zarządzeń synodu w Lerida w 524 r., które nakazują użycie kamienia
do wytwarzania zbiorników chrzcielnych, przeważa stosowanie tego materia-
łu w obiektach baptyzmalnych wieków następnych. Polecenie wspomnianego
synodu dotyczące chrzcielnic brzmi następująco: „Omnis presbyter qui fon-
ten lapideum habere nequiverit, vas conveniens solummodo ad baptizandi
officium habeat, quod extra ecclesiam non deportetur2”. To postanowienie
powtarza papież Leon IV (f855 r.), nakazując każdemu kościołowi para-
tialnemp posiadanie własnej chrzcielnicy kamiennej: „unusquisque fontes
lapideos habeat ...”L Mimo konkurencji innych trwałych materiałów, jak
brąz, ołów, mosiądz, w następnych stuleciach nadal przedkładano nad nie
kamień. Edmund Rich, arcybiskup Canterbury (1. poł. XIII w.), podkreśla-
1 Artykuł ten jest nieznacznie tylko zmienionym fragmentem mojej pracy doktorskiej
Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce wykonanej pod kierunkiem prof. Piotra Sku-
biszewskiego.
2 J. S. Mansi i in. Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio I-LX. Paris
1899-1927 VIII, 617.
A. de Caumont. Abecedaire o u rudiment d' archeologie. Caen-Paris-Rouen 1859
s. 47.
Tom XXIX, zeszyt 4 - 1981
JADWIGA KUCZYŃSKA
CHRZCIELNICA W ŚWIETLE MYŚLI LITURGICZNEJ
I PRZEPISÓW KOŚCIELNYCH ŚREDNIOWIECZA
Celem artykułu1 jest nie tylko zreferowanie średniowiecznych przepisów
kościelnych, warunkujących stronę materialną chrzcielnicy i jej usytuowa-
nie, oraz komentarzy liturgicznych będących podbudową ideową tych prze-
pisów, ale także ukazanie, w jaki sposób forma chrzcielnicy i jej dekoracja
bywały dostosowywane do potrzeb rytuału chrztu. Artykuł został podzie-
lony na dwie części. Pierwsza obejmuje problematykę dotyczącą chrzciel-
nicy zachodniej, druga natomiast - chrzcielnicy polskiej.
I
Od zarządzeń synodu w Lerida w 524 r., które nakazują użycie kamienia
do wytwarzania zbiorników chrzcielnych, przeważa stosowanie tego materia-
łu w obiektach baptyzmalnych wieków następnych. Polecenie wspomnianego
synodu dotyczące chrzcielnic brzmi następująco: „Omnis presbyter qui fon-
ten lapideum habere nequiverit, vas conveniens solummodo ad baptizandi
officium habeat, quod extra ecclesiam non deportetur2”. To postanowienie
powtarza papież Leon IV (f855 r.), nakazując każdemu kościołowi para-
tialnemp posiadanie własnej chrzcielnicy kamiennej: „unusquisque fontes
lapideos habeat ...”L Mimo konkurencji innych trwałych materiałów, jak
brąz, ołów, mosiądz, w następnych stuleciach nadal przedkładano nad nie
kamień. Edmund Rich, arcybiskup Canterbury (1. poł. XIII w.), podkreśla-
1 Artykuł ten jest nieznacznie tylko zmienionym fragmentem mojej pracy doktorskiej
Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce wykonanej pod kierunkiem prof. Piotra Sku-
biszewskiego.
2 J. S. Mansi i in. Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio I-LX. Paris
1899-1927 VIII, 617.
A. de Caumont. Abecedaire o u rudiment d' archeologie. Caen-Paris-Rouen 1859
s. 47.