DOI Artikel:
Lachowski, Marcin: Galeria pod Moną Lizą: historia i ideologia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0305
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLVIIt-XLIX, zeszyt 4 - 2000-2001
MARCIN LACHOWSKI
Lublin
GALERIA POD MONĄ LIZĄ
HISTORIA I IDEOLOGIA
Pojęcia stylu i kierunku artystycznego posiadają podstawowe znaczenie
dla warsztatu historyka sztuki. Wydaje się jednak, że ich przydatność często
zawodzi w badaniach nad sztuką 2. pol. XX w. Trudności z uporządkowa-
niem dziejów sztuki najnowszej nie wynikają jednak wyłącznie z niezwykłej
różnorodności postaw i faktów artystycznych pojawiających się w tym okre-
sie. Przyczyn należy szukać raczej w specyficznym sposobie pojmowania
dzieła sztuki. Polską sztukę powojenną, jak świadczą o tym liczne opra-
cowania, wygodniej jest dzielić na dekady. Taka jej periodyzacja wskazuje
na zależności, łatwiej uchwytne niż w poprzednich epokach, od społecznych,
politycznych i instytucjonalnych uwarunkowań. To one coraz bardziej wąt-
pliwą formę dzieła sztuki włączały w artystyczny kontekst. Perspektywa
historyczna, wyróżniająca epoki, kierunki i style, zastąpiona została
perspektywą społeczną. W ramach działających w tym kontekście instytucji
twórczość artystyczna uzyskiwała swoją wartość i ocenę. W tekście tym
spróbuję przyjrzeć się jednej dekadzie powojennego życia artystycznego
w Polsce. Lata sześćdziesiąte jak w soczewce skupiają bowiem perturbacje
awangardy w nie rozstrzygniętym konflikcie między instytucją artystyczną
i dziełem sztuki. Artykuł ten pomyślany jest jako wstępna próba badań nad
historią powojennych galerii, towarzyszących dziejom polskiej awangardy.
Wieloznaczny termin awangardy będę rozumiał jako kategorię stylową.
W odróżnieniu jednak od stylów historycznych, obejmujących dzieła sztuki
charakteryzujące się podobieństwem formalnym, styl awangardowy określiła
suma operacji dokonywanych na pojęciu dzieła sztuki w ramach artystycznie
Tom XLVIIt-XLIX, zeszyt 4 - 2000-2001
MARCIN LACHOWSKI
Lublin
GALERIA POD MONĄ LIZĄ
HISTORIA I IDEOLOGIA
Pojęcia stylu i kierunku artystycznego posiadają podstawowe znaczenie
dla warsztatu historyka sztuki. Wydaje się jednak, że ich przydatność często
zawodzi w badaniach nad sztuką 2. pol. XX w. Trudności z uporządkowa-
niem dziejów sztuki najnowszej nie wynikają jednak wyłącznie z niezwykłej
różnorodności postaw i faktów artystycznych pojawiających się w tym okre-
sie. Przyczyn należy szukać raczej w specyficznym sposobie pojmowania
dzieła sztuki. Polską sztukę powojenną, jak świadczą o tym liczne opra-
cowania, wygodniej jest dzielić na dekady. Taka jej periodyzacja wskazuje
na zależności, łatwiej uchwytne niż w poprzednich epokach, od społecznych,
politycznych i instytucjonalnych uwarunkowań. To one coraz bardziej wąt-
pliwą formę dzieła sztuki włączały w artystyczny kontekst. Perspektywa
historyczna, wyróżniająca epoki, kierunki i style, zastąpiona została
perspektywą społeczną. W ramach działających w tym kontekście instytucji
twórczość artystyczna uzyskiwała swoją wartość i ocenę. W tekście tym
spróbuję przyjrzeć się jednej dekadzie powojennego życia artystycznego
w Polsce. Lata sześćdziesiąte jak w soczewce skupiają bowiem perturbacje
awangardy w nie rozstrzygniętym konflikcie między instytucją artystyczną
i dziełem sztuki. Artykuł ten pomyślany jest jako wstępna próba badań nad
historią powojennych galerii, towarzyszących dziejom polskiej awangardy.
Wieloznaczny termin awangardy będę rozumiał jako kategorię stylową.
W odróżnieniu jednak od stylów historycznych, obejmujących dzieła sztuki
charakteryzujące się podobieństwem formalnym, styl awangardowy określiła
suma operacji dokonywanych na pojęciu dzieła sztuki w ramach artystycznie