DOI issue:
I. Ze studiów nad sztuką polskiego Odrodzenia
DOI article:Dettloff, Szczęsny: Zagadnienia twórcze krakowskiego ołtarza Mariackiego Wita Stosza: wstęp
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.12452#0102
Ks. SZCZĘSNY DETTLOFF
ZAGADNIENIA TWÓRCZE KRAKOWSKIEGO
OŁTARZA MARIACKIEGO WITA STOSZA
WSTĘP
Z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Sztuki wydany został bogato ilu-
strowany i w treści doskonale opracowany album o charakterze popularno-
naukowym w najlepszym tego słowa znaczeniu, podający w obszernym
streszczeniu wyniki ostatnich badań polskich nad ołtarzem Mariackim Wita
Stosza1. Ekspektoracje złożone w swoim czasie do teki powołanego ad hoc
sześcioosobowego komitetu redakcyjnego, który je na licznych konferencjach
przedyskutował, nie były jednak dotąd ogłoszone drukiem poza jedną rozpra-
wą M. Friedberga2. A zasługują one chyba na opublikowanie ze względu na
cenny, dotąd nie brany pod uwagę, częstokroć zaś całkiem nieznany ma-
teriał naukowy.
Niniejsza praca, poświęcona jednemu z ważnych odcinków w dziedzinie
badań nad licznymi problemami związanymi z ołtarzem krakowskim, a zatem
i pierwocinami twórczości naszego mistrza, miała właśnie cechy pracy zespo-
łowej jako podstawy do przygotowania albumu. Obecnie publikuję ją jako
pożyteczny, moim zdaniem, przyczynek do jaśniejszego naświetlenia najpo-
ważniejszego dzieła jego życia.
W ostatnim czasie dokonały się ważne odkrycia archiwalne i zabytkowe,
które umożliwiają dziś mocniejsze ugruntowania różnych założeń o cechach
dotąd raczej hipotetycznych aniżeli ściślej dowodowych. Stworzyły one bo-
wiem wcale poważną podwalinę dla dość chwiejnej konstrukcji naszych
dotychczasowych dociekań historycznych i stylistycznych w problematyce
ołtarza Mariackiego, a tym samym także innych zagadnień dotyczących
sztuki wielkiego mistrza krakowskiego.
Zdziwienie wszakże mógłby wywołać właśnie fakt, że raz jeszcze po-
dejmuję się opracowania naukowego całokształtu tych problemów jedynie
przy pomocy Stoszowego ołtarza krakowskiego, to znaczy w niejakim oder-
waniu od reszty dzieł mistrza. Ale łatwo zrozumieć, że nie tylko nakłania,
ale wręcz zmusza do stosowania takiej metody postępowania badawczego
potęga tego wyjątkowego czynu artystycznego — niewyczerpanego źródła
impulsów w inwencji twórczej, tryskającego pełnym strumieniem z tego
1 T. Dobrowolski i J. E. Dutkiewicz, Wit Stwosz — ołtarz krakowski, Warszawa 1951.
2 M. Friedberg, Ołtarz krakowski Wita Stwosza (Przegląd Zachodni. Poznań 1952. R. VIII, nr 7/8,
s. 673-706).
7*
ZAGADNIENIA TWÓRCZE KRAKOWSKIEGO
OŁTARZA MARIACKIEGO WITA STOSZA
WSTĘP
Z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Sztuki wydany został bogato ilu-
strowany i w treści doskonale opracowany album o charakterze popularno-
naukowym w najlepszym tego słowa znaczeniu, podający w obszernym
streszczeniu wyniki ostatnich badań polskich nad ołtarzem Mariackim Wita
Stosza1. Ekspektoracje złożone w swoim czasie do teki powołanego ad hoc
sześcioosobowego komitetu redakcyjnego, który je na licznych konferencjach
przedyskutował, nie były jednak dotąd ogłoszone drukiem poza jedną rozpra-
wą M. Friedberga2. A zasługują one chyba na opublikowanie ze względu na
cenny, dotąd nie brany pod uwagę, częstokroć zaś całkiem nieznany ma-
teriał naukowy.
Niniejsza praca, poświęcona jednemu z ważnych odcinków w dziedzinie
badań nad licznymi problemami związanymi z ołtarzem krakowskim, a zatem
i pierwocinami twórczości naszego mistrza, miała właśnie cechy pracy zespo-
łowej jako podstawy do przygotowania albumu. Obecnie publikuję ją jako
pożyteczny, moim zdaniem, przyczynek do jaśniejszego naświetlenia najpo-
ważniejszego dzieła jego życia.
W ostatnim czasie dokonały się ważne odkrycia archiwalne i zabytkowe,
które umożliwiają dziś mocniejsze ugruntowania różnych założeń o cechach
dotąd raczej hipotetycznych aniżeli ściślej dowodowych. Stworzyły one bo-
wiem wcale poważną podwalinę dla dość chwiejnej konstrukcji naszych
dotychczasowych dociekań historycznych i stylistycznych w problematyce
ołtarza Mariackiego, a tym samym także innych zagadnień dotyczących
sztuki wielkiego mistrza krakowskiego.
Zdziwienie wszakże mógłby wywołać właśnie fakt, że raz jeszcze po-
dejmuję się opracowania naukowego całokształtu tych problemów jedynie
przy pomocy Stoszowego ołtarza krakowskiego, to znaczy w niejakim oder-
waniu od reszty dzieł mistrza. Ale łatwo zrozumieć, że nie tylko nakłania,
ale wręcz zmusza do stosowania takiej metody postępowania badawczego
potęga tego wyjątkowego czynu artystycznego — niewyczerpanego źródła
impulsów w inwencji twórczej, tryskającego pełnym strumieniem z tego
1 T. Dobrowolski i J. E. Dutkiewicz, Wit Stwosz — ołtarz krakowski, Warszawa 1951.
2 M. Friedberg, Ołtarz krakowski Wita Stwosza (Przegląd Zachodni. Poznań 1952. R. VIII, nr 7/8,
s. 673-706).
7*