Rocznik Historii Sztuki (13.1981)

PAŁAC W PODHORCACH

109

we fryzie wieńczącego je belkowania —
festonów z wplecionymi w nie elementa-
mi dekoracji panopliowej: szabel, hala-
bard, bębnów, tarcz. Klucze arkad zdo-
bione były maszkaronami.

Umieszczone na pierwszym piętrze
wejścia ujęte zostały prostymi portalami
uszakowymi. Wieńczący je gzyms spoczy-
wa na tryglifach, które ujmują podłużną
płycinę, zawierającą pośrodku podkowę
herbu Koniecpolskiego „Pobóg" oraz de-
korację opartą na motywach owocowych
girland.

Przed wejściem do pałacu od strony
północnej znajduje się niewielki ganek,
który z najwyższym tarasem ogrodu po- -
łączony jest parą zewnętrznych schodów.
Pod gankiem mieści się niewielka grota.

W zachowanym do dziś obramieniu
architektonicznym samego wejścia do pa-
łacu od tej strony siedemnastowieczne
jest zapewne samo zwieńczenie portalu.
Tworzyła je zamknięta lukiem odcinko-
wym płycina z kartuszem herbowym,
ujęta po bokach spływami wolutowymi.

W inwentarzu z 1717 r. całkowicie po-
minięto dekorację elewacji pałacu. Cha-
rakter jej kompozycji wskazywałby na to,
że zdobiła ona bryłę korpusu już w XVII w.

Wprowadzono wtedy podziały piono-
we i poziome wyższych kondygnacji kor- g Podhorce Pa}ac fragmem dewacji pawilonu wschodmego

pusu. Pilastry toskańskie obiegały całe
jego piętro. Szeroki pas gzymsu kordo-
nowego rozdzielał oba piętra pawilonów, zaś poszczególne przęsła na drugim piętrze zostały zaakcen-
towane pilastrami korynckimi. Naroża pawilonów samego korpusu i jego zryzalitowanej części środ-
kowej zdobią zachowane do dziś boniowania.

Okna korpusu, prócz parterowych, ujmowały obramienia uszakowe, zaś wieńczyły frontony
trójkątne lub o łuku odcinkowym. Zestawiono je w rytmie przemiennym w pionie i w poziomie.
Zachowanie identycznych układów zwieńczeń na elewacjach ogrodowych pawilonów i trójbocznego
ryzalitu (na piętrze środkowe okno wieńczy fronton trójkątny, boczne okna frontony o łuku odcin-
kowym, zaś na pozostałych częściach korpusu pałacu zwieńczenia okien są odmienne: środkowy fron-
ton jest o luku odcinkowym, boczne — trójkątne) spowodował nieznaczne zakłócenie w tym rytmie:
trójkątne zwieńczenie okna pierwszego piętra jednoosiowego przęsła bocznego pawilonu powtórzone
zostało w zwieńczeniu bezpośrednio sąsiadującego z nim okna na korpusie.

Ścięty grzebiet czterospadowego dachu, przekrywającego skrzydło główne, obiegała balustrada
tralkowa. Utworzony w ten sposób belweder rozdzielało przekrycie części środkowej tego skrzydła.
Z niego prowadziły na belweder dwa wyjścia, zaś na krańcach tego przekrycia zostały umieszczone
kule, pobite miedzianą blachą i przy nich „Essy poboczne z miedzianej blachy porobione". Tak
samo zakończone były dachy namiotowe pawilonów bocznych. O bogatej dekoracji kamieniarskiej
dachu skrzydła głównego w XVII w. świadczyłaby wiadomość, że podczas remontu pałacu na pocz.
XVII w. zniesiono stamtąd: „balasy, piramidy i inne ciężkie kamienie"71.

71 Arch. Sang. Podh. II. sygn. 66, pag. 19.