DOI Artikel:
Bania, Zbigniew: Pałac w Podhorcach
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14266#0129
PAŁAC W PODHORCACH
125
Щ
%. '%
31. Podhorce. Pałac, kominek „Sali Karmazynowej"
nymi właśnie w tym celu mogły być obie podłużne sale traktu dziedzińcowego. Zdają się za tym
przemawiać następujące fakty. Przy przebudowie pałacu na pocz. XVIII w. na drugim piętrze,
o identycznym układzie wnętrz, jak na pierwszym, właśnie w obu podłużnych salach traktu dzie-
dzińcowego wydzielono od strony kaplicy alkierze100. Znajdujące się na niższym piętrze sale tego
traktu miały zapewne wzbogacić wyłącznie reprezentacyjny zespół wnętrz pałacu. Ale może o po-
wrocie około poł. XVIII w. do wcześniejszej funkcji jednej z nich — wschodniej — świadczyłaby wia-
domość, zawarta w późniejszym inwentarzu pałacu z 1767 г., o znajdującym się w niej łóżku pod-
wójnym z baldachimem101. W architekturze rezydencjonalnej 1 poł. XVII w. w Polsce usytuowanie
sypialni w bezpośrednim sąsiedztwie kaplicy można uznać za charakterystyczne nie tylko dla Podho-
rzec. W pałacu Kazanowskich w Warszawie kaplica rozdzielała sypialnie znajdujące się w ciągu
pomieszczeń traktu dziedzińcowego drugiego piętra skrzydła głównego 102. Również na jednym ze
znanych projektów Jana Baptysty Gisleniego dwie sypialnie bezpośrednio sąsiadują z kaplicą 10-\
Należałoby jeszcze wskazać miejsce, gdzie przypuszczalnie mogłyby być ustawione łóżka w salach
traktu dziedzińcowego pałacu podhoreckiego. Portale ścian krótszych tych sal nie zostały umieszczo-
ne pośrodku nich, lecz są wyraźnie zsunięte w kierunku południowym. Zatem miejsca na łóżka
w XVII w. znajdowałyby się przy ścianach od strony kaplicy, podczas gdy po przeciwnej stronie
zajęte zostały przez piece 104.
100 Arch. Sang. Podh. II, sygn. 66: Inwentarz Majętności Podhoreckiej i pałacu, 1729.
101 Biblioteka Narodowa w Warszawie, rkps IV 5475: Regestr Membli w Pałacu Podhoreckim na średnim Piątrze
w Pokojach znajdujących się, spisany die 23-tia 7-bris 1767-mo Anno w Podhorcach.
к»2 Jarzębski, op. cit., s. 114, w. 1365- 1373.
103 M iks, Zbiór rysunków.... il. 4.
104 Tak wyraźne odsunięcie otworów drzwiowych z osi krótszych ścian tych sal uzasadnić również można dążeniem do
zachowania amfilady w trakcie dziedzińcowym. Bieg osi łączących otwory drzwiowe był zdeterminowany rozmieszczeniem
okien w dwu krańcowych pomieszczeniach tego traktu.
125
Щ
%. '%
31. Podhorce. Pałac, kominek „Sali Karmazynowej"
nymi właśnie w tym celu mogły być obie podłużne sale traktu dziedzińcowego. Zdają się za tym
przemawiać następujące fakty. Przy przebudowie pałacu na pocz. XVIII w. na drugim piętrze,
o identycznym układzie wnętrz, jak na pierwszym, właśnie w obu podłużnych salach traktu dzie-
dzińcowego wydzielono od strony kaplicy alkierze100. Znajdujące się na niższym piętrze sale tego
traktu miały zapewne wzbogacić wyłącznie reprezentacyjny zespół wnętrz pałacu. Ale może o po-
wrocie około poł. XVIII w. do wcześniejszej funkcji jednej z nich — wschodniej — świadczyłaby wia-
domość, zawarta w późniejszym inwentarzu pałacu z 1767 г., o znajdującym się w niej łóżku pod-
wójnym z baldachimem101. W architekturze rezydencjonalnej 1 poł. XVII w. w Polsce usytuowanie
sypialni w bezpośrednim sąsiedztwie kaplicy można uznać za charakterystyczne nie tylko dla Podho-
rzec. W pałacu Kazanowskich w Warszawie kaplica rozdzielała sypialnie znajdujące się w ciągu
pomieszczeń traktu dziedzińcowego drugiego piętra skrzydła głównego 102. Również na jednym ze
znanych projektów Jana Baptysty Gisleniego dwie sypialnie bezpośrednio sąsiadują z kaplicą 10-\
Należałoby jeszcze wskazać miejsce, gdzie przypuszczalnie mogłyby być ustawione łóżka w salach
traktu dziedzińcowego pałacu podhoreckiego. Portale ścian krótszych tych sal nie zostały umieszczo-
ne pośrodku nich, lecz są wyraźnie zsunięte w kierunku południowym. Zatem miejsca na łóżka
w XVII w. znajdowałyby się przy ścianach od strony kaplicy, podczas gdy po przeciwnej stronie
zajęte zostały przez piece 104.
100 Arch. Sang. Podh. II, sygn. 66: Inwentarz Majętności Podhoreckiej i pałacu, 1729.
101 Biblioteka Narodowa w Warszawie, rkps IV 5475: Regestr Membli w Pałacu Podhoreckim na średnim Piątrze
w Pokojach znajdujących się, spisany die 23-tia 7-bris 1767-mo Anno w Podhorcach.
к»2 Jarzębski, op. cit., s. 114, w. 1365- 1373.
103 M iks, Zbiór rysunków.... il. 4.
104 Tak wyraźne odsunięcie otworów drzwiowych z osi krótszych ścian tych sal uzasadnić również można dążeniem do
zachowania amfilady w trakcie dziedzińcowym. Bieg osi łączących otwory drzwiowe był zdeterminowany rozmieszczeniem
okien w dwu krańcowych pomieszczeniach tego traktu.