DOI Artikel:
Białostocki, Jan: Komitet Nauk o Sztuce 1952-1977
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14266#0210
206
JAN BIAŁOSTOCKI
tyzm. Realizm)'". Wygłoszone podczas tych sesji referaty zostały następnie opublikowane w osobnych
tomach; inne znajdują się w druku. Tomy te stanowią doskonałe podsumowanie stanu wiedzy
w dziedzinach, którym są poświęcone.
W 1974 г., na zlecenie Wydziału I, Komitet zorganizował kolejne polsko-włoskie sympozjum
(urządzone jako element cyklu spotkań organizowanych wspólnie z fundacją G. Ciniego w Wenecji),
które było poświęcone zagadnieniom baroku w Polsce i w Italii. Tom materiałów tego spotkania
ukazał się drukiem. W 1968 r. Komitet zajmował się przyjęciem w Polsce angielskiego letniego
kursu poświęconego sztuce romańskiej.
Ci spośród członków Komitetu, którzy reprezentują dyscyplinę historii sztuki, stanowią zarazem
polski komitet narodowy historii sztuki, afiliowany do Comité International d'Histoire de l'Art.
Obecny przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce jest wiceprezesem tej międzynarodowej organizacji.
Komitet podejmował starania o ułatwienie wzięćia udziału polskim historykom sztuki w organizo-
wanych przez CIHA międzynarodowych kongresach historii sztuki w latach 1961, 1964, 1969 oraz
1973, ale tylko w tym ostatnim, który odbył się w Grenadzie, udało się — dzięki uzyskaniu stypen-
diów UNESCO, przyznanych przez organizacyjny komitet hiszpański — aż siedmiu polskim uczonym
wziąć udział.
Od 1973 r. przy Komitecie N.S. afiliowany jest również Komitet Narodowy International Folk
Musie Committee.
Komitet finansuje od 1971 r. badania naukowe dotyczące różnych problemów sztuki gotyckiej
w Polsce (architektura, zlotnictwo, ikonografia), prowadzone przez zespół przy Instytucie Historii Sztuki
Uniwersytetu Warszawskiego. Prace te pozwalają na aktywizację personelu naukowego instytutu
uniwersyteckiego, nie dysponującego środkami finansowymi na takie cele, a Komitet może w ten sposób,
choć w skromnym stopniu, rozwinąć naukową inicjatywę.
Komitetowi wielokrotnie zlecano przygotowywanie opinii o planach, wypowiadanie się w sprawie
potrzeb i postulatów, dokonywanie ocen prac badawczych w dziedzinach, które obejmuje. Najistotniej-
szym osiągnięciem Komitetu w tej dziedzinie było przygotowanie bardzo obszernego referatu o stanie
i potrzebach nauk o sztuce w Polsce, przedstawionego na II Kongresie Nauki Polskiej w lecie
1973 r. Członkowie Komitetu poświęcili sporo czasu i wysiłku przygotowywaniu i przedyskutowaniu
elementów tego referatu. Mają też nadzieję, że wyrażone w nim opinie i sformułowane poglądy
0 potrzebach dyscyplin reprezentowanych w Komitecie nie utoną w morzu papieru pokrytego
powielonymi tekstami, lecz zostaną wzięte pod uwagę przy podejmowaniu decyzji w dziedzinie
planowania organizacji nauki.
Wśród przedstawicieli dyscyplin innych niż historia sztuk plastycznych, a poświęconych badaniu
sztuki, największą aktywność przejawiali muzykologowie. Niejednokrotnie w dziejach Komitetu pojawiały
się próby jego wewnętrznej parcelacji; ostatnio odrębność problematyki nauk o sztukach przestrzen-
nych i czasowych (muzyka, teatr i film) pojawiła się wyraźnie podczas przygotowywania referatu
na II Kongres Nauki Polskiej. W 1972 r. wewnętrzny podział Komitetu został zarzucony z uwagi
na skromny liczbowo skład Komitetu oraz na dążenie do zwalczania izolacji nauk, a wspieranie
zainteresowań interdyscyplinarnych. Wybitni muzykologowie wygłaszali referaty na posiedzeniach
1 sesjach Komitetu, współdziałali w przygotowywaniu udziału Komitetu w II Ogólnopolskiej Kon-
ferencji w Sprawie Badań nad Sztuką i w II Kongresie Nauki Polskiej, w opiniowaniu planów
rozwoju nauki, w formułowaniu ocen czasopism i imprez.
Komitet współpracował początkowo najbliżej z Państwowym Instytutem Sztuki, potem Instytutem
Sztuki PAN, obecnie współdziała z Muzeum Narodowym w Warszawie i Stowarzyszeniem History-
ków Sztuki, z których możliwości lokalowych korzysta. Mało, niestety, współdziała z innymi ko-
mitetami PAN, a bodaj najmniej z Komisją Historii Sztuki Oddziału krakowskiego PAN, choć
wielu członków tej Komisji wchodzi w skład Komitetu. Komisja Oddziału krakowskiego PAN,
która przejęła tradycje dawnej Komisji Historii Sztuki PAU, stała się w ciągu ostatniego dziesięcio-
lecia głównym centrum społecznym badań nad sztuką w Krakowie. Prowadzi ona, bardziej inten-
sywnie niż Komitet, akcję organizowania zebrań naukowych oraz publikuje własne czasopismo
„Folia Historiae Artium".
Można mieć nadzieję, że dalszy rozwój Komitetu pozwoli mu nadal, i może lepiej, odgrywać
rolę inspiratora, organizatora i opiniodawcy, którego działania zyskiwać sobie będą autorytet społeczny,
a nauce przynosić trwałe korzyści.
JAN BIAŁOSTOCKI
tyzm. Realizm)'". Wygłoszone podczas tych sesji referaty zostały następnie opublikowane w osobnych
tomach; inne znajdują się w druku. Tomy te stanowią doskonałe podsumowanie stanu wiedzy
w dziedzinach, którym są poświęcone.
W 1974 г., na zlecenie Wydziału I, Komitet zorganizował kolejne polsko-włoskie sympozjum
(urządzone jako element cyklu spotkań organizowanych wspólnie z fundacją G. Ciniego w Wenecji),
które było poświęcone zagadnieniom baroku w Polsce i w Italii. Tom materiałów tego spotkania
ukazał się drukiem. W 1968 r. Komitet zajmował się przyjęciem w Polsce angielskiego letniego
kursu poświęconego sztuce romańskiej.
Ci spośród członków Komitetu, którzy reprezentują dyscyplinę historii sztuki, stanowią zarazem
polski komitet narodowy historii sztuki, afiliowany do Comité International d'Histoire de l'Art.
Obecny przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce jest wiceprezesem tej międzynarodowej organizacji.
Komitet podejmował starania o ułatwienie wzięćia udziału polskim historykom sztuki w organizo-
wanych przez CIHA międzynarodowych kongresach historii sztuki w latach 1961, 1964, 1969 oraz
1973, ale tylko w tym ostatnim, który odbył się w Grenadzie, udało się — dzięki uzyskaniu stypen-
diów UNESCO, przyznanych przez organizacyjny komitet hiszpański — aż siedmiu polskim uczonym
wziąć udział.
Od 1973 r. przy Komitecie N.S. afiliowany jest również Komitet Narodowy International Folk
Musie Committee.
Komitet finansuje od 1971 r. badania naukowe dotyczące różnych problemów sztuki gotyckiej
w Polsce (architektura, zlotnictwo, ikonografia), prowadzone przez zespół przy Instytucie Historii Sztuki
Uniwersytetu Warszawskiego. Prace te pozwalają na aktywizację personelu naukowego instytutu
uniwersyteckiego, nie dysponującego środkami finansowymi na takie cele, a Komitet może w ten sposób,
choć w skromnym stopniu, rozwinąć naukową inicjatywę.
Komitetowi wielokrotnie zlecano przygotowywanie opinii o planach, wypowiadanie się w sprawie
potrzeb i postulatów, dokonywanie ocen prac badawczych w dziedzinach, które obejmuje. Najistotniej-
szym osiągnięciem Komitetu w tej dziedzinie było przygotowanie bardzo obszernego referatu o stanie
i potrzebach nauk o sztuce w Polsce, przedstawionego na II Kongresie Nauki Polskiej w lecie
1973 r. Członkowie Komitetu poświęcili sporo czasu i wysiłku przygotowywaniu i przedyskutowaniu
elementów tego referatu. Mają też nadzieję, że wyrażone w nim opinie i sformułowane poglądy
0 potrzebach dyscyplin reprezentowanych w Komitecie nie utoną w morzu papieru pokrytego
powielonymi tekstami, lecz zostaną wzięte pod uwagę przy podejmowaniu decyzji w dziedzinie
planowania organizacji nauki.
Wśród przedstawicieli dyscyplin innych niż historia sztuk plastycznych, a poświęconych badaniu
sztuki, największą aktywność przejawiali muzykologowie. Niejednokrotnie w dziejach Komitetu pojawiały
się próby jego wewnętrznej parcelacji; ostatnio odrębność problematyki nauk o sztukach przestrzen-
nych i czasowych (muzyka, teatr i film) pojawiła się wyraźnie podczas przygotowywania referatu
na II Kongres Nauki Polskiej. W 1972 r. wewnętrzny podział Komitetu został zarzucony z uwagi
na skromny liczbowo skład Komitetu oraz na dążenie do zwalczania izolacji nauk, a wspieranie
zainteresowań interdyscyplinarnych. Wybitni muzykologowie wygłaszali referaty na posiedzeniach
1 sesjach Komitetu, współdziałali w przygotowywaniu udziału Komitetu w II Ogólnopolskiej Kon-
ferencji w Sprawie Badań nad Sztuką i w II Kongresie Nauki Polskiej, w opiniowaniu planów
rozwoju nauki, w formułowaniu ocen czasopism i imprez.
Komitet współpracował początkowo najbliżej z Państwowym Instytutem Sztuki, potem Instytutem
Sztuki PAN, obecnie współdziała z Muzeum Narodowym w Warszawie i Stowarzyszeniem History-
ków Sztuki, z których możliwości lokalowych korzysta. Mało, niestety, współdziała z innymi ko-
mitetami PAN, a bodaj najmniej z Komisją Historii Sztuki Oddziału krakowskiego PAN, choć
wielu członków tej Komisji wchodzi w skład Komitetu. Komisja Oddziału krakowskiego PAN,
która przejęła tradycje dawnej Komisji Historii Sztuki PAU, stała się w ciągu ostatniego dziesięcio-
lecia głównym centrum społecznym badań nad sztuką w Krakowie. Prowadzi ona, bardziej inten-
sywnie niż Komitet, akcję organizowania zebrań naukowych oraz publikuje własne czasopismo
„Folia Historiae Artium".
Można mieć nadzieję, że dalszy rozwój Komitetu pozwoli mu nadal, i może lepiej, odgrywać
rolę inspiratora, organizatora i opiniodawcy, którego działania zyskiwać sobie będą autorytet społeczny,
a nauce przynosić trwałe korzyści.