DOI Artikel:
Świechowski, Zygmunt: Wystrój rzeźbiarski kościoła klasztornego w Trzebnicy i jego związki z katedrą w Bambergu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0008
6
ZYGMUNT ŚWIECHOWSKI
1. Trzebnica, kościół klasztorny, tympanon Dawida
burzy nocnej, która nawiedziła Trzebnicę w dniu 21 lipca 1515 r. Piorun przenikając do wnętrza, po zniszcze-
niu wieży wznoszącej się nad środkowym przęsłem transeptu, rozłupał „na dwieście części wielki krucyfiks,
a także tablice ołtarzowe, również wysoki ołtarz na chórze dziewic i figury Starego Testamentu w kamieniu
dokoła tego chóru; pomiędzy nimi Abrahama i jego syna Izaaka, którego chciał zabić"4. Nie ma najmniejszej
wątpliwości, że zachowany fragment z kozłem ofiarnym (il. 12) należał do wystroju empory przeznaczonej dla
konwentu sióstr zakonnych. Rozpowszechniona w średniowieczu interpretacja Ofiary Abrahama jako typolo-
gicznego odpowiednika śmierci Chrystusa na krzyżu daje podstawę do hipotezy, że także Koronowanie Cier-
niem (il. 11) należy do tego samego zespołu, w którym „Veteris Testamenti Figurae" korespondowały ze
scenami z Pasji; fragment archiwolty z napisem CORONATUR; należał zapewne do arkady ujmującej ten
relief. Jerzy Rozpędowski mniema, że reliefy stanowiły część składową balustrady zamykającej emporę od
wschodu i zachodu. Chodziło jednak raczej o przegrody chórowe, jakie zachowały się jeszcze w saskich
kościołach klasztornych Hildesheimu6 i Halberstadtu7, a także należały do liturgicznego programu kościoła
norbertanek w Strzelnie Kujawskim8. Bardzo ważne spostrzeżenie uczynił Jerzy Rozpędowski w związku
z dawniej znanymi prostokątnymi reliefami, o których już była mowa9. W swoim czasie Dagobert Frey,
w przekonujący sposób usiłował łączyć je we wspólny fryz wraz z rzeźbami tympanonu Dawida, nie bacząc
4 Notizbuch der Àbte zu Leubus, s. 42.
5 Napis [CJoronatur wykuty romańską majuskułą.
6H. В esc 1er, H. Roggenkamp, Die Michaeliskirche in Hildesheim, Berlin, 1954, passim.
7 H. Beenken, Romanische Skulptur in Deutschland, Leipzig 1924, nr 114-118.
8 Z. Swiechowski, Nieznane rzeźby romańskie w Strzelnie, [w:] Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia XIII:
Archeologia Architektury 1, Nauki Humanisty czno-Spoleczne, z. 184, Toruń 1990, s. 50.
9 Rozpędowski, op.cit., passim.
ZYGMUNT ŚWIECHOWSKI
1. Trzebnica, kościół klasztorny, tympanon Dawida
burzy nocnej, która nawiedziła Trzebnicę w dniu 21 lipca 1515 r. Piorun przenikając do wnętrza, po zniszcze-
niu wieży wznoszącej się nad środkowym przęsłem transeptu, rozłupał „na dwieście części wielki krucyfiks,
a także tablice ołtarzowe, również wysoki ołtarz na chórze dziewic i figury Starego Testamentu w kamieniu
dokoła tego chóru; pomiędzy nimi Abrahama i jego syna Izaaka, którego chciał zabić"4. Nie ma najmniejszej
wątpliwości, że zachowany fragment z kozłem ofiarnym (il. 12) należał do wystroju empory przeznaczonej dla
konwentu sióstr zakonnych. Rozpowszechniona w średniowieczu interpretacja Ofiary Abrahama jako typolo-
gicznego odpowiednika śmierci Chrystusa na krzyżu daje podstawę do hipotezy, że także Koronowanie Cier-
niem (il. 11) należy do tego samego zespołu, w którym „Veteris Testamenti Figurae" korespondowały ze
scenami z Pasji; fragment archiwolty z napisem CORONATUR; należał zapewne do arkady ujmującej ten
relief. Jerzy Rozpędowski mniema, że reliefy stanowiły część składową balustrady zamykającej emporę od
wschodu i zachodu. Chodziło jednak raczej o przegrody chórowe, jakie zachowały się jeszcze w saskich
kościołach klasztornych Hildesheimu6 i Halberstadtu7, a także należały do liturgicznego programu kościoła
norbertanek w Strzelnie Kujawskim8. Bardzo ważne spostrzeżenie uczynił Jerzy Rozpędowski w związku
z dawniej znanymi prostokątnymi reliefami, o których już była mowa9. W swoim czasie Dagobert Frey,
w przekonujący sposób usiłował łączyć je we wspólny fryz wraz z rzeźbami tympanonu Dawida, nie bacząc
4 Notizbuch der Àbte zu Leubus, s. 42.
5 Napis [CJoronatur wykuty romańską majuskułą.
6H. В esc 1er, H. Roggenkamp, Die Michaeliskirche in Hildesheim, Berlin, 1954, passim.
7 H. Beenken, Romanische Skulptur in Deutschland, Leipzig 1924, nr 114-118.
8 Z. Swiechowski, Nieznane rzeźby romańskie w Strzelnie, [w:] Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia XIII:
Archeologia Architektury 1, Nauki Humanisty czno-Spoleczne, z. 184, Toruń 1990, s. 50.
9 Rozpędowski, op.cit., passim.