DOI Artikel:
Pankiewicz, Anna: Chrystus-Sędzia z dwoma mieczami na tympanonie południowym katedry gnieźnieńskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0106
104
ANNA PANKIEWICZ
20. Rostock. Ratusz, malowidło w niszy podcienia sądowego. Wg Denna
rium kościoła parafialnego w Bejscach, woj. kieleckie, około 1370-1380 r.68 Obok wątków wspólnych, wy-
stępuje tu jednakże pewna różnica w postaci Sędziego, który jest odziany nie tylko w płaszcz, ale i w szatę
z długimi rękawami, a rana boku została ukazana poprzez rozcięcie szaty (il. 17). Znamienne jest usytuowanie
tego przedstawienia ponad głównym ołtarzem świątyni, co świadczy o randze nadawanej mu przez autora
programu ikonograficznego.
Przedstawienie Chrystusa z dwoma mieczami umieszczano także na ruchomych przedmiotach kultu.
W Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu przechowywany jest krzyż procesyjny z 1 połowy XIV w.,
zdobiony grawerunkiem ukazującym młodzieńczego Chrystusa-Sędziego z dwoma mieczami wychodzącymi
z szyi (il. 18), a na patenie z Wiisterhausen, początek XIV w. (?), przedstawiony jest Chrystus, z którego ust
wychodzi miecz i krzyż, przy czym dolne ramię krzyża powtarza formę ostrza miecza69. Przykładem wystę-
powania motywu dwu mieczy w sztuce sepulkralnej jest nagrobek zmarłego w 1468 r. kanonika i radnego,
Antoine Yvers, w Notre-Dame w Paryżu70 (ił. 19).
Obrazowi Chrystusa-Sędziego z dwoma mieczami nadawano jeszcze inne, czysto jurydyczne znaczenie,
umieszczając go w miejscach odbywania sądów71. W niszy podcienia przylegającego do ratusza w Rostocku
sądzono ( 1 połowa XIV w.) przed malowidłem ściennym przedstawiającym Chrystusa, z którego ust wycho-
6 M. Kornecki, H. Małkiewiczówna, Małopolska, [w:] Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce..., s. 21, 42, il. 16.
69 Przypuszczalnie jest to skopiowanie wzorca bez zrozumienia jego symbolicznej wymowy. F.M. Fritz, Gestochene Bilder.
Gravierungen auf deutschen Goldschmiedearbeiten der Spàtgothik, Kóln-Graz 1966, s. 318-320, Kat. Nr 804, il. 250.
70 S. Bottari, Tresori d'arte Christiana. II gotico, Bologna 1967, s. 28, il. 1.
71 Zdobienie pomieszczeń sądowych obrazami Sądu Ostatecznego było nakazane prawnie. Por. Weichbildrecht, glossa do
art. 14: „Gdzie sędzia wydaje wyrok, na tym samym miejscu i w tej samej godzinie siedzi Bóg w swoim Boskim Sądzie nad sędzią
i ławnikami i dlatego powinien każdy sędzia polecić wymalować w ratuszu dokładny Sąd naszego Pana". W. S chi ld, Gott ais
Richter, [w:] W. Pleister, W. Schild (Hrsg.), Recht und Gerechtigkeit im Spiegel der europdischen Kunst, Koln 1988, s. 71;
W. Maisel, Archeologia prawna Polski, Warszawa-Poznań 1982, s. 155.
ANNA PANKIEWICZ
20. Rostock. Ratusz, malowidło w niszy podcienia sądowego. Wg Denna
rium kościoła parafialnego w Bejscach, woj. kieleckie, około 1370-1380 r.68 Obok wątków wspólnych, wy-
stępuje tu jednakże pewna różnica w postaci Sędziego, który jest odziany nie tylko w płaszcz, ale i w szatę
z długimi rękawami, a rana boku została ukazana poprzez rozcięcie szaty (il. 17). Znamienne jest usytuowanie
tego przedstawienia ponad głównym ołtarzem świątyni, co świadczy o randze nadawanej mu przez autora
programu ikonograficznego.
Przedstawienie Chrystusa z dwoma mieczami umieszczano także na ruchomych przedmiotach kultu.
W Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu przechowywany jest krzyż procesyjny z 1 połowy XIV w.,
zdobiony grawerunkiem ukazującym młodzieńczego Chrystusa-Sędziego z dwoma mieczami wychodzącymi
z szyi (il. 18), a na patenie z Wiisterhausen, początek XIV w. (?), przedstawiony jest Chrystus, z którego ust
wychodzi miecz i krzyż, przy czym dolne ramię krzyża powtarza formę ostrza miecza69. Przykładem wystę-
powania motywu dwu mieczy w sztuce sepulkralnej jest nagrobek zmarłego w 1468 r. kanonika i radnego,
Antoine Yvers, w Notre-Dame w Paryżu70 (ił. 19).
Obrazowi Chrystusa-Sędziego z dwoma mieczami nadawano jeszcze inne, czysto jurydyczne znaczenie,
umieszczając go w miejscach odbywania sądów71. W niszy podcienia przylegającego do ratusza w Rostocku
sądzono ( 1 połowa XIV w.) przed malowidłem ściennym przedstawiającym Chrystusa, z którego ust wycho-
6 M. Kornecki, H. Małkiewiczówna, Małopolska, [w:] Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce..., s. 21, 42, il. 16.
69 Przypuszczalnie jest to skopiowanie wzorca bez zrozumienia jego symbolicznej wymowy. F.M. Fritz, Gestochene Bilder.
Gravierungen auf deutschen Goldschmiedearbeiten der Spàtgothik, Kóln-Graz 1966, s. 318-320, Kat. Nr 804, il. 250.
70 S. Bottari, Tresori d'arte Christiana. II gotico, Bologna 1967, s. 28, il. 1.
71 Zdobienie pomieszczeń sądowych obrazami Sądu Ostatecznego było nakazane prawnie. Por. Weichbildrecht, glossa do
art. 14: „Gdzie sędzia wydaje wyrok, na tym samym miejscu i w tej samej godzinie siedzi Bóg w swoim Boskim Sądzie nad sędzią
i ławnikami i dlatego powinien każdy sędzia polecić wymalować w ratuszu dokładny Sąd naszego Pana". W. S chi ld, Gott ais
Richter, [w:] W. Pleister, W. Schild (Hrsg.), Recht und Gerechtigkeit im Spiegel der europdischen Kunst, Koln 1988, s. 71;
W. Maisel, Archeologia prawna Polski, Warszawa-Poznań 1982, s. 155.