DOI Artikel:
Pankiewicz, Anna: Chrystus-Sędzia z dwoma mieczami na tympanonie południowym katedry gnieźnieńskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0107
CHRYSTUS-SĘDZIA Z DWOMA MIECZAMI
105
21. Niebieski i ziemski sąd, obraz tabl., Wiirzburg, Konsystorz
kurii biskupiej. Wg Die Parler und der Schône Stil...
dzą dwa miecze, otoczonego przez przynoszące Arma Chństi anioły, Marię i św. Jana Chrzciciela (il. 20) .
Eschatologiczny wymiar sprawiedliwości ziemskiej uzmysławia również późniejszy o prawie sto lat obraz
tablicowy, określany jako Niebieski i ziemski sąd, znajdujący się w konsystorzu kurii biskupiej w Wiirzburgu
(il. 21)73. Prawdopodobnym wydaje się również przypuszczenie, że sądy odbywały się także przed tympano-
nem w południowo-zachodniej kruchcie katedry gnieźnieńskiej74.
Ograniczona objętość niniejszego tekstu nie pozwala na przytoczenie większej liczby przykładów tego
przedstawienia, występującego w całej niemalże Europie, od Niderlandów po Węgry, Serbię i Czarnogórę;
najczęściej spotykane na obszarze Niemiec i Francji, od wieku XIII do połowy wieku XVI.
Duży stopień zniszczenia malowidła nie pozwala odczytać dwu pozostałych postaci. Dehn, Christus ais Richter am
Rathaus in Rostock, „Die Denkmalpflege" XII: 1913, s. 91-92: datuje ok. 1300 г.; H.L. Nickel, Mittelalterliche Wandmalerei
in der DDR, Leipzig 1979, s. 276, dat. na 1 trzydziestolecie XIV w.
73 Powstanie obrazu mogło wiązać się z przywróceniem sądów kościelnych (1400) po odebraniu (1399) jurysdykcji bisku-
powi Wurzburga przez rządzącego wówczas Wacława. Die Parler und der Schône Stil..., Bd. I, Koln 1978, T. 110.
74 Za prawdopodobieństwem tego przypuszczenia przemawia otrzymanie przez arcybiskupa Jarosława ze Skotnik w 1357 r.
przywileju generalnego oraz wielorakie funkcje, legislacyjne i prawne, jakie spełniała katedra w ciągu wieków. Por. J. Gadom-
ski, Funkcja kościołów fundacji Kazimierza Wielkiego w świetle heraldycznej rzeźby architektonicznej, [w:] Funkcja dzieła sztuki.
Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, listopad 1970, Warszawa 1972, s. 103-117. Wzmianek źródłowych,
mówiących o sądach odbywanych w katedrze gnieźnieńskiej, nie znaleziono. Por. I. Bielecką Inwentarze Ksiąg archiwów
grodzkich i ziemskich Wielkopolski XIV-XVIII w., Poznań 1965; Z. Kaczmarczyk Immunitet sądowy w dobrach Kościoła
w Polsce do końca XIV wieku, Poznań 1935 (odbitka ze Sprawozdań Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 1/2 za rok
1935), s. 34; tenże, Monarchia Kazimierza Wielkiego...', s. 191-193; Kowalska-Urbankową op.cit., s. 79.
105
21. Niebieski i ziemski sąd, obraz tabl., Wiirzburg, Konsystorz
kurii biskupiej. Wg Die Parler und der Schône Stil...
dzą dwa miecze, otoczonego przez przynoszące Arma Chństi anioły, Marię i św. Jana Chrzciciela (il. 20) .
Eschatologiczny wymiar sprawiedliwości ziemskiej uzmysławia również późniejszy o prawie sto lat obraz
tablicowy, określany jako Niebieski i ziemski sąd, znajdujący się w konsystorzu kurii biskupiej w Wiirzburgu
(il. 21)73. Prawdopodobnym wydaje się również przypuszczenie, że sądy odbywały się także przed tympano-
nem w południowo-zachodniej kruchcie katedry gnieźnieńskiej74.
Ograniczona objętość niniejszego tekstu nie pozwala na przytoczenie większej liczby przykładów tego
przedstawienia, występującego w całej niemalże Europie, od Niderlandów po Węgry, Serbię i Czarnogórę;
najczęściej spotykane na obszarze Niemiec i Francji, od wieku XIII do połowy wieku XVI.
Duży stopień zniszczenia malowidła nie pozwala odczytać dwu pozostałych postaci. Dehn, Christus ais Richter am
Rathaus in Rostock, „Die Denkmalpflege" XII: 1913, s. 91-92: datuje ok. 1300 г.; H.L. Nickel, Mittelalterliche Wandmalerei
in der DDR, Leipzig 1979, s. 276, dat. na 1 trzydziestolecie XIV w.
73 Powstanie obrazu mogło wiązać się z przywróceniem sądów kościelnych (1400) po odebraniu (1399) jurysdykcji bisku-
powi Wurzburga przez rządzącego wówczas Wacława. Die Parler und der Schône Stil..., Bd. I, Koln 1978, T. 110.
74 Za prawdopodobieństwem tego przypuszczenia przemawia otrzymanie przez arcybiskupa Jarosława ze Skotnik w 1357 r.
przywileju generalnego oraz wielorakie funkcje, legislacyjne i prawne, jakie spełniała katedra w ciągu wieków. Por. J. Gadom-
ski, Funkcja kościołów fundacji Kazimierza Wielkiego w świetle heraldycznej rzeźby architektonicznej, [w:] Funkcja dzieła sztuki.
Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, listopad 1970, Warszawa 1972, s. 103-117. Wzmianek źródłowych,
mówiących o sądach odbywanych w katedrze gnieźnieńskiej, nie znaleziono. Por. I. Bielecką Inwentarze Ksiąg archiwów
grodzkich i ziemskich Wielkopolski XIV-XVIII w., Poznań 1965; Z. Kaczmarczyk Immunitet sądowy w dobrach Kościoła
w Polsce do końca XIV wieku, Poznań 1935 (odbitka ze Sprawozdań Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 1/2 za rok
1935), s. 34; tenże, Monarchia Kazimierza Wielkiego...', s. 191-193; Kowalska-Urbankową op.cit., s. 79.