DOI Artikel:
Kaleciński, Marcin: Oblicza historyzmu w malarstwie Rzymu i Bolonii w latach około 1580 - 1615
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17216#0077
OBLICZA HISTORYZMU W MALARSTWIE RZYMU I BOLONII W LATACH OKOŁO 1580 1615
71
17. Scipione Pulzone, Opłakiwanie Chrystusa, Rzym,
Il Gesù, fot. według Zeri, Pittura e Controriforma...
W obrazie zwanym Madonna delia Divina Prowidenza z kościoła S. Carlo ai Catinari (1592, il. 18),
znanym z wielu dziewiętnastowiecznych litografii, Scipione Pulzone odwołuje się do wzorów dojrzałego quattro-
centa, ale nie powiela ich dosłownie: choć ekspresja pokrewna jest tej obecnej we wczesnych dzieł Rafaela,
wyrażona jest jednak innymi środkami: materia malarska jest sterylna, cyzelowana alla fiamminga. Obraz
Pulzone łączy z tradycją odrodzenia koncepcja formalna: kompozycja wpisana w idealny trójkąt, rodzaj eks-
presji uczuć, elementy stroju (przezroczyste maforium, popularne w malarstwie toskańskim XV w.) i typowo
renesansowa fryzura. Zaprzeczeniem tej tradycji jest jednak sama koncepcja obrazu, „antymimetyczna" -
Maria z Dzieciątkiem są reprezentantami, egzystują w przestrzeni abstrakcyjnej, a nie na tle przyrody, okna
otwartego na panoramiczny pejzaż, czy na tle rozwieszonej wzorzystej tkaniny, jak w malarstwie quattrocenta.
Archaizowana forma Madonny z kościoła S. Carlo ai Catinari już in statu nascendi nadała obrazowi funkcję
kultową, co skądinąd spełniło się, gdyż dzieło to, znajdujące się w osobnej kaplicy, ma rangę obrazu cudow-
nego. Elementy neoquattrocentismo bez trudu odnajdziemy także w tzw. Madonna delia rosa, kolejnym
dziele Pulzone znajdującym się dzisiaj w Galerii Borghese (il. 19).
Następne z maryjnych dzieł dewocyjnych Pulzona, popiersiowy wizerunek Madonny w Galerii Borghese
w Rzymie, należy zaliczyć zapewne do ikonograficznego typu Vergine Annunziata, wizerunku wypreparowanego
ze sceny Zwiastowania (il. 20). Najbliższych analogii dla tego obrazu szukać należy w malarstwie trecenta,
71
17. Scipione Pulzone, Opłakiwanie Chrystusa, Rzym,
Il Gesù, fot. według Zeri, Pittura e Controriforma...
W obrazie zwanym Madonna delia Divina Prowidenza z kościoła S. Carlo ai Catinari (1592, il. 18),
znanym z wielu dziewiętnastowiecznych litografii, Scipione Pulzone odwołuje się do wzorów dojrzałego quattro-
centa, ale nie powiela ich dosłownie: choć ekspresja pokrewna jest tej obecnej we wczesnych dzieł Rafaela,
wyrażona jest jednak innymi środkami: materia malarska jest sterylna, cyzelowana alla fiamminga. Obraz
Pulzone łączy z tradycją odrodzenia koncepcja formalna: kompozycja wpisana w idealny trójkąt, rodzaj eks-
presji uczuć, elementy stroju (przezroczyste maforium, popularne w malarstwie toskańskim XV w.) i typowo
renesansowa fryzura. Zaprzeczeniem tej tradycji jest jednak sama koncepcja obrazu, „antymimetyczna" -
Maria z Dzieciątkiem są reprezentantami, egzystują w przestrzeni abstrakcyjnej, a nie na tle przyrody, okna
otwartego na panoramiczny pejzaż, czy na tle rozwieszonej wzorzystej tkaniny, jak w malarstwie quattrocenta.
Archaizowana forma Madonny z kościoła S. Carlo ai Catinari już in statu nascendi nadała obrazowi funkcję
kultową, co skądinąd spełniło się, gdyż dzieło to, znajdujące się w osobnej kaplicy, ma rangę obrazu cudow-
nego. Elementy neoquattrocentismo bez trudu odnajdziemy także w tzw. Madonna delia rosa, kolejnym
dziele Pulzone znajdującym się dzisiaj w Galerii Borghese (il. 19).
Następne z maryjnych dzieł dewocyjnych Pulzona, popiersiowy wizerunek Madonny w Galerii Borghese
w Rzymie, należy zaliczyć zapewne do ikonograficznego typu Vergine Annunziata, wizerunku wypreparowanego
ze sceny Zwiastowania (il. 20). Najbliższych analogii dla tego obrazu szukać należy w malarstwie trecenta,