DOI Artikel:
Lipińska, Aleksandra: Mecheleńskie reliefy alabastrowe w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14244#0222
216
ALEKSANDRA LIPIŃSKA
34. Złożenie do grobu, 2. poł. XVI w., relief alabastrowy, Szépmûvészeti Muzeum w Budapeszcie,
fot. Muzeum
nicznie, jak pokazuje wiele innych przykładów (il. 23, 37, 40) - powielanych, są igrające putta, wplecione
w wić roślinną, z niewielkimi jeszcze wtrętami ornamentu zawijanego i okuciowego. Putta, sfinksy na wozach,
wazy z pękami owoców i kwiatów, tworzą razem lekką, ażurową strukturę spokrewnioną jeszcze blisko
z pierwszymi antykizującymi dziełami Rafaela. Taką lekkość ma groteska Jana Vredemana de Vries z serii
z lat około 1555-1560, zawierająca wiele elementów, które dostrzegamy na fryzach ołtarzyków mecheleń-
skich: struktury altankowe, arkadki roślinne z gałęzi podtrzymywanych przez putta, podobne kwadrygom
i -j t . .
wozy . Przekształcanie antykizującej groteski w środowisku niderlandzkim doprowadziło do stopniowej
przewagi elementów cięższych, spoza świata natury: „metalowych" kartuszy i taśm132. Ewolucję w tym
kierunku ilustrują uszaki ołtarzyków mecheleńskich, którym kształt nadaje już zawijana taśma z wpleciony-
mi fantastycznymi jeńcami i maskami, najbliższa w swej formie inicjałom Cornelisa Florisa133. Również
fantastyczne wozy oraz sznury z nanizanymi pękami owocowymi, pojawiające się na listwach i fryzach
ołtarzyków, to motyw wielokrotnie pojawiający się w seriach graficznych i pomnikach nagrobnych tego
artysty134. W dekoracjach ramek plakiet z polskich zbiorów (il. 7, 12) motywy fantastyczne zostały zupełnie
wyeliminowane: maureska łączy się tu z czysto abstrakcyjnym ornamentem zawijanym z kaboszonami,
131 Hollstein 1997, nr kat. 116, 117.
132 Woźniak 1993, s. 236-239.
133Huysmans 1996, s. 122-123.
134 Seria Wozów fantastycznych z 1552 r. - Ibidem, il. 140-143; motyw pęków owoców nanizanych na sznur zdobi np. epitafia
w Bredzie - ibidem, il 233-235, sakramentarium z Zoutleeuw - ibidem, il. 249.
ALEKSANDRA LIPIŃSKA
34. Złożenie do grobu, 2. poł. XVI w., relief alabastrowy, Szépmûvészeti Muzeum w Budapeszcie,
fot. Muzeum
nicznie, jak pokazuje wiele innych przykładów (il. 23, 37, 40) - powielanych, są igrające putta, wplecione
w wić roślinną, z niewielkimi jeszcze wtrętami ornamentu zawijanego i okuciowego. Putta, sfinksy na wozach,
wazy z pękami owoców i kwiatów, tworzą razem lekką, ażurową strukturę spokrewnioną jeszcze blisko
z pierwszymi antykizującymi dziełami Rafaela. Taką lekkość ma groteska Jana Vredemana de Vries z serii
z lat około 1555-1560, zawierająca wiele elementów, które dostrzegamy na fryzach ołtarzyków mecheleń-
skich: struktury altankowe, arkadki roślinne z gałęzi podtrzymywanych przez putta, podobne kwadrygom
i -j t . .
wozy . Przekształcanie antykizującej groteski w środowisku niderlandzkim doprowadziło do stopniowej
przewagi elementów cięższych, spoza świata natury: „metalowych" kartuszy i taśm132. Ewolucję w tym
kierunku ilustrują uszaki ołtarzyków mecheleńskich, którym kształt nadaje już zawijana taśma z wpleciony-
mi fantastycznymi jeńcami i maskami, najbliższa w swej formie inicjałom Cornelisa Florisa133. Również
fantastyczne wozy oraz sznury z nanizanymi pękami owocowymi, pojawiające się na listwach i fryzach
ołtarzyków, to motyw wielokrotnie pojawiający się w seriach graficznych i pomnikach nagrobnych tego
artysty134. W dekoracjach ramek plakiet z polskich zbiorów (il. 7, 12) motywy fantastyczne zostały zupełnie
wyeliminowane: maureska łączy się tu z czysto abstrakcyjnym ornamentem zawijanym z kaboszonami,
131 Hollstein 1997, nr kat. 116, 117.
132 Woźniak 1993, s. 236-239.
133Huysmans 1996, s. 122-123.
134 Seria Wozów fantastycznych z 1552 r. - Ibidem, il. 140-143; motyw pęków owoców nanizanych na sznur zdobi np. epitafia
w Bredzie - ibidem, il 233-235, sakramentarium z Zoutleeuw - ibidem, il. 249.