DOI article:
Miziołek, Jerzy: Historia Psyche i Primavera Sandra Botticellego: o obrazach z kolekcji Karola Lanckorońskiego w Galerii Berlińskiej i zbiorach Abegg Stiftung
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0052
HISTORIA PSYCHE I PR1MAVERA SANDRA BOTTIŒLLEGO
51
_ .iûi Ligo uum cipcfot
tli tf$
4£r
miictitciiii
nn irat ло \ посол 'ся imn nuc
2. Artysta boloński, Psyche śpiąca przed pałacem Amora, 3. Artysta boloński, Psyche prosząca o pomoc Cererę,
miniatura, ok. 1345, Watykan, Biblioteca Apostolica miniatura, ok. 1345, Watykan, Biblioteca Apostolica
Vaticana, Vat. lat. 2194, f. 24 Vaticana, Vat. lat. 2194, f. 30
starań, aby ukazać prawdziwe locus amoenus, z pałacem, drzewami i fontanną. Tuż za Psyche leżą naprze-
ciwko siebie lew i jeleń, które wydają się być prawdziwie rajskimi zwierzętami, żyjącymi w przyjaźni.
Kolejna z miniatur obrazuje spotkanie Psyche i Cerery, opisane w drugim rozdziale VI księgi (il. 3). Bogini,
ubrana w złotą suknię, ma głowę otoczoną nimbem, z którego biją słoneczne promienie. Z jej ramion wy-
rastają olbrzymie skrzydła, które wraz z nimbem upodabniają ją do archanioła Gabriela ze sceny Zwiasto-
wania. Należy jednak podkreślić, że podobny sposób przedstawiania antycznych bogów, z takimi właśnie
ogromnymi skrzydłami - symbolem boskości - był w wiekach XIV i XV powszechny, zarówno w sztuce
włoskiej, jak i w sztuce Europy Północnej19. Interesujących analogii dostarczają przedstawienia Merkurego
we francuskim manuskrypcie, tzw. Owidiusza moralizowanego w Bibliotece Watykańskiej oraz na malowi-
dle cassonowym z Muzeum Narodowego w Krakowie, eksponowanym w Muzeum XX Czartoryskich (il. 6c)20.
W miniaturach Loyseta Liedeta z trzeciej dekady XV w., które zdobią UEpistre d'Othèa Christine de Pisań
(ms. 9392 w Biliothèque Royale w Brukseli), nie tylko Merkury - posłaniec bogów (angelos, jak jest nie-
kiedy nazywany), ale również Prozerpina i wszyscy pozostali bogowie pogańscy są przedstawieni z wielki-
mi skrzydłami21. Wielko skrzydła Wenus występuje też na jednej z deschi da parto (tac narodzinowych,
19 Miziołek 1993, s. 63-74 wraz z poprzednią bibliografią; Miziołek 1996, s. 53-57.
20 Buonocore 1996, il. 231; Miziołek 1996, s. 63-74, tabl. 26 i 31-33.
21 Van Gheyn 1913, passim = cc.13v, 14v, 16v, 24v, 25v.
51
_ .iûi Ligo uum cipcfot
tli tf$
4£r
miictitciiii
nn irat ло \ посол 'ся imn nuc
2. Artysta boloński, Psyche śpiąca przed pałacem Amora, 3. Artysta boloński, Psyche prosząca o pomoc Cererę,
miniatura, ok. 1345, Watykan, Biblioteca Apostolica miniatura, ok. 1345, Watykan, Biblioteca Apostolica
Vaticana, Vat. lat. 2194, f. 24 Vaticana, Vat. lat. 2194, f. 30
starań, aby ukazać prawdziwe locus amoenus, z pałacem, drzewami i fontanną. Tuż za Psyche leżą naprze-
ciwko siebie lew i jeleń, które wydają się być prawdziwie rajskimi zwierzętami, żyjącymi w przyjaźni.
Kolejna z miniatur obrazuje spotkanie Psyche i Cerery, opisane w drugim rozdziale VI księgi (il. 3). Bogini,
ubrana w złotą suknię, ma głowę otoczoną nimbem, z którego biją słoneczne promienie. Z jej ramion wy-
rastają olbrzymie skrzydła, które wraz z nimbem upodabniają ją do archanioła Gabriela ze sceny Zwiasto-
wania. Należy jednak podkreślić, że podobny sposób przedstawiania antycznych bogów, z takimi właśnie
ogromnymi skrzydłami - symbolem boskości - był w wiekach XIV i XV powszechny, zarówno w sztuce
włoskiej, jak i w sztuce Europy Północnej19. Interesujących analogii dostarczają przedstawienia Merkurego
we francuskim manuskrypcie, tzw. Owidiusza moralizowanego w Bibliotece Watykańskiej oraz na malowi-
dle cassonowym z Muzeum Narodowego w Krakowie, eksponowanym w Muzeum XX Czartoryskich (il. 6c)20.
W miniaturach Loyseta Liedeta z trzeciej dekady XV w., które zdobią UEpistre d'Othèa Christine de Pisań
(ms. 9392 w Biliothèque Royale w Brukseli), nie tylko Merkury - posłaniec bogów (angelos, jak jest nie-
kiedy nazywany), ale również Prozerpina i wszyscy pozostali bogowie pogańscy są przedstawieni z wielki-
mi skrzydłami21. Wielko skrzydła Wenus występuje też na jednej z deschi da parto (tac narodzinowych,
19 Miziołek 1993, s. 63-74 wraz z poprzednią bibliografią; Miziołek 1996, s. 53-57.
20 Buonocore 1996, il. 231; Miziołek 1996, s. 63-74, tabl. 26 i 31-33.
21 Van Gheyn 1913, passim = cc.13v, 14v, 16v, 24v, 25v.