DOI article:
Miziołek, Jerzy: Historia Psyche i Primavera Sandra Botticellego: o obrazach z kolekcji Karola Lanckorońskiego w Galerii Berlińskiej i zbiorach Abegg Stiftung
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0056
HISTORIA PSYCHE I PRIMAVERA SANDRA BOTTIСELLEGO
55
7. Jacopo del Sellaio, Historia Amora i Psyche (część pierwsza), spalliera, ok. 1480, 59 x 179 cm. Nowy Jork,
kolekcja Hester Diamond
8. Jacopo del Sellaio, Historia Amora i Psyche (część druga), spalliera, ok. 1480, 58,4 x 178,8 cm,
Cambridge, Fitzwilliam Muséum
serwacji Roberta Longhiego, datuje je o dwadzieścia lat później (ок. 1475)31. Zarówno w pionierskim
opracowaniu ikonografii Amora i Psyche w sztuce włoskiej z 1979 г., jak i w nowszych artykułach (z 1993
i 2000 r.) na ten temat, Luisa Vertova powróciła do wczesnego, zaproponowanego przez Bodego datowania
omawianych frontów cassonowych32. Swoją tezę oparła na nieprzekonującej analizie stylistycznej i prawdo-
podobnym związku tych malowideł z Medyceuszami. Herby medycejskie są rzeczywiście dostrzegalne na
fasadach pałaców Kupidyna i Wenus, ale, jak to zauważyli inni badacze, pojawiają się niezwykle często
w dziełach sztuki z drugiej połowy XV w., powstałych na zlecenie rozmaitych florenckich rodów powiąza-
nych z Medyceuszami33. Nie jest poza tym wykluczone, że omawiane cassoni były rzeczywiście przezna-
czone dla któregoś z Medyceuszy. Taką myśl podjęła ostatnio Hannelore Niitzmann, sugerując, że obiekty
berlińskie zostały zamówione z okazji ślubu Lorenza il Magnifico z Clarice Orsini w 1468 r.34 Należy
jednak zauważyć, że w inwentarzu sporządzonym po śmierci Lorenza zostały wymienione forzieri ukazu-
jące nie historię Amora i Psyche, lecz sceny z Trionfi Petrarki35. Ta interesująca hipoteza wymaga dalszych
31 Longhi 1995, s. 268, przypisuje cassoni z Berlina „Sellaio w bardzo młodym wieku" i proponuje datę ok. 1470 (ten esej
napisany w 1925 r. był znany badaczom już przed publikacją w 1995); Fahy 1989, s. 287-290.
32 Vertova 1979, s. 104-121; eadem 1993, s. 29-32; eadem 2000, s. 107-131. Również Scalabroni 1983, s. 57; Marek 1984,
s. 268, il. 17; Noireau 1991, s. 83; Callmann 1995, s. 57-58; Cavicchioli 1995, s. 130-131; Eisler 1996, s. 192-193 (polskie wyd.
2002, s. 192, il. na s. 193) i ostatnio Kent 2000, s. 289; Gunther 2001, s. 153.
33 Fahy 1989, s. 289. Odnośnie do herbów Medyceuszy zob. Ames Lewis 1979, s. 122-143.
34 Niitzmann 1997. Artykuł ten ukazał się w końcu 1998 po opublikowaniu mojego studium o florenckich cassoni z kolekcji
Lanckorońskich (zob. przyp. 44), w którym zarówno malowidła berlińskie, jak i flanco wawelskie datowałem na lata 1470-1475.
35 Spallanzani, Gaeta Bertelà 1992, s. 26.
55
7. Jacopo del Sellaio, Historia Amora i Psyche (część pierwsza), spalliera, ok. 1480, 59 x 179 cm. Nowy Jork,
kolekcja Hester Diamond
8. Jacopo del Sellaio, Historia Amora i Psyche (część druga), spalliera, ok. 1480, 58,4 x 178,8 cm,
Cambridge, Fitzwilliam Muséum
serwacji Roberta Longhiego, datuje je o dwadzieścia lat później (ок. 1475)31. Zarówno w pionierskim
opracowaniu ikonografii Amora i Psyche w sztuce włoskiej z 1979 г., jak i w nowszych artykułach (z 1993
i 2000 r.) na ten temat, Luisa Vertova powróciła do wczesnego, zaproponowanego przez Bodego datowania
omawianych frontów cassonowych32. Swoją tezę oparła na nieprzekonującej analizie stylistycznej i prawdo-
podobnym związku tych malowideł z Medyceuszami. Herby medycejskie są rzeczywiście dostrzegalne na
fasadach pałaców Kupidyna i Wenus, ale, jak to zauważyli inni badacze, pojawiają się niezwykle często
w dziełach sztuki z drugiej połowy XV w., powstałych na zlecenie rozmaitych florenckich rodów powiąza-
nych z Medyceuszami33. Nie jest poza tym wykluczone, że omawiane cassoni były rzeczywiście przezna-
czone dla któregoś z Medyceuszy. Taką myśl podjęła ostatnio Hannelore Niitzmann, sugerując, że obiekty
berlińskie zostały zamówione z okazji ślubu Lorenza il Magnifico z Clarice Orsini w 1468 r.34 Należy
jednak zauważyć, że w inwentarzu sporządzonym po śmierci Lorenza zostały wymienione forzieri ukazu-
jące nie historię Amora i Psyche, lecz sceny z Trionfi Petrarki35. Ta interesująca hipoteza wymaga dalszych
31 Longhi 1995, s. 268, przypisuje cassoni z Berlina „Sellaio w bardzo młodym wieku" i proponuje datę ok. 1470 (ten esej
napisany w 1925 r. był znany badaczom już przed publikacją w 1995); Fahy 1989, s. 287-290.
32 Vertova 1979, s. 104-121; eadem 1993, s. 29-32; eadem 2000, s. 107-131. Również Scalabroni 1983, s. 57; Marek 1984,
s. 268, il. 17; Noireau 1991, s. 83; Callmann 1995, s. 57-58; Cavicchioli 1995, s. 130-131; Eisler 1996, s. 192-193 (polskie wyd.
2002, s. 192, il. na s. 193) i ostatnio Kent 2000, s. 289; Gunther 2001, s. 153.
33 Fahy 1989, s. 289. Odnośnie do herbów Medyceuszy zob. Ames Lewis 1979, s. 122-143.
34 Niitzmann 1997. Artykuł ten ukazał się w końcu 1998 po opublikowaniu mojego studium o florenckich cassoni z kolekcji
Lanckorońskich (zob. przyp. 44), w którym zarówno malowidła berlińskie, jak i flanco wawelskie datowałem na lata 1470-1475.
35 Spallanzani, Gaeta Bertelà 1992, s. 26.