DOI article:
Talbierska, Jolanta: Twórczość Stefana della Belli (1610-1664)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0113
1 12
JOLANTA TAI.BIKRSKA
17. Stefano delia Bella, Działo, akwaforta z serii Varii caprici militari,
wydanej przez François Langlois zw. Ciartres, Gabinet Rycin BUW. Fot. autorka
tym razem już u Della Belli, zamówił rysunki piórkiem według Callota198. Pod datą 21 listopada 1640 r.
Ciartres odnotował w swoim dzienniku, iż dostarczył florentyńczykowi trzy duże arkusze blachy miedzia-
nej, aby wykonał „12 petites planches de guerre". Na początku roku 1641 zapisał, iż otrzymał jedną gotową
płytę i jest winien artyście za sześć małych akwafort o tematyce wojskowej: „six petites planches, qui sont
de choses de l'art militaire"199. Najprawdopodobniej chodziło o cykl Varii caprici militari200 (il. 17), lecz
Weigert odniósł zapiski do innej serii 12 akwafort Caprice faict par de la Bella wydanej przez Israela
Henrieta. Wydaje się to bardzo wątpliwe, dlaczego bowiem Ciartres miałby finansować płyty przeznaczone
dla innego wydawcy? Pomyłka powstała na skutek liczby rycin tworzących oba zespoły, sześć w Varii
caprici militari i 12 w Caprice faict... Z notatki Langlois wynikało, że planowano 12 przedstawień, lecz
ostatecznie Stefano wykonał tylko połowę zamówienia. Wobec tych faktów niezrozumiały wydaje się ko-
mentarz A. de Vesme'a, który powtarzając tezę Jomberta, twierdził, że Della Bella pracował dla Langlois
dopiero od roku 1645. Do końca swojej działalności, czyli do 12 stycznia 1647, prócz wspomnianych Varii
caprici militari i kopii pejzaży nadmorskich autorstwa Collignona, Langlois wydał sześć znaczących cykli
Della Belli, w sumie ponad 100 akwafort o przeważającej tematyce ornamentacyjnej i pejzażowej. Znalazły
się wśród nich Varie figure, Recueil de diverses pièces servant à l'art de portraiture, Widoki i ruiny Rzymu,
zadedykowane Antoine'owi Le Charron, baronowi de Dormelles (il. 18), Raccolta di varii capricii et nove
inventioni di cartelle et ornamenti, Raccolta di vasi diversi (il. 19) oraz projekty kartuszy Collignona we-
dług rysunków Stefano - Recueil de douze cartouches (V. 1145-1156)201. W cyklach Varie figure i Varii
caprici militari (por. il. 17), który jest jedynym zespołem o tematyce wojskowej wydanym przez Langlois,
odnajdujemy formułę wydłużonych sylwetek i charakterystyczny sposób konstruowania planów, typowy dla
rycin artysty wydawanych przez Israela Henrieta. Po śmierci François Langlois, wdowa Madeleine de Col-
lemont od 13 stycznia 1647 do 27 kwietnia 1655 r. zarządzała paryską pracownią202. Prowadząc samodzielnie
198 Vesme 1906, s. 6.
199 Ve s me, M as s ar 1971, s. 80.
200 Weigert 1950, s. 80-81 ; Ta 1 b i e r s к a 2001, kat. II. 89-94, s. 71-72, il. s. 312-313.
201 Talbierska 2001, kat. II. 205-212, s. 95-96, il. s. 328-329; II. 62-88, s. 66-71, il. s. 309-311; II. 239-251, s. 103-
-107, il. s. 339-343; II. 252-255, s. 107-110, il. s. 343-344; II. 256-261, s. 1 10-111, il. s. 345.
202 Ibidem, Appendix II, Publisher s..., Langlois Madeleine de Collemont, s. 271-272.
JOLANTA TAI.BIKRSKA
17. Stefano delia Bella, Działo, akwaforta z serii Varii caprici militari,
wydanej przez François Langlois zw. Ciartres, Gabinet Rycin BUW. Fot. autorka
tym razem już u Della Belli, zamówił rysunki piórkiem według Callota198. Pod datą 21 listopada 1640 r.
Ciartres odnotował w swoim dzienniku, iż dostarczył florentyńczykowi trzy duże arkusze blachy miedzia-
nej, aby wykonał „12 petites planches de guerre". Na początku roku 1641 zapisał, iż otrzymał jedną gotową
płytę i jest winien artyście za sześć małych akwafort o tematyce wojskowej: „six petites planches, qui sont
de choses de l'art militaire"199. Najprawdopodobniej chodziło o cykl Varii caprici militari200 (il. 17), lecz
Weigert odniósł zapiski do innej serii 12 akwafort Caprice faict par de la Bella wydanej przez Israela
Henrieta. Wydaje się to bardzo wątpliwe, dlaczego bowiem Ciartres miałby finansować płyty przeznaczone
dla innego wydawcy? Pomyłka powstała na skutek liczby rycin tworzących oba zespoły, sześć w Varii
caprici militari i 12 w Caprice faict... Z notatki Langlois wynikało, że planowano 12 przedstawień, lecz
ostatecznie Stefano wykonał tylko połowę zamówienia. Wobec tych faktów niezrozumiały wydaje się ko-
mentarz A. de Vesme'a, który powtarzając tezę Jomberta, twierdził, że Della Bella pracował dla Langlois
dopiero od roku 1645. Do końca swojej działalności, czyli do 12 stycznia 1647, prócz wspomnianych Varii
caprici militari i kopii pejzaży nadmorskich autorstwa Collignona, Langlois wydał sześć znaczących cykli
Della Belli, w sumie ponad 100 akwafort o przeważającej tematyce ornamentacyjnej i pejzażowej. Znalazły
się wśród nich Varie figure, Recueil de diverses pièces servant à l'art de portraiture, Widoki i ruiny Rzymu,
zadedykowane Antoine'owi Le Charron, baronowi de Dormelles (il. 18), Raccolta di varii capricii et nove
inventioni di cartelle et ornamenti, Raccolta di vasi diversi (il. 19) oraz projekty kartuszy Collignona we-
dług rysunków Stefano - Recueil de douze cartouches (V. 1145-1156)201. W cyklach Varie figure i Varii
caprici militari (por. il. 17), który jest jedynym zespołem o tematyce wojskowej wydanym przez Langlois,
odnajdujemy formułę wydłużonych sylwetek i charakterystyczny sposób konstruowania planów, typowy dla
rycin artysty wydawanych przez Israela Henrieta. Po śmierci François Langlois, wdowa Madeleine de Col-
lemont od 13 stycznia 1647 do 27 kwietnia 1655 r. zarządzała paryską pracownią202. Prowadząc samodzielnie
198 Vesme 1906, s. 6.
199 Ve s me, M as s ar 1971, s. 80.
200 Weigert 1950, s. 80-81 ; Ta 1 b i e r s к a 2001, kat. II. 89-94, s. 71-72, il. s. 312-313.
201 Talbierska 2001, kat. II. 205-212, s. 95-96, il. s. 328-329; II. 62-88, s. 66-71, il. s. 309-311; II. 239-251, s. 103-
-107, il. s. 339-343; II. 252-255, s. 107-110, il. s. 343-344; II. 256-261, s. 1 10-111, il. s. 345.
202 Ibidem, Appendix II, Publisher s..., Langlois Madeleine de Collemont, s. 271-272.