DOI article:
Talbierska, Jolanta: Twórczość Stefana della Belli (1610-1664)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0122
TWÓRC ZOŚĆ STEFANA DELLA BHLLI (1610 1664)
121
26. Stefano delia Bella, Kartusz z orłami i wężami, 1646, akwaforta z serii Raccolta di Varii Capricci, wydanej przez François
Langlois zw. Ciartres, Gabinet Rycin BUW. Fot. autorka
Twórczość Della Belli jako omamentalisty jest szczególnie ważna w jego dorobku rysunkowym (te
aspekty wnikliwie omówiła F. Viatte231), w mniejszym, choć równie istotnym stopniu w grafice. Zasługuje
na szczególną uwagę, gdyż prezentuje znakomity poziom, fantazję i niebanalne rozwiązania. Gust postma-
nierystyczny, wywodzący się z powszechnego stylu ornamentacyjnego lat 1530-1550, trwał we Florencji
jeszcze w XVII w., znajdując ujście w pracach Cesarego Dandiniego, Sebastiana Mazzoniego czy Agostina
Mitellego i Francesca Colonny, m.in. w rytmie iluzjonistycznej perspektywy sklepienia sali Museo degli
Argenti w Palazzo Pitti, zrealizowanym w latach 1637-1641. W latach 20.-40. XVII w. ukazywały się
rozmaite ryciny o charakterze ornamentacyjnym, a do popularniejszych należała seria architektonicznych
kartuszy Agostino Mitellego z 1636 г., istniejąca także w odwróconych kopiach232. Mitelli (1609-1660),
malarz i akwaforcista, czynny był w Rawennie, Parmie, Modenie, Florencji i Rzymie, a od 1659 r. na
dworze Filipa IV w Madrycie. W 1642 r. ukazały się w Paryżu wydane przez F. Langlois kopie innych jego
akwafort233. Była to seria kartuszy o asymetrycznej, wręcz „rokokowej" czy też raczej postmanierystycznej
formie. Czy były pewną inspiracją dla Raccolta di varii capricii z 1646 r. oraz Nouvelles inventions de
Cartouches Della Belli, trudno jednoznacznie stwierdzić. Raccolta... składa się z osiemnastu kartuszy o zróż-
nicowanej formie i wymiarach, wydanych przez F. Langlois, a dedykowanych Antoine'owi de Charron,
baronowi de Dormelles. Nouvelles inventions... stanowi zespół dwunastu kartuszy, wydanych już przez wdowę
Langlois w 1647 r. W obu tych cyklach, mimo pozornej symetrii, Della Bella próbował urozmaicić formę
przez wprowadzanie odmiennych postaci flankujących kartusz, zmianę ich póz czy dodanie nowych akce-
soriów. I tak po jednej stronie owalnego kartusza biegnie Apollo wplątany w liście lauru, po drugiej Pan
chwytający sitowie (V. 1019). Odpowiadają im na kolejnej akwaforcie Dafne, której ręce są już gałęziami
231 Viatte 1974; warto tu przypomnieć rysunki z kolekcji T. Tomkinsa, Christie 1975, 64-86, il.
232 R. Beri i ner, G. Egger, Ornamentale Vorlageblàtter, t. 1-3, Munchen 1981 (dalej cyt.: Beri i ner, Egger 1981),
Bd. 1, nr 755-758, Bd. 2, il. 755-758, zwłaszcza nr 755, 756.
233 Ibidem, Bd. 1, nr 761-764, Bd. 2, il. nr 761-764.
121
26. Stefano delia Bella, Kartusz z orłami i wężami, 1646, akwaforta z serii Raccolta di Varii Capricci, wydanej przez François
Langlois zw. Ciartres, Gabinet Rycin BUW. Fot. autorka
Twórczość Della Belli jako omamentalisty jest szczególnie ważna w jego dorobku rysunkowym (te
aspekty wnikliwie omówiła F. Viatte231), w mniejszym, choć równie istotnym stopniu w grafice. Zasługuje
na szczególną uwagę, gdyż prezentuje znakomity poziom, fantazję i niebanalne rozwiązania. Gust postma-
nierystyczny, wywodzący się z powszechnego stylu ornamentacyjnego lat 1530-1550, trwał we Florencji
jeszcze w XVII w., znajdując ujście w pracach Cesarego Dandiniego, Sebastiana Mazzoniego czy Agostina
Mitellego i Francesca Colonny, m.in. w rytmie iluzjonistycznej perspektywy sklepienia sali Museo degli
Argenti w Palazzo Pitti, zrealizowanym w latach 1637-1641. W latach 20.-40. XVII w. ukazywały się
rozmaite ryciny o charakterze ornamentacyjnym, a do popularniejszych należała seria architektonicznych
kartuszy Agostino Mitellego z 1636 г., istniejąca także w odwróconych kopiach232. Mitelli (1609-1660),
malarz i akwaforcista, czynny był w Rawennie, Parmie, Modenie, Florencji i Rzymie, a od 1659 r. na
dworze Filipa IV w Madrycie. W 1642 r. ukazały się w Paryżu wydane przez F. Langlois kopie innych jego
akwafort233. Była to seria kartuszy o asymetrycznej, wręcz „rokokowej" czy też raczej postmanierystycznej
formie. Czy były pewną inspiracją dla Raccolta di varii capricii z 1646 r. oraz Nouvelles inventions de
Cartouches Della Belli, trudno jednoznacznie stwierdzić. Raccolta... składa się z osiemnastu kartuszy o zróż-
nicowanej formie i wymiarach, wydanych przez F. Langlois, a dedykowanych Antoine'owi de Charron,
baronowi de Dormelles. Nouvelles inventions... stanowi zespół dwunastu kartuszy, wydanych już przez wdowę
Langlois w 1647 r. W obu tych cyklach, mimo pozornej symetrii, Della Bella próbował urozmaicić formę
przez wprowadzanie odmiennych postaci flankujących kartusz, zmianę ich póz czy dodanie nowych akce-
soriów. I tak po jednej stronie owalnego kartusza biegnie Apollo wplątany w liście lauru, po drugiej Pan
chwytający sitowie (V. 1019). Odpowiadają im na kolejnej akwaforcie Dafne, której ręce są już gałęziami
231 Viatte 1974; warto tu przypomnieć rysunki z kolekcji T. Tomkinsa, Christie 1975, 64-86, il.
232 R. Beri i ner, G. Egger, Ornamentale Vorlageblàtter, t. 1-3, Munchen 1981 (dalej cyt.: Beri i ner, Egger 1981),
Bd. 1, nr 755-758, Bd. 2, il. 755-758, zwłaszcza nr 755, 756.
233 Ibidem, Bd. 1, nr 761-764, Bd. 2, il. nr 761-764.