DOI Artikel:
Talbierska, Jolanta: Twórczość Stefana della Belli (1610-1664)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0164
TWÓRCZOŚĆ STEFANA DELLA BELLI (1610 1664)_ 163
58. Stefano delia Bella, Śmierć porywająca swoją ofiarę, rysunek
z kolekcji Mr. And Mrs. Winslow Ames Rhode Island. Fot. Herbert P. Vose
z bluszczu, o gołych piszczelach, lecz czaszce oblepionej wyschniętą skórą. Przedstawienia śmierci jako
szkieletów, bardzo realistycznie potraktowanych, bliskie są wizerunkom z traktatów anatomicznych licznie
wydawanych na przełomie XVI i XVII w. Na rycinie Śmierć ciągnąca starca do grobu (V. 91) twarz śmierci
została potraktowana inaczej (il. 56). Nie jest to szkielet, lecz czaszka obciągnięta skórą. Roberto Battaglia
upatruje w nurcie makabry Della Belli wpływu twórczości Gianlorenzo Berniniego, który w 1642 r. rozpo-
czął pracę przy nagrobku Urbana VIII w Bazylice św. Piotra w Rzymie466. Te zależności wydają się jednak
zbyt daleko posuniętą hipotezą. Tym bardziej, że śmierć trzymająca klepsydrę ukazana na rycinie Della
Belli (V. 91), została porównana przez Battaglię z dużo późniejszą pracą Berniniego, figurą śmierci z na-
grobka Aleksandra VII, który artysta wykonał w 1672 r. Najbliższe były zapewne Stefano delia Belli reali-
zacje tematu w sztuce szesnastowiecznej i siedemnastowiecznej Florencji, gdzie popularny był nurt maka-
bry, dominujący w okresie post Tridentinum. Już w czasach Callota i Baccia del Bianco istniał zwyczaj
projektowania i rysowania zniekształconych twarzy-masek i karykatur467. Motywy funeralne w postaci cza-
szek, piszczeli i szkieletów, opłakujących zmarłych książąt, były obecne przy egzekwiach urządzanych
zazwyczaj w kościele San Lorenzo we Florencji. Prócz projektów Giulia Parigiego, utrwalonych przez Stefano
delia Bellę, zachowały się podobne autorstwa Jacques'a Callota468, Lodovica Cigoliego469 czy Jacopa Ligozziego
Szerzej na ten temat R. Battaglia, Un Opera del Bernini Ritrovata. La Memoria del Merenda, „Le Arti", IV, Roma
1942, 4, s. 356-360, il.
467 L. M o n а с i, Disegni di Giovan Battista Foggini (1652-1725), Gabinetto Disegni e Stampe degli Uffizi, XLVIII, Firenze
1977, s. 13.
468 G.G. В er tel à, A.M. Petrioli Tofani, Feste e apparati Medicei da Cosimo 1 a Cosimo II. Katalog wystawy,
Florencja Uffizi, Florencja 1969, s. 175-179, nr 120-123.
469 Ibidem, s. 128-133, nr 81, 82, 83, 85.
58. Stefano delia Bella, Śmierć porywająca swoją ofiarę, rysunek
z kolekcji Mr. And Mrs. Winslow Ames Rhode Island. Fot. Herbert P. Vose
z bluszczu, o gołych piszczelach, lecz czaszce oblepionej wyschniętą skórą. Przedstawienia śmierci jako
szkieletów, bardzo realistycznie potraktowanych, bliskie są wizerunkom z traktatów anatomicznych licznie
wydawanych na przełomie XVI i XVII w. Na rycinie Śmierć ciągnąca starca do grobu (V. 91) twarz śmierci
została potraktowana inaczej (il. 56). Nie jest to szkielet, lecz czaszka obciągnięta skórą. Roberto Battaglia
upatruje w nurcie makabry Della Belli wpływu twórczości Gianlorenzo Berniniego, który w 1642 r. rozpo-
czął pracę przy nagrobku Urbana VIII w Bazylice św. Piotra w Rzymie466. Te zależności wydają się jednak
zbyt daleko posuniętą hipotezą. Tym bardziej, że śmierć trzymająca klepsydrę ukazana na rycinie Della
Belli (V. 91), została porównana przez Battaglię z dużo późniejszą pracą Berniniego, figurą śmierci z na-
grobka Aleksandra VII, który artysta wykonał w 1672 r. Najbliższe były zapewne Stefano delia Belli reali-
zacje tematu w sztuce szesnastowiecznej i siedemnastowiecznej Florencji, gdzie popularny był nurt maka-
bry, dominujący w okresie post Tridentinum. Już w czasach Callota i Baccia del Bianco istniał zwyczaj
projektowania i rysowania zniekształconych twarzy-masek i karykatur467. Motywy funeralne w postaci cza-
szek, piszczeli i szkieletów, opłakujących zmarłych książąt, były obecne przy egzekwiach urządzanych
zazwyczaj w kościele San Lorenzo we Florencji. Prócz projektów Giulia Parigiego, utrwalonych przez Stefano
delia Bellę, zachowały się podobne autorstwa Jacques'a Callota468, Lodovica Cigoliego469 czy Jacopa Ligozziego
Szerzej na ten temat R. Battaglia, Un Opera del Bernini Ritrovata. La Memoria del Merenda, „Le Arti", IV, Roma
1942, 4, s. 356-360, il.
467 L. M o n а с i, Disegni di Giovan Battista Foggini (1652-1725), Gabinetto Disegni e Stampe degli Uffizi, XLVIII, Firenze
1977, s. 13.
468 G.G. В er tel à, A.M. Petrioli Tofani, Feste e apparati Medicei da Cosimo 1 a Cosimo II. Katalog wystawy,
Florencja Uffizi, Florencja 1969, s. 175-179, nr 120-123.
469 Ibidem, s. 128-133, nr 81, 82, 83, 85.