DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0189
188
JERZY KOWALCZYK
9. Układy kościołów i klasztorów w archidiecezji lwowskiej. A. Gwoździec - bernardyni; B. Lwów - pijarzy; C. Niżniów - paulini;
D. Horodenka - misjonarze. E. Złoczów - pijarzy; F. Lwów - karmelici trzewiczkowi Świętego Marcina. Rys. J. Kowalczyk
otrzymywały formy wieżowe, zazwyczaj czworoboczne (Wołków). Niektóre miały bryły wyszukane, skoro
w wizytacjach opisywano je jako campanile elegantissimum (Zabłotów)186.
KOŚCIOŁY I KOLEGIA
O obliczu sakralnej architektury późnobarokowej w archidiecezji zdecydowały liczne fundacje klasz-
torów i kolegiów w 2. i 3. tercji XVIII w. We Lwowie wyróżniają się gmachy kolegiów jezuitów (rozbudo-
wa 1723), teatynów, pijarów. Kunsztowne formy architektoniczne otrzymały w mieście klasztory augustia-
nów, trynitarzy (Świętego Mikołaja), karmelitów trzewiczkowych, sakramentek. A na prowincji wyróżniały
się pod względem architektonicznym kolegia misjonarzy w Horodence, pijarów w Złoczowie oraz klasztory
paulinów w Niżniowie, dominikanów w Bohorodczanach. Często kościół i klasztor wznoszono w pewnym
odstępie czasu, projektowane przez różnych architektów. Przy drewnianym klasztorze z prowizoryczną kaplicą
budowano najpierw murowaną świątynię. Nie stanowiło to jednak reguły, bo niekiedy kolejność była od-
wrotna. Wyjątkowo zdarzała się nowa świątynia przy zachowaniu starego budynku klasztornego, jak to
miało miejsce u dominikanów Bożego Ciała we Lwowie. Nowo fundowane klasztory w 1. tercji XVIII w.
początkowo miały budowle drewniane, dopiero po pewnym czasie przystępowano do wzniesienia murowanych.
Gmachy klasztorów i kolegiów były różnorodnie powiązane ze świątyniami, w zależności od tradycji
zakonnej lub indywidualności architekta (il. 9). W klasztorach o regule franciszkańskiej, zgodnie z tradycją
lub przepisami budownictwa zakonnego, przy dłuższym boku kościoła sytuowano czteroskrzydłowy, piętro-
wy klasztor z prostokątnym wirydarzem pośrodku. Półtoratraktowe skrzydła miały korytarze od strony we-
AAL, sygn. AV 1 - wizytacja z 1721 r.
JERZY KOWALCZYK
9. Układy kościołów i klasztorów w archidiecezji lwowskiej. A. Gwoździec - bernardyni; B. Lwów - pijarzy; C. Niżniów - paulini;
D. Horodenka - misjonarze. E. Złoczów - pijarzy; F. Lwów - karmelici trzewiczkowi Świętego Marcina. Rys. J. Kowalczyk
otrzymywały formy wieżowe, zazwyczaj czworoboczne (Wołków). Niektóre miały bryły wyszukane, skoro
w wizytacjach opisywano je jako campanile elegantissimum (Zabłotów)186.
KOŚCIOŁY I KOLEGIA
O obliczu sakralnej architektury późnobarokowej w archidiecezji zdecydowały liczne fundacje klasz-
torów i kolegiów w 2. i 3. tercji XVIII w. We Lwowie wyróżniają się gmachy kolegiów jezuitów (rozbudo-
wa 1723), teatynów, pijarów. Kunsztowne formy architektoniczne otrzymały w mieście klasztory augustia-
nów, trynitarzy (Świętego Mikołaja), karmelitów trzewiczkowych, sakramentek. A na prowincji wyróżniały
się pod względem architektonicznym kolegia misjonarzy w Horodence, pijarów w Złoczowie oraz klasztory
paulinów w Niżniowie, dominikanów w Bohorodczanach. Często kościół i klasztor wznoszono w pewnym
odstępie czasu, projektowane przez różnych architektów. Przy drewnianym klasztorze z prowizoryczną kaplicą
budowano najpierw murowaną świątynię. Nie stanowiło to jednak reguły, bo niekiedy kolejność była od-
wrotna. Wyjątkowo zdarzała się nowa świątynia przy zachowaniu starego budynku klasztornego, jak to
miało miejsce u dominikanów Bożego Ciała we Lwowie. Nowo fundowane klasztory w 1. tercji XVIII w.
początkowo miały budowle drewniane, dopiero po pewnym czasie przystępowano do wzniesienia murowanych.
Gmachy klasztorów i kolegiów były różnorodnie powiązane ze świątyniami, w zależności od tradycji
zakonnej lub indywidualności architekta (il. 9). W klasztorach o regule franciszkańskiej, zgodnie z tradycją
lub przepisami budownictwa zakonnego, przy dłuższym boku kościoła sytuowano czteroskrzydłowy, piętro-
wy klasztor z prostokątnym wirydarzem pośrodku. Półtoratraktowe skrzydła miały korytarze od strony we-
AAL, sygn. AV 1 - wizytacja z 1721 r.