DOI article:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0250
ŚWIĄTYNIE I KLASZTORY PÓŹNOBAROKOWH W ARCHIDIECEZJI LWOWSKIEJ
249
94. Lwów, kościół dominikanów Świętej Marii Magdaleny, 1753, architekt
Marcin Urbanik, fragment fasady. Fot. P. Jamski, 2000, neg. IS PAN
Stosowanie wielkiego porządku na dużą skalę łączy się jednak przede wszystkim z działalnością dwu
wybitnych architektów: Jana de Witte i Bernarda Meretyna. O monumentalnej fasadzie kościoła Bożego
Ciała we Lwowie (1745-1765) piszę nieco dalej. Meretyn stworzył dla świątyń archidiecezji wzór fasady
bezwieżowej, smukłej w proporcjach, o zmiennym rytmie pilastrów wielkiego porządku korynckiego, opa-
sujących korpus świątyni, z wysokimi szczytami o żywej sylwecie, wzbogaconej ażurowymi kamiennymi
latarniami. Stosunkowo płaska fasada przebudowanego kościoła parafialnego w Nawarii (1738T1748) stała
się zapowiedzią tego typu kościołów Meretyna (il. 97). W podobnym stylu została ukształtowana fasada
świątyni karmelitów trzewiczkowych - Świętego Marcina we Lwowie (1736-1753)365, którą może należa-
łoby związać z samym Meretynem (il. 25). Świadczy o tym alternacyjny rytm pilastrów wielkiego porządku
oraz ekspresyjny szczyt z odcinkami naczółków, wolutami i wazonami. Z lekką wypukłością całej fasady
harmonizują głębokie, jakby wykute w grubości muru, nieobramione szerokie wnęki oraz balkon oparty na
wypukło-wklęsłej podbudowie arkadowej, także niejako wykrojonej w murze. Balkon taki przypomina
późniejsze dzieło Meretyna, kościół parafialny w Tarnogrodzie (1751-1777)366 oraz fasadę świątyni Świętej
Marii Magdaleny dominikanów we Lwowie (1753-1758, architekt Marcin Urbanik) (il. 94).
365 W 1736 r. położono kamień węgielny, a w 1753 miała miejsce konsekracja. Mańkowski 1974, s. 327; Kaczorowski 1990,
s. 101.
366 Krasny 1994, s. 160-161.
249
94. Lwów, kościół dominikanów Świętej Marii Magdaleny, 1753, architekt
Marcin Urbanik, fragment fasady. Fot. P. Jamski, 2000, neg. IS PAN
Stosowanie wielkiego porządku na dużą skalę łączy się jednak przede wszystkim z działalnością dwu
wybitnych architektów: Jana de Witte i Bernarda Meretyna. O monumentalnej fasadzie kościoła Bożego
Ciała we Lwowie (1745-1765) piszę nieco dalej. Meretyn stworzył dla świątyń archidiecezji wzór fasady
bezwieżowej, smukłej w proporcjach, o zmiennym rytmie pilastrów wielkiego porządku korynckiego, opa-
sujących korpus świątyni, z wysokimi szczytami o żywej sylwecie, wzbogaconej ażurowymi kamiennymi
latarniami. Stosunkowo płaska fasada przebudowanego kościoła parafialnego w Nawarii (1738T1748) stała
się zapowiedzią tego typu kościołów Meretyna (il. 97). W podobnym stylu została ukształtowana fasada
świątyni karmelitów trzewiczkowych - Świętego Marcina we Lwowie (1736-1753)365, którą może należa-
łoby związać z samym Meretynem (il. 25). Świadczy o tym alternacyjny rytm pilastrów wielkiego porządku
oraz ekspresyjny szczyt z odcinkami naczółków, wolutami i wazonami. Z lekką wypukłością całej fasady
harmonizują głębokie, jakby wykute w grubości muru, nieobramione szerokie wnęki oraz balkon oparty na
wypukło-wklęsłej podbudowie arkadowej, także niejako wykrojonej w murze. Balkon taki przypomina
późniejsze dzieło Meretyna, kościół parafialny w Tarnogrodzie (1751-1777)366 oraz fasadę świątyni Świętej
Marii Magdaleny dominikanów we Lwowie (1753-1758, architekt Marcin Urbanik) (il. 94).
365 W 1736 r. położono kamień węgielny, a w 1753 miała miejsce konsekracja. Mańkowski 1974, s. 327; Kaczorowski 1990,
s. 101.
366 Krasny 1994, s. 160-161.