DOI article:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0283
282 _JERZY KOWALCZYK
137. Horodenka, kościół misjonarzy, 1743-1760, architekt 138. Horodenka, kościół Misjonarzy, 1743-1760, architekt
Bernard Meretyn, belkowanie i kapitel rokokowy na fasadzie. Bernard Meretyn, portal główny. Fot. P. Jamski, 1998,
Fot. przed 1939, neg. IS PAN neg. IS PAN
W wielu swych dziełach Meretyn wprowadzał kapitele kompozytowe z rocaille'ami. Piękne przykłady
znajdujemy w kościele misjonarzy w Horodence. We wnętrzu, na snycerskich kompozytowych kapitelach
rocaille'e otaczają asymetryczne kartusze i spływają na trzony pilastrów (il. 55). Na fasadzie w kamiennych
kapitelach kompozytowych rocaille'e występują między liśćmi akantu (il. 137), a umieszczane w kluczu
dobrze współbrzmią z ekspresyjną formą obramień portali i okien (il. 138).
Bogate rokokowe ornamenty wykonano na kamiennej fasadzie kościoła pijarów w Złoczowie. Pocho-
dzą one z drugiej fazy budowy, która przypadła około 1760 r. Johskie kapitele są skromne, natomiast bujny
ornament rokokowy został skupiony przy obramowaniu okien i konchowych wnęk z figurami (il. 139).
Niezwykłe stiukowe kapitele rokokowe zdobią wnętrze kościoła trynitarzy Świętego Mikołaja we Lwo-
wie. W miejsce głowic umieszczono kompozycje złożone z rocaille'ow o wielkiej różnorodności kształtów
(il. 140). Na niektórych, zamiast wolut, są maszkarony. Rocaille'e i sznury różyczek spływają na trzony
pilastrów. Fantastyczne formy otrzymały elementy dekoracyjne na fryzach belkowania oraz kartusze nad
arkadami miedzy nawowy mi. Te późnorokokowe dekoracje mają w sobie coś z grotesek maniery stycznych.
Dekoracje stiukowe na ścianach kościoła trynitarskiego były datowane przez Tadeusza Mańkowskiego zbyt
wcześnie na rok 1746 i niesłusznie przypisane o. Łukaszowi Pieczyckiemu, trynitarzowi z Podlasia449. Nie
są to dekoracje późnoregencyjne, jak to określił ten zasłużony badacz, ale późnorokokowe, wykonane do-
piero przed konsekracją kościoła (1777). Ich autor pochodził zapewne z Bawarii czy - ogólniej - z połu-
dniowych Niemiec, gdzie formy rokokowe osiągnęły najwyższy stopień fantazyjnej bujności450.
449 Mańkowski 1974, s. 325.
450 Trudno zgodzić się z Mańkowskim, że autor stiuków w trynitarskim kościele posługiwał się wzornikami włoskimi Giu-
seppe Garoviego (1743) i Angela Rossisa (1747) (Mańkowski 1946, s. 27).
137. Horodenka, kościół misjonarzy, 1743-1760, architekt 138. Horodenka, kościół Misjonarzy, 1743-1760, architekt
Bernard Meretyn, belkowanie i kapitel rokokowy na fasadzie. Bernard Meretyn, portal główny. Fot. P. Jamski, 1998,
Fot. przed 1939, neg. IS PAN neg. IS PAN
W wielu swych dziełach Meretyn wprowadzał kapitele kompozytowe z rocaille'ami. Piękne przykłady
znajdujemy w kościele misjonarzy w Horodence. We wnętrzu, na snycerskich kompozytowych kapitelach
rocaille'e otaczają asymetryczne kartusze i spływają na trzony pilastrów (il. 55). Na fasadzie w kamiennych
kapitelach kompozytowych rocaille'e występują między liśćmi akantu (il. 137), a umieszczane w kluczu
dobrze współbrzmią z ekspresyjną formą obramień portali i okien (il. 138).
Bogate rokokowe ornamenty wykonano na kamiennej fasadzie kościoła pijarów w Złoczowie. Pocho-
dzą one z drugiej fazy budowy, która przypadła około 1760 r. Johskie kapitele są skromne, natomiast bujny
ornament rokokowy został skupiony przy obramowaniu okien i konchowych wnęk z figurami (il. 139).
Niezwykłe stiukowe kapitele rokokowe zdobią wnętrze kościoła trynitarzy Świętego Mikołaja we Lwo-
wie. W miejsce głowic umieszczono kompozycje złożone z rocaille'ow o wielkiej różnorodności kształtów
(il. 140). Na niektórych, zamiast wolut, są maszkarony. Rocaille'e i sznury różyczek spływają na trzony
pilastrów. Fantastyczne formy otrzymały elementy dekoracyjne na fryzach belkowania oraz kartusze nad
arkadami miedzy nawowy mi. Te późnorokokowe dekoracje mają w sobie coś z grotesek maniery stycznych.
Dekoracje stiukowe na ścianach kościoła trynitarskiego były datowane przez Tadeusza Mańkowskiego zbyt
wcześnie na rok 1746 i niesłusznie przypisane o. Łukaszowi Pieczyckiemu, trynitarzowi z Podlasia449. Nie
są to dekoracje późnoregencyjne, jak to określił ten zasłużony badacz, ale późnorokokowe, wykonane do-
piero przed konsekracją kościoła (1777). Ich autor pochodził zapewne z Bawarii czy - ogólniej - z połu-
dniowych Niemiec, gdzie formy rokokowe osiągnęły najwyższy stopień fantazyjnej bujności450.
449 Mańkowski 1974, s. 325.
450 Trudno zgodzić się z Mańkowskim, że autor stiuków w trynitarskim kościele posługiwał się wzornikami włoskimi Giu-
seppe Garoviego (1743) i Angela Rossisa (1747) (Mańkowski 1946, s. 27).