DOI Artikel:
Talbierska, Jolanta: Twórczość graficzna Rembrandta van Rijn: nowe perspektywy badawcze dzieła graficznego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0081
TWÓRCZOŚĆ GRAFICZNA RKMBRANDTA VAN RUN
75
8. Rembrandt van Rijn, Wędrowni muzykanci otrzymujący
jałmużnę w drzwiach domu, 1648, akwaforta, sucha igła, stan
II/III. Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warsza-
wie, Zb. Król. T. 95 nr 12. Fot. K. Dąbrowska, BUW
najczęściej na lirze korbowej, zwanej również lirą żebraczą, bowiem z gry na tym instrumencie utrzymywa-
li się ubodzy, na ogół niewidomi62. Kompozycja zwykle prezentowała starszego, niewidomego człowieka
z instrumentem i prowadzącą go młodą dziewczynę (w wypadku tej akwaforty jest to chłopiec grający na
dudach). Akwaforta Rembrandta z 1648 r. Wędrowni muzykanci otrzymujący jałmużnę w drzwiach domu
(B. 176; il. 8), dopracowana efektownie suchą igłą, jest jednocześnie przedstawieniem jałmużny nakazanej
r
przez Pismo Święte (Mt, 25, 31-46) i pełniącej ważną rolę w protestanckiej społeczności holenderskiej.
W tym geście miłosierdzia ważne jednak było odróżnienie zwykłych włóczęgów wyłudzających datki, od
tzw. ubogich szlachetnych, którym należało pomagać, bowiem ich ubóstwo nie było wynikiem ich winy63.
We wczesnym okresie Rembrandt rysował i trawił w akwaforcie portretowe studia głów, w tym także
matki (B. 354) i ojca (B. 292, 294, 321), który zmarł 23 kwietnia 1630 r. Rembrandt już w tym czasie opra-
cowywał podobizny swoich modeli od razu w werniksie płyty, bez posługiwania się rysunkiem przygoto-
wawczym, o czym świadczy próbna odbitka portretu ojca (B. 292)64 w Londynie z tuszowymi poprawkami
artysty oraz, jak zauważył Erik Hinterding, „pełen cierpliwości wygląd pozującego mężczyzny"65. Zbyt roz-
budowany tors postaci w ukończonej kompozycji, nieproporcjonalny w stosunku do głowy, spowodował
zapewne, że artysta obciął płytę, pozostawiając tylko głowę z niewielkim fragmentem popiersia (il. 9).
Dessins Département des Arts graphiques du musée du Louvre, 16 mars - 19 juin 2000, ed. cat.: P. Jean-Richar d, les papiers
et les filigranes: A. de L a Chapelle, Paris, Réunion des musées nationaux, 2000, s. 76).
62 O lirze korbowej i jej znaczeniu Krużel, op. cit., s. 163 oraz przyp. 1-2.
63 Rozróżnienie to wprowadził Dirck Voolkertsz. Coornhert (1522-1590), pisarz, humanista, rytownik i rysownik; na ten temat
S. S trat ton, Remhrandt's beggars: satire and sympathy, „Print Collector's Newsletters", XVII, 1986, s. 77 82, tu s. 79.
64 Talbierska, Rembrandt..., kat. 159; Kr u żel, op. cit., kat. 161, s. 261-262.
65 Rembrandt the Printmaker, s. 96.
75
8. Rembrandt van Rijn, Wędrowni muzykanci otrzymujący
jałmużnę w drzwiach domu, 1648, akwaforta, sucha igła, stan
II/III. Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warsza-
wie, Zb. Król. T. 95 nr 12. Fot. K. Dąbrowska, BUW
najczęściej na lirze korbowej, zwanej również lirą żebraczą, bowiem z gry na tym instrumencie utrzymywa-
li się ubodzy, na ogół niewidomi62. Kompozycja zwykle prezentowała starszego, niewidomego człowieka
z instrumentem i prowadzącą go młodą dziewczynę (w wypadku tej akwaforty jest to chłopiec grający na
dudach). Akwaforta Rembrandta z 1648 r. Wędrowni muzykanci otrzymujący jałmużnę w drzwiach domu
(B. 176; il. 8), dopracowana efektownie suchą igłą, jest jednocześnie przedstawieniem jałmużny nakazanej
r
przez Pismo Święte (Mt, 25, 31-46) i pełniącej ważną rolę w protestanckiej społeczności holenderskiej.
W tym geście miłosierdzia ważne jednak było odróżnienie zwykłych włóczęgów wyłudzających datki, od
tzw. ubogich szlachetnych, którym należało pomagać, bowiem ich ubóstwo nie było wynikiem ich winy63.
We wczesnym okresie Rembrandt rysował i trawił w akwaforcie portretowe studia głów, w tym także
matki (B. 354) i ojca (B. 292, 294, 321), który zmarł 23 kwietnia 1630 r. Rembrandt już w tym czasie opra-
cowywał podobizny swoich modeli od razu w werniksie płyty, bez posługiwania się rysunkiem przygoto-
wawczym, o czym świadczy próbna odbitka portretu ojca (B. 292)64 w Londynie z tuszowymi poprawkami
artysty oraz, jak zauważył Erik Hinterding, „pełen cierpliwości wygląd pozującego mężczyzny"65. Zbyt roz-
budowany tors postaci w ukończonej kompozycji, nieproporcjonalny w stosunku do głowy, spowodował
zapewne, że artysta obciął płytę, pozostawiając tylko głowę z niewielkim fragmentem popiersia (il. 9).
Dessins Département des Arts graphiques du musée du Louvre, 16 mars - 19 juin 2000, ed. cat.: P. Jean-Richar d, les papiers
et les filigranes: A. de L a Chapelle, Paris, Réunion des musées nationaux, 2000, s. 76).
62 O lirze korbowej i jej znaczeniu Krużel, op. cit., s. 163 oraz przyp. 1-2.
63 Rozróżnienie to wprowadził Dirck Voolkertsz. Coornhert (1522-1590), pisarz, humanista, rytownik i rysownik; na ten temat
S. S trat ton, Remhrandt's beggars: satire and sympathy, „Print Collector's Newsletters", XVII, 1986, s. 77 82, tu s. 79.
64 Talbierska, Rembrandt..., kat. 159; Kr u żel, op. cit., kat. 161, s. 261-262.
65 Rembrandt the Printmaker, s. 96.