DOI issue:
Artykuły / Articles
DOI article:Żarnowiecka, Jagoda: Seria Katedra Lucjana Mianowskiego w kontekście historyczno-artystycznym - analiza i interpretacja
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.47327#0109
Seria Katedra Lucjana Mianowskiego w kontekście historyczno-artystycznym - analiza i interpretacja
107
Lucjan Mianowski pracował nad serią odbitek graficznych pod wspólnym tytu-
łem Katedra w latach 1959-1963, bezpośrednio po powrocie do Krakowa z siedmio-
miesięcznego stypendium w Paryżu w Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts1 2.
Była to pierwsza tak rozbudowana i złożona technicznie seria odbitek graficznych,
którą artysta wykonał po studiach. Prace wchodzące w jej skład były wielokrotnie
prezentowane i przyniosły Mianowskiemu sukcesy w Polsce i zagranicą. Bez wątpie-
nia jednym z największych była pierwsza nagroda na II Biennale Grafiki w Krakowie
w 1962 roku, na którym zostało zaprezentowane pięć wybranych prac. We wstępie
do katalogu towarzyszącego konkursowi Helena Blum wyraziła się o Katedrach w en-
tuzjastyczny sposób: „Powstał [...] obraz wprost oszałamiający”, zwracając szczególną
uwagę na umiejętności warsztatowe Mianowskiego3.
Serię Katedra stanowi rozbudowany zbiór odbitek graficznych, wykonanych w tech-
nice litograficznej z elementami technik metalowych oraz fotograficznych. Zasadniczo
nie stanowiła ona dotychczas przedmiotu wnikliwych analiz historyczno-artystycznych.
Kilka uwag na jej temat poczyniła ostatnio Katarzyna Podniesińska, ujmując je w kon-
tekście całokształtu twórczości artysty w katalogu towarzyszącym wystawom monogra-
ficznym w 2011 i 2012 roku4. Pozostałymi źródłami są: poświęcony Lucjanowi Mianow-
skiemu zeszyt z serii Współczesna grafika polska autorstwa Jerzego Stajudy5 oraz teksty
krytyczne i notki zamieszczane w prasie6. Autorzy tekstów podkreślali wyrafinowanie
warsztatowe serii, łącząc ten fakt z pobytem Mianowskiego w Paryżu7.
Choć komentarze dotyczące omawianej serii oraz jej relacji z różnymi nurtami
artystycznymi są raczej nikłe, to jednak można z nich wyczytać, iż łączono Katedry
z surrealizmem, nurtem informe czy nowym realizmem. Jerzy Madeyski pisał, że
Katedra jest obrazem „oscylującym na granicy nadrealizmu oraz tajemniczego na-
stroju rzeczy dawnych”8. Piotr Krakowski widział w tej graficznej serii związek z ma-
larstwem materii9. Relację tę potwierdza fakt, że artysta związał się na krótki czas
z Grupą Nowohucką i zaprezentował na wspólnej wystawie w Krzysztoforach w 1961
1 H. Blum, Wstęp, [w:] II Biennale Grafiki w Krakowie. [Katalog wystawy], Kraków 1962, s. 11.
2 K. Podniesińska, Kalendarium życia artysty, wystawy, bibliografia, [w:] Lucjan Mianowski 1933-2009.
[Katalog wystawy], red. M. Kołpanowicz, Z. Starikiewicz, Poznań 2011, s. 83.
3 H. Blum, Wstęp, s. 11.
4 K. Podniesińska, Pokonywanie oporu materii, [w:] Lucjan Mianowski 1933-2009, s. 6-7.
5 Zob. J. Stajuda, Lucjan Mianowski, Warszawa 1964, s. 1-7, Współczesna Grafika Polska.
6 Zob. Archiwum Lucjana Mianowskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie.
7 Jerzy Madeyski, pisząc o Katedrach, ograniczył się do ogólnego stwierdzenia, że podczas wyjazdu
do Paryża nastąpił „nagły skok umiejętności warsztatowych” Mianowskiego. Podobną uwagę zamieścił
w „Przeglądzie Artystycznym” w 1963 roku Wojciech Skrodzki. J. Madeyski, Grafika Lucjana Mianow-
skiego, „Projekt” 1962, nr 30, s. 19; W. Skrodzki, Dostojnicy i Katedry, „Przegląd Artystyczny” 1963, nr 4
(14), s. 52.
8 J. Madeyski, Grafika Lucjana Mianowskiego, s. 20.
9 P. Krakowski, Wystawa obrazów: Galeria Krzysztofory. [Katalog wystawy], Kraków 1961.
107
Lucjan Mianowski pracował nad serią odbitek graficznych pod wspólnym tytu-
łem Katedra w latach 1959-1963, bezpośrednio po powrocie do Krakowa z siedmio-
miesięcznego stypendium w Paryżu w Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts1 2.
Była to pierwsza tak rozbudowana i złożona technicznie seria odbitek graficznych,
którą artysta wykonał po studiach. Prace wchodzące w jej skład były wielokrotnie
prezentowane i przyniosły Mianowskiemu sukcesy w Polsce i zagranicą. Bez wątpie-
nia jednym z największych była pierwsza nagroda na II Biennale Grafiki w Krakowie
w 1962 roku, na którym zostało zaprezentowane pięć wybranych prac. We wstępie
do katalogu towarzyszącego konkursowi Helena Blum wyraziła się o Katedrach w en-
tuzjastyczny sposób: „Powstał [...] obraz wprost oszałamiający”, zwracając szczególną
uwagę na umiejętności warsztatowe Mianowskiego3.
Serię Katedra stanowi rozbudowany zbiór odbitek graficznych, wykonanych w tech-
nice litograficznej z elementami technik metalowych oraz fotograficznych. Zasadniczo
nie stanowiła ona dotychczas przedmiotu wnikliwych analiz historyczno-artystycznych.
Kilka uwag na jej temat poczyniła ostatnio Katarzyna Podniesińska, ujmując je w kon-
tekście całokształtu twórczości artysty w katalogu towarzyszącym wystawom monogra-
ficznym w 2011 i 2012 roku4. Pozostałymi źródłami są: poświęcony Lucjanowi Mianow-
skiemu zeszyt z serii Współczesna grafika polska autorstwa Jerzego Stajudy5 oraz teksty
krytyczne i notki zamieszczane w prasie6. Autorzy tekstów podkreślali wyrafinowanie
warsztatowe serii, łącząc ten fakt z pobytem Mianowskiego w Paryżu7.
Choć komentarze dotyczące omawianej serii oraz jej relacji z różnymi nurtami
artystycznymi są raczej nikłe, to jednak można z nich wyczytać, iż łączono Katedry
z surrealizmem, nurtem informe czy nowym realizmem. Jerzy Madeyski pisał, że
Katedra jest obrazem „oscylującym na granicy nadrealizmu oraz tajemniczego na-
stroju rzeczy dawnych”8. Piotr Krakowski widział w tej graficznej serii związek z ma-
larstwem materii9. Relację tę potwierdza fakt, że artysta związał się na krótki czas
z Grupą Nowohucką i zaprezentował na wspólnej wystawie w Krzysztoforach w 1961
1 H. Blum, Wstęp, [w:] II Biennale Grafiki w Krakowie. [Katalog wystawy], Kraków 1962, s. 11.
2 K. Podniesińska, Kalendarium życia artysty, wystawy, bibliografia, [w:] Lucjan Mianowski 1933-2009.
[Katalog wystawy], red. M. Kołpanowicz, Z. Starikiewicz, Poznań 2011, s. 83.
3 H. Blum, Wstęp, s. 11.
4 K. Podniesińska, Pokonywanie oporu materii, [w:] Lucjan Mianowski 1933-2009, s. 6-7.
5 Zob. J. Stajuda, Lucjan Mianowski, Warszawa 1964, s. 1-7, Współczesna Grafika Polska.
6 Zob. Archiwum Lucjana Mianowskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie.
7 Jerzy Madeyski, pisząc o Katedrach, ograniczył się do ogólnego stwierdzenia, że podczas wyjazdu
do Paryża nastąpił „nagły skok umiejętności warsztatowych” Mianowskiego. Podobną uwagę zamieścił
w „Przeglądzie Artystycznym” w 1963 roku Wojciech Skrodzki. J. Madeyski, Grafika Lucjana Mianow-
skiego, „Projekt” 1962, nr 30, s. 19; W. Skrodzki, Dostojnicy i Katedry, „Przegląd Artystyczny” 1963, nr 4
(14), s. 52.
8 J. Madeyski, Grafika Lucjana Mianowskiego, s. 20.
9 P. Krakowski, Wystawa obrazów: Galeria Krzysztofory. [Katalog wystawy], Kraków 1961.