DOI Heft:
Sztuka średnowieczna
DOI Artikel:Dobrzeniecki, Tadeusz: U źródeł przedstawień: "Tron Łaski" i "Pietas Domini"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19556#0225
Tadeusz Dobrzeniecki
U ŹRÓDEŁ PRZEDSTAWIEŃ: „TRON ŁASKI" I „PIETAS DOMINI"*
aleria Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie posiada od 1945 roku
cenny gotycki obraz tablicowy, pochodzący z kościoła Mariackiego w Gdańsku. Stanowił on
środkową część tryptyku, przechowywanego w kaplicy św. Trójcy, która należała do cechu
szewców1.
Ukazuje on stojącego frontalnie Boga Ojca, trzymającego oburącz bolesnego Chrystusa.
Tłem tej grupy jest brokatowa kotara, unoszona przez czterech aniołów. Na skrzydłach tryptyku,
które zaginęły w nieznanych okolicznościach podczas ostatniej wojny, znajdowali się dwaj anio-
łowie z narzędziami męki2 (il. 1).
Zabytek ten znany jest w publikacjach naukowych tylko z nielicznych wzmianek, które stwier-
dzały jego związek z dziełami malarzy gdańskich, burgundzkich oraz z twórczością hambur-
skiego artysty Mistrza Francke3. Zawsze uważano go za dość słabe naśladownictwo obrazu
z identycznym przedstawieniem, zachowanego wówczas w bardzo dobrym stanie, a przechowy-
wanego w tymże kościele Mariackim w Gdańsku jako fundacja miejscowego bractwa św. Jerze-
* Artykuł niniejszy ukazał się wcześniej w streszczeniu: The Gdańsk Panel of the „Pitie-de-Nostre-Seigneur".
Notes on the Iconography. Bulletin du Musee National de Varsovie, X, 1969, No 3/4, s. 29—54.
1 T. H i r s c h, Die Ober-Pfarrkirche von St Marien in Danzig in ihren Denkmalern und in ihren Beziehun-
gen zum kirchlichen Leben Danzig iiberhaupt dargestellt... cz. 1, Danzig 1843, s. 432 pokrótce opisuje ołtarz
informuje, że malowidła rewersów skrzydeł i predelli są zniszczone.
2 Znany mi jest z reprodukcji wygląd tylko prawego skrzydła: przy kolumnie stoi anioł z młotkiem i biczem.
3H. Ehrenberg, Neues vom Meister Francke. Monatshefte fiir Kunstwissenschaft, X, 1917, s. 29;
tenże, Deutsche Malerei und Plastik von 1350—1450. Neue Beitrage zu ihrer Kenntnis aus dem ehemaligen
Deutschordensgebiet. Bonn u. Leipzig 1920, s. 84—86.
4 G. B_r,u-t z e r, Mittelalterliche Malerei im Ordenslande Preussen. cz. 1, Westpreussen. (Danziger kunst-
geschichtliche Forschungen, z. 2.) Danzig b.r., s. 69—71; A. S t a n g e, Deutsche Malerei der Gotik. t. III, Nord-
deutschland in der Zeit von 1400 bis 1450. Berlin 1938, s. 234—6, il. 298; W. D r o s t, Danziger Maleiei vom
Mittelalter bis zum Ende des Barock. Berlin u. Leipzig 1938, s. 41—2, tabl. 14; tenże, Die Marienkirche in Dan-
zig und ihre Kunstschatze. Stuttgart 1963, s. 138, tabl. 151.
go4 (il. 2).
221
U ŹRÓDEŁ PRZEDSTAWIEŃ: „TRON ŁASKI" I „PIETAS DOMINI"*
aleria Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie posiada od 1945 roku
cenny gotycki obraz tablicowy, pochodzący z kościoła Mariackiego w Gdańsku. Stanowił on
środkową część tryptyku, przechowywanego w kaplicy św. Trójcy, która należała do cechu
szewców1.
Ukazuje on stojącego frontalnie Boga Ojca, trzymającego oburącz bolesnego Chrystusa.
Tłem tej grupy jest brokatowa kotara, unoszona przez czterech aniołów. Na skrzydłach tryptyku,
które zaginęły w nieznanych okolicznościach podczas ostatniej wojny, znajdowali się dwaj anio-
łowie z narzędziami męki2 (il. 1).
Zabytek ten znany jest w publikacjach naukowych tylko z nielicznych wzmianek, które stwier-
dzały jego związek z dziełami malarzy gdańskich, burgundzkich oraz z twórczością hambur-
skiego artysty Mistrza Francke3. Zawsze uważano go za dość słabe naśladownictwo obrazu
z identycznym przedstawieniem, zachowanego wówczas w bardzo dobrym stanie, a przechowy-
wanego w tymże kościele Mariackim w Gdańsku jako fundacja miejscowego bractwa św. Jerze-
* Artykuł niniejszy ukazał się wcześniej w streszczeniu: The Gdańsk Panel of the „Pitie-de-Nostre-Seigneur".
Notes on the Iconography. Bulletin du Musee National de Varsovie, X, 1969, No 3/4, s. 29—54.
1 T. H i r s c h, Die Ober-Pfarrkirche von St Marien in Danzig in ihren Denkmalern und in ihren Beziehun-
gen zum kirchlichen Leben Danzig iiberhaupt dargestellt... cz. 1, Danzig 1843, s. 432 pokrótce opisuje ołtarz
informuje, że malowidła rewersów skrzydeł i predelli są zniszczone.
2 Znany mi jest z reprodukcji wygląd tylko prawego skrzydła: przy kolumnie stoi anioł z młotkiem i biczem.
3H. Ehrenberg, Neues vom Meister Francke. Monatshefte fiir Kunstwissenschaft, X, 1917, s. 29;
tenże, Deutsche Malerei und Plastik von 1350—1450. Neue Beitrage zu ihrer Kenntnis aus dem ehemaligen
Deutschordensgebiet. Bonn u. Leipzig 1920, s. 84—86.
4 G. B_r,u-t z e r, Mittelalterliche Malerei im Ordenslande Preussen. cz. 1, Westpreussen. (Danziger kunst-
geschichtliche Forschungen, z. 2.) Danzig b.r., s. 69—71; A. S t a n g e, Deutsche Malerei der Gotik. t. III, Nord-
deutschland in der Zeit von 1400 bis 1450. Berlin 1938, s. 234—6, il. 298; W. D r o s t, Danziger Maleiei vom
Mittelalter bis zum Ende des Barock. Berlin u. Leipzig 1938, s. 41—2, tabl. 14; tenże, Die Marienkirche in Dan-
zig und ihre Kunstschatze. Stuttgart 1963, s. 138, tabl. 151.
go4 (il. 2).
221