DOI Heft:
Część II. Sztuka późnośredniowieczna i wczesnonowożytna / Part II. Late Medieval and Early Modern Art
DOI Artikel:Sulikowska-Belczowska, Aleksandra: Ikony Jana Chrzciciela w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie - ciało anioła, męczeńska śmierć, święte zwłoki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45361#0192
188
Sztuka późnośredniowieczna i wczesnonowożytna
il. 11 fig. 1
il. 2 I fig. 2
Św/ęty/an Chrzciciel,
Anioł pustyni | Saint
John the Baptist,
Angel of the Desert,
Rosja, Palech, warsztat
staroobrzędowców (?)
I Russia, Palekh, Old
Believer workshop (?),
1. pot. XIX w. I first half
of 19th century, Muzeum
Narodowe w Warszawie
I The National Museum
in Warsaw
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński / Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
Święty Jan Chrzciciel
I Saint John the
Baptist, Białoruś,
Wietka, warsztat
staroobrzędowców (?)
I Belarus, Vetka, Old
Believer workshop (?),
XIX w. 119th century,
Muzeum Narodowe
w Warszawie I The
National Museum
in Warsaw
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński I Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
i „dziki” ubiór sprawia, że ikonograficznie wydaje się on bliski
przedstawieniom „jurodiwych”, np. przedstawieniom Aleksego,
Człowieka Bożego27.
Temat anielskiego ciała ma zresztą w ikonografii jeszcze szerszy
kontekst, należy bowiem pamiętać o postrzeganiu w Bizancjum na
podobieństwo aniołów - eunuchów, a także mnichów. Ci pierwsi
w strukturze bizantyjskiego dworu uważani byli za odpowiednik
anielskich sił na dworze niebieskim28. Drudzy zaś poprzez swoje
wyczyny ascetyczne upodabniali się - jak wierzono - do aniel-
skich bytów. Hermeneja Dionizjusza z Furny opisuje przedstawie-
nie egipskiego starca pustyni i jednego z założycieli wschodniego
monastycyzmu - Pachomiusza, przed którym stoi „anioł Pański
w stroju mniszym, w opończy i kapturze na głowie, wskazuje
mu ten strój palcem i mówi ze zwoju: »Wszelkie ciało w ten strój
27 V.G. Brjusova, op. cit., s. 147, il. 157; zob. też G.I. Vzdornov, op. cit., s. 175.
28 Kathryn M. Ringrose, The Perfect Servant. Eunuchs and the Social
Construction of Gender in Byzantium, The University of Chicago Press, Chicago
2003, s. 142-162.
Sztuka późnośredniowieczna i wczesnonowożytna
il. 11 fig. 1
il. 2 I fig. 2
Św/ęty/an Chrzciciel,
Anioł pustyni | Saint
John the Baptist,
Angel of the Desert,
Rosja, Palech, warsztat
staroobrzędowców (?)
I Russia, Palekh, Old
Believer workshop (?),
1. pot. XIX w. I first half
of 19th century, Muzeum
Narodowe w Warszawie
I The National Museum
in Warsaw
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński / Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
Święty Jan Chrzciciel
I Saint John the
Baptist, Białoruś,
Wietka, warsztat
staroobrzędowców (?)
I Belarus, Vetka, Old
Believer workshop (?),
XIX w. 119th century,
Muzeum Narodowe
w Warszawie I The
National Museum
in Warsaw
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński I Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
i „dziki” ubiór sprawia, że ikonograficznie wydaje się on bliski
przedstawieniom „jurodiwych”, np. przedstawieniom Aleksego,
Człowieka Bożego27.
Temat anielskiego ciała ma zresztą w ikonografii jeszcze szerszy
kontekst, należy bowiem pamiętać o postrzeganiu w Bizancjum na
podobieństwo aniołów - eunuchów, a także mnichów. Ci pierwsi
w strukturze bizantyjskiego dworu uważani byli za odpowiednik
anielskich sił na dworze niebieskim28. Drudzy zaś poprzez swoje
wyczyny ascetyczne upodabniali się - jak wierzono - do aniel-
skich bytów. Hermeneja Dionizjusza z Furny opisuje przedstawie-
nie egipskiego starca pustyni i jednego z założycieli wschodniego
monastycyzmu - Pachomiusza, przed którym stoi „anioł Pański
w stroju mniszym, w opończy i kapturze na głowie, wskazuje
mu ten strój palcem i mówi ze zwoju: »Wszelkie ciało w ten strój
27 V.G. Brjusova, op. cit., s. 147, il. 157; zob. też G.I. Vzdornov, op. cit., s. 175.
28 Kathryn M. Ringrose, The Perfect Servant. Eunuchs and the Social
Construction of Gender in Byzantium, The University of Chicago Press, Chicago
2003, s. 142-162.