DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.11058#0078
y%p; ^
CAP. i.
T"^b ^iis ^iAmi^primum vnde vocabulum ortum Rt,inquiremus. Hic autem vari^
JL^^efe offerunt eruditorum fententia?. Aiij Latinum vocabulumDEVs,adandode-
ducunc^quod Deus det omnia,alij Rc didfum putant,quod et mhil deRt. Contra alij a
Cr^co AgJc^q^od timorem Rue metum Rgniiicat:primus enim, vt Statius & Petronius
Arbite^ canunt,In orbe Deos fecit ti mor. Plerique a Gr^co 9:<?? deducunt, cuius deri-
u mo indem varia & multiplex eR.Sunt enim qui a verbo Ses^quod currere RgmRcat,
tormat^Q^ volunt,quia nomines Cosium,Lunam,Solem,& aha aRra propter morus &
curlus velocitatem Deos eRe putannt,& coluerint.Piures tamen a ^ac^^quod eR vi- B
deo,Vei peculor,quia Deus omnia videat, & quia in ipfo etiam Deo, tanquam fpeculo
omm^ eernanmr,deriuanc,quae etymologia videtur reliquis veriRmihor.
Qs,d D* vs Rt,nobis ex facris Literis ignotum non eitCum autem de gentium Diis
hic nobis fermo iit,ideo quid ilii de DE o lenierint,& quomodo cum dehniermt,con-
siderandum eR.Sed quispoteA omnia commenta Ethnicorum recenfere. Videantur
vari^Phiiofophorum lententia apud Ciceronem de datura Deorum, & apud Libum
Gyraldum,AI.Terentius Varro,vt eR apud Aurebum AuguRmum,in ea eR opinione,
Deum eRe animum mundi, ipfumque mundum Deum. Ridiculaprofebto definitio,
quam pluribus exagitat & refutat AuguRinus. Phmus de Deo verba faciens, fcnbit.- Q
Qu^ifquis eR Deus, ii modo eR alius quam IcilicetSoi, & quacunque in parte, totus
^nihs eR,torus vifus,totusauditus,totusanimae,totus animi,totus iui.Ridiculus&hic
' ' eR,& quid dicat,ipfe ignorat. Melius Piato deRmt Deum mentem sternam, caufam
boni in natura.
Cauterum vti de Deo quis eRet) Ethnici nihil certi habuerunt, ita etiam de numero
Deorum mirum in modum haditauerunt. Plurimi quidemi& ij fapientiores, vnu tan-
tum DRVM eRe voluerunt,cui a veritate & diuerlitatc oRiciorum vana& diuerfa no-
mina Rnt indita,Rcut etiam Macrobius multis capitibus conatur omnes Deosahos ad
Apollinem Rue Solem rcferre;& Plinius eos qui pluralitatem Deorum induxerunt,fal-
le ridet:verumtamen inualuit etiam ea opimo,vt piures efle Dij crederentur, nec vnus D
muneribus obeundis pareRe exiRimaretur.Atque vt propius ad propoRtumacce-
r. 17. damus,Romanos ingentem Deorum multitudinem coluiRe, quis neicit ^ ied non fue-
runt omnes in pari honore & audtoritate: verum in certos ordines, & certas quafdam
claResdiRributi. Alios enim maiorum gentium , quod praecipuas partes in rerum ad-
miniRrarione haberent,alios minorum gentium,ob meriti paupertatem appellarunt.
Varro Deos Romanorum in duas claRes diRribuit,m certos & inceitos.Certos appel-
lar publicos,quibus Romani publicea?des a?diRcarmt,qu@iquc pluribus Rgms ornatos
1.^ noraucrint.Inceftosautem,quorum certa ratio reddi non poRit,quiRnt. Cicero tres ^
ordines Deorum recenfet,vnnm eorum qui cceleRes fempei habiti Rnt,qui etiam ma-
iorum gentium Dij vocantur:a!terum eorum, quos m coeium merita vocannt, qui&
Semidei&Dij indigetes appellantur: tertium eorum,propter quos detur hominibus
afcenRis in coelum.Cuius partitionem nos etiam in hoc libro fequi inRituimus, ita vt
primum de maioribus,deinde de Semideis,tum de virtutibus Deoium Dearumve no-
minibus inRgnitis di.camus:quibus addemus etiam alios Deos,quibus Rngulis fua mu-
nia in rerum adminiRratione funt attributa ^quique minores, liue minorum gentium
Dij&Semones appellantur, vtfuo loco^ocebimu^damverb antequam de Diis dice-
re pergamus,de facris asdibus,& aliis locis^vbi cultum diuinum numinibus fuis.Roma- p
ni exhibuerunt,pauca monebimus.
CAP. IL
EligiQseRomani fuos Diuos colebant: conRituebant enim iis maximis fumpti-
Jh\bus templa,fana,delubra,de quibus quomodo inter fefe differant, pauca dicemus.
Templum did vult Varro a templando, vel tuendo, & triplicem hab re RgmRcatio-
neimprimum RgmRcare caelum : deinde certa locain aere,vel m terra, qua? Augures
captan-
CAP. i.
T"^b ^iis ^iAmi^primum vnde vocabulum ortum Rt,inquiremus. Hic autem vari^
JL^^efe offerunt eruditorum fententia?. Aiij Latinum vocabulumDEVs,adandode-
ducunc^quod Deus det omnia,alij Rc didfum putant,quod et mhil deRt. Contra alij a
Cr^co AgJc^q^od timorem Rue metum Rgniiicat:primus enim, vt Statius & Petronius
Arbite^ canunt,In orbe Deos fecit ti mor. Plerique a Gr^co 9:<?? deducunt, cuius deri-
u mo indem varia & multiplex eR.Sunt enim qui a verbo Ses^quod currere RgmRcat,
tormat^Q^ volunt,quia nomines Cosium,Lunam,Solem,& aha aRra propter morus &
curlus velocitatem Deos eRe putannt,& coluerint.Piures tamen a ^ac^^quod eR vi- B
deo,Vei peculor,quia Deus omnia videat, & quia in ipfo etiam Deo, tanquam fpeculo
omm^ eernanmr,deriuanc,quae etymologia videtur reliquis veriRmihor.
Qs,d D* vs Rt,nobis ex facris Literis ignotum non eitCum autem de gentium Diis
hic nobis fermo iit,ideo quid ilii de DE o lenierint,& quomodo cum dehniermt,con-
siderandum eR.Sed quispoteA omnia commenta Ethnicorum recenfere. Videantur
vari^Phiiofophorum lententia apud Ciceronem de datura Deorum, & apud Libum
Gyraldum,AI.Terentius Varro,vt eR apud Aurebum AuguRmum,in ea eR opinione,
Deum eRe animum mundi, ipfumque mundum Deum. Ridiculaprofebto definitio,
quam pluribus exagitat & refutat AuguRinus. Phmus de Deo verba faciens, fcnbit.- Q
Qu^ifquis eR Deus, ii modo eR alius quam IcilicetSoi, & quacunque in parte, totus
^nihs eR,torus vifus,totusauditus,totusanimae,totus animi,totus iui.Ridiculus&hic
' ' eR,& quid dicat,ipfe ignorat. Melius Piato deRmt Deum mentem sternam, caufam
boni in natura.
Cauterum vti de Deo quis eRet) Ethnici nihil certi habuerunt, ita etiam de numero
Deorum mirum in modum haditauerunt. Plurimi quidemi& ij fapientiores, vnu tan-
tum DRVM eRe voluerunt,cui a veritate & diuerlitatc oRiciorum vana& diuerfa no-
mina Rnt indita,Rcut etiam Macrobius multis capitibus conatur omnes Deosahos ad
Apollinem Rue Solem rcferre;& Plinius eos qui pluralitatem Deorum induxerunt,fal-
le ridet:verumtamen inualuit etiam ea opimo,vt piures efle Dij crederentur, nec vnus D
muneribus obeundis pareRe exiRimaretur.Atque vt propius ad propoRtumacce-
r. 17. damus,Romanos ingentem Deorum multitudinem coluiRe, quis neicit ^ ied non fue-
runt omnes in pari honore & audtoritate: verum in certos ordines, & certas quafdam
claResdiRributi. Alios enim maiorum gentium , quod praecipuas partes in rerum ad-
miniRrarione haberent,alios minorum gentium,ob meriti paupertatem appellarunt.
Varro Deos Romanorum in duas claRes diRribuit,m certos & inceitos.Certos appel-
lar publicos,quibus Romani publicea?des a?diRcarmt,qu@iquc pluribus Rgms ornatos
1.^ noraucrint.Inceftosautem,quorum certa ratio reddi non poRit,quiRnt. Cicero tres ^
ordines Deorum recenfet,vnnm eorum qui cceleRes fempei habiti Rnt,qui etiam ma-
iorum gentium Dij vocantur:a!terum eorum, quos m coeium merita vocannt, qui&
Semidei&Dij indigetes appellantur: tertium eorum,propter quos detur hominibus
afcenRis in coelum.Cuius partitionem nos etiam in hoc libro fequi inRituimus, ita vt
primum de maioribus,deinde de Semideis,tum de virtutibus Deoium Dearumve no-
minibus inRgnitis di.camus:quibus addemus etiam alios Deos,quibus Rngulis fua mu-
nia in rerum adminiRratione funt attributa ^quique minores, liue minorum gentium
Dij&Semones appellantur, vtfuo loco^ocebimu^damverb antequam de Diis dice-
re pergamus,de facris asdibus,& aliis locis^vbi cultum diuinum numinibus fuis.Roma- p
ni exhibuerunt,pauca monebimus.
CAP. IL
EligiQseRomani fuos Diuos colebant: conRituebant enim iis maximis fumpti-
Jh\bus templa,fana,delubra,de quibus quomodo inter fefe differant, pauca dicemus.
Templum did vult Varro a templando, vel tuendo, & triplicem hab re RgmRcatio-
neimprimum RgmRcare caelum : deinde certa locain aere,vel m terra, qua? Augures
captan-