DOI article:
Dzieduszycki, Antoni: Obrazy Alessandra Magasca w Zbiorach Polskich
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0240
Antoni Dzieduszycki
OBRAZY ALESSANDRA MAGNASCA W ZBIORACH POLSKICH *
W muzeach polskich znajduje się dziewięć obrazów Alessandra Mag-
nasca, a mianowicie: Cyganie w ruinach, Wędrowny grajek, Latarnia ma-
giczna i Pejzaż z woziwodą — w Muzeum Narodowym w Warszawie, Pej-
zaż górski — z tegoż Muzeum w pałacu w Nieborowie, Praczki i Anacho-
reci — w Muzeum Narodowym w Krakowie (oddział Czartoryskich) oraz
Mnisi w ruinach i Dwaj modlący się mnisi — w Państwowych Zbiorach
Sztuki na Wawelu* 1. Przypadkowy ten zespół jest dość różnorodny za-
równo pod względem formalnym, jak i wartości artystycznej. Tak się
jednak składa, że dobrze reprezentuje on wszystkie niemal fazy rozwoju
twórczości tego artysty.
Obrazy te nie doczekały się pełniejszego opracowania. W większości
wypadków otwartą kwestią pozostaje datowanie, autorstwo i ewentual-
ność współpracy z innymi malarzami, a także miejsce i pozycja tych dzieł
w twórczości artysty. Próba rozwiązania powyższych problemów zmusiła
mnie do przeprowadzenia dość szczegółowych opisów oraz analiz formal-
nych i porównawczych. Ponieważ w ramach głównego tematu pracy, któ-
rym jest określenie miejsca tych dzieł w twórczości artysty, nie mieściły
się obrazy namalowane przezeń przy współpracy innych artystów, a to
Praczki, Anachoreci i Mnisi w ruinach, przeto potraktowałem je margi-
nesowo.
* Praca niniejsza stanowi poprawioną wersję pracy magisterskiej, przyjętej
w r. 1960 na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego
w Krakowie, wykonanej pod kierunkiem prof. dra Adama Bochnaka, któremu, jak
również koreferentowi pracy prof. drowi Tadeuszowi Dobrowolskiemu składam ser-
deczne podziękowania za pomoc w czasie jej pisania. Chciałbym na tym miejscu
złożyć także wyrazy szczególnej wdzięczności drowi Józefowi Lepiarczykowi za ini-
cjatywę badań, ciągłe interesowanie się ich wynikami oraz szereg cennych wska-
zówek oraz drowi Stanisławowi Mossakowskiemu za wartościowe uwagi, których
udzielał mi w czasie przygotowywania pracy.
1 W Muzeum Sztuki w Łodzi znajduje się pejzaż fałszywie przypisywany Ma-
gnascowi. Natomiast znajdujący się w Oddziale Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
Pejzaż z procesją zakonników, pochodzący ze zbiorów Polskiej Akademii Umiejęt-
ności, jest bardziej zbliżony do twórczości Magnasca, niemniej z braku materiału
porównawczego nie zdołałem ustalić jego autorstwa.
235
OBRAZY ALESSANDRA MAGNASCA W ZBIORACH POLSKICH *
W muzeach polskich znajduje się dziewięć obrazów Alessandra Mag-
nasca, a mianowicie: Cyganie w ruinach, Wędrowny grajek, Latarnia ma-
giczna i Pejzaż z woziwodą — w Muzeum Narodowym w Warszawie, Pej-
zaż górski — z tegoż Muzeum w pałacu w Nieborowie, Praczki i Anacho-
reci — w Muzeum Narodowym w Krakowie (oddział Czartoryskich) oraz
Mnisi w ruinach i Dwaj modlący się mnisi — w Państwowych Zbiorach
Sztuki na Wawelu* 1. Przypadkowy ten zespół jest dość różnorodny za-
równo pod względem formalnym, jak i wartości artystycznej. Tak się
jednak składa, że dobrze reprezentuje on wszystkie niemal fazy rozwoju
twórczości tego artysty.
Obrazy te nie doczekały się pełniejszego opracowania. W większości
wypadków otwartą kwestią pozostaje datowanie, autorstwo i ewentual-
ność współpracy z innymi malarzami, a także miejsce i pozycja tych dzieł
w twórczości artysty. Próba rozwiązania powyższych problemów zmusiła
mnie do przeprowadzenia dość szczegółowych opisów oraz analiz formal-
nych i porównawczych. Ponieważ w ramach głównego tematu pracy, któ-
rym jest określenie miejsca tych dzieł w twórczości artysty, nie mieściły
się obrazy namalowane przezeń przy współpracy innych artystów, a to
Praczki, Anachoreci i Mnisi w ruinach, przeto potraktowałem je margi-
nesowo.
* Praca niniejsza stanowi poprawioną wersję pracy magisterskiej, przyjętej
w r. 1960 na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego
w Krakowie, wykonanej pod kierunkiem prof. dra Adama Bochnaka, któremu, jak
również koreferentowi pracy prof. drowi Tadeuszowi Dobrowolskiemu składam ser-
deczne podziękowania za pomoc w czasie jej pisania. Chciałbym na tym miejscu
złożyć także wyrazy szczególnej wdzięczności drowi Józefowi Lepiarczykowi za ini-
cjatywę badań, ciągłe interesowanie się ich wynikami oraz szereg cennych wska-
zówek oraz drowi Stanisławowi Mossakowskiemu za wartościowe uwagi, których
udzielał mi w czasie przygotowywania pracy.
1 W Muzeum Sztuki w Łodzi znajduje się pejzaż fałszywie przypisywany Ma-
gnascowi. Natomiast znajdujący się w Oddziale Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
Pejzaż z procesją zakonników, pochodzący ze zbiorów Polskiej Akademii Umiejęt-
ności, jest bardziej zbliżony do twórczości Magnasca, niemniej z braku materiału
porównawczego nie zdołałem ustalić jego autorstwa.
235