DOI Artikel:
Dzieduszycki, Antoni: Obrazy Alessandra Magasca w Zbiorach Polskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0241
Ostateczne rozstrzygnięcie wyżej wymienionych kwestii jest jeszcze
zbyt trudne z powodu słabego dotąd opracowania twórczości Alessandra
Magnasca, zwłaszcza chronologii jego dzieł, a nawet dokładnego ustalenia
autorstwa.
I. KROTKI ZARYS ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI MAGNASCA
Lata życia Alessandra Magnasca (1667—1749) przypadają na ciężki
okres w dziejach Italii. Składała się ona wtedy z szeregu księstw zależ-
nych od hiszpańskich Burbonów, Habsburgów, samodzielnych państw (jak
Państwo Kościelne, Piemont) oraz republik handlowych Genui i Wenecji.
Drugie po Rzymie centrum kulturalne, Mediolan, pomimo trudnej sytuacji
gospodarczo-politycznej, jako widownia licznych wojen, był równocześnie
ośrodkiem ruchów wolnościowych. Przeciągały przezeń często oddziały
obcych wojsk, a w samym mieście i w jego okolicach gnieździły się bandy
złodziei, rozbójników i Cyganów. Aby w pełni uświadomić sobie atmo-
sferę, jaka wtedy panowała w Mediolanie, należy wspomnieć jeszcze o in-
kwizycji wprowadzonej przez Hiszpanów oraz o dworze gubernatora hisz-
pańskiego z całym jego blaskiem, świetnością i ceremoniałem. To, że mło-
dziutki Magnasco przybywszy około roku 1680—82 do Mediolanu zobaczył
go jako „jedyny w swoim rodzaju konglomerat bigoterii, bandytyzmu
i rozpusty” 2, niewątpliwie zaważyło na jego późniejszej twórczości.
W Mediolanie uczył się Magnasco w pracowni Filippa Abbiatego, ma -
larza weneckiego używającego techniki, którą wtedy zwano „sprezzanti”.
Tam też, mając lat około 20, rozpoczął karierę artystyczną, początkowo
jako portrecista, a następnie jako malarz małych figur, które zazwyczaj
domalowywał do cudzych obrazów pejzażowych 3.
Mniej więcej w tym czasie został Magnasco niejako oficjalnie przyjęty
do dojrzałego środowiska malarskiego, na co niewątpliwie nie pozostała
bez wpływu jego przyjaźń z malarzem o uznanej już sławie — Sebastia-
nem Riccim.
W roku 1703 Magnasco opuścił Mediolan i wyruszył w długoletnią po-
dróż po Ligurii, Emilii i Toskanii. Wtedy też rozpoczął malować obrazy
rodzajowe, których tematem było życie włóczęgów, Cyganów, żołnierzy,
bandytów, szarlatanów i wędrownych aktorów. Obrazy te cechuje ciemny
koloryt, „piwniczny” — caravaggiowski światłocień, dość dokładny mo-
delunek brył oraz ciężkie prowadzenie pędzla. W tym okresie i na po-
2 G. D e 1 o g u, Pittori minori liguri, lombardi, piemontesi del Seicento e del
Settecento, Venezia 1931, s. 98.
3 Znajduje to potwierdzenie we współczesnych źródłach. Por. B o 11 a r i, Lettere
(cytuję za D e 1 o g u, o. c., s. 71).
236
zbyt trudne z powodu słabego dotąd opracowania twórczości Alessandra
Magnasca, zwłaszcza chronologii jego dzieł, a nawet dokładnego ustalenia
autorstwa.
I. KROTKI ZARYS ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI MAGNASCA
Lata życia Alessandra Magnasca (1667—1749) przypadają na ciężki
okres w dziejach Italii. Składała się ona wtedy z szeregu księstw zależ-
nych od hiszpańskich Burbonów, Habsburgów, samodzielnych państw (jak
Państwo Kościelne, Piemont) oraz republik handlowych Genui i Wenecji.
Drugie po Rzymie centrum kulturalne, Mediolan, pomimo trudnej sytuacji
gospodarczo-politycznej, jako widownia licznych wojen, był równocześnie
ośrodkiem ruchów wolnościowych. Przeciągały przezeń często oddziały
obcych wojsk, a w samym mieście i w jego okolicach gnieździły się bandy
złodziei, rozbójników i Cyganów. Aby w pełni uświadomić sobie atmo-
sferę, jaka wtedy panowała w Mediolanie, należy wspomnieć jeszcze o in-
kwizycji wprowadzonej przez Hiszpanów oraz o dworze gubernatora hisz-
pańskiego z całym jego blaskiem, świetnością i ceremoniałem. To, że mło-
dziutki Magnasco przybywszy około roku 1680—82 do Mediolanu zobaczył
go jako „jedyny w swoim rodzaju konglomerat bigoterii, bandytyzmu
i rozpusty” 2, niewątpliwie zaważyło na jego późniejszej twórczości.
W Mediolanie uczył się Magnasco w pracowni Filippa Abbiatego, ma -
larza weneckiego używającego techniki, którą wtedy zwano „sprezzanti”.
Tam też, mając lat około 20, rozpoczął karierę artystyczną, początkowo
jako portrecista, a następnie jako malarz małych figur, które zazwyczaj
domalowywał do cudzych obrazów pejzażowych 3.
Mniej więcej w tym czasie został Magnasco niejako oficjalnie przyjęty
do dojrzałego środowiska malarskiego, na co niewątpliwie nie pozostała
bez wpływu jego przyjaźń z malarzem o uznanej już sławie — Sebastia-
nem Riccim.
W roku 1703 Magnasco opuścił Mediolan i wyruszył w długoletnią po-
dróż po Ligurii, Emilii i Toskanii. Wtedy też rozpoczął malować obrazy
rodzajowe, których tematem było życie włóczęgów, Cyganów, żołnierzy,
bandytów, szarlatanów i wędrownych aktorów. Obrazy te cechuje ciemny
koloryt, „piwniczny” — caravaggiowski światłocień, dość dokładny mo-
delunek brył oraz ciężkie prowadzenie pędzla. W tym okresie i na po-
2 G. D e 1 o g u, Pittori minori liguri, lombardi, piemontesi del Seicento e del
Settecento, Venezia 1931, s. 98.
3 Znajduje to potwierdzenie we współczesnych źródłach. Por. B o 11 a r i, Lettere
(cytuję za D e 1 o g u, o. c., s. 71).
236