DOI Artikel:
Goetel-Kopffowa, Maria: Mecenat kulturalny Jana Konarskiego (1447-1525)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0012
Maria Goetel-Kopffowa
MECENAT KULTURALNY JANA KONARSKIEGO
(1447—1525)
WSTĘP
Praca o mecenacie kulturalnym Jana Konarskiego powstała jako roz-
winięcie moich badań nad tryptykiem Zaśnięcia Matki Boskiej, wykona-
nym w r. 1521 przez Michała Lancza z Kitzingen do kaplicy Niepokala-
nego Poczęcia w katedrze krakowskiej. Monumentalny tryptyk wawelski,
pozyskany w latach ostatnich do zbiorów Muzeum Narodowego w Krako-
wie, skierował moją uwagę ku dużej grupie dzieł malarskich z pierwszej
ćwierci XVI wieku, które zawdzięczają swe powstanie fundacjom bi-
skupa Konarskiego. Idąc dalej śladami jego artystycznego mecenatu,
stanęłam wobec intrygującego pytania, kim był ów zapoznany na ogół
biskup krakowski, którego indywidualność tak silnie zaważyć miała na
niemal wszystkich dziedzinach sztuki renesansowej Krakowa. Scharakte-
ryzowanie rozległego mecenatu Jana Konarskiego, a przede wszystkim
ustalenie wpływu, jaki wywarł na twórczość podległych mu artystów,
okazało się niemożliwe bez uprzedniego zaznajomienia się z całością jego
osiągnięć na polu kultury. Tylko bowiem w związku z przyjętymi przezeń
założeniami ogóinokulturalnymi i wyraźnie rysującymi się upodobaniami
intelektualno-naukowymi można wyjaśnić ideową i formalną odrębność
jego artystycznych fundacji. Jako rezultat tych badań powstała niniejsza
praca, z pewnością nie zadowalająca w pełni wymagań stawianych histo-
rykom kultury, wnosząca jednak, jak mniemam, pewne nowe wyniki do
wiedzy o pierwszych latach zygmuntowskich czasów.
Ogłaszając drukiem pierwszą część szerzej pomyślanej monografii me-
cenatu kulturalno-artystycznego Jana Konarskiego świadomie pominęłam,
lub też jedynie pobieżnie wspomniałam o tych faktach z jego życia, które
są pozbawione większego znaczenia dla toku obecnych rozważań, będą
natomiast musiały być szerzej potraktowane przy omówieniu poszczegól-
nych jego fundacji w dziedzinie sztuki. Obecnie staram się przedstawić
zarys biografii oraz zwięzłą charakterystykę działalności polityczno-ad-
ministracyjnej Konarskiego i na tym tle rozwinąć centralne zagadnienie
kulturalnego mecenatu sprawowanego przezeń w obrębie Kapituły i Uni-
7
MECENAT KULTURALNY JANA KONARSKIEGO
(1447—1525)
WSTĘP
Praca o mecenacie kulturalnym Jana Konarskiego powstała jako roz-
winięcie moich badań nad tryptykiem Zaśnięcia Matki Boskiej, wykona-
nym w r. 1521 przez Michała Lancza z Kitzingen do kaplicy Niepokala-
nego Poczęcia w katedrze krakowskiej. Monumentalny tryptyk wawelski,
pozyskany w latach ostatnich do zbiorów Muzeum Narodowego w Krako-
wie, skierował moją uwagę ku dużej grupie dzieł malarskich z pierwszej
ćwierci XVI wieku, które zawdzięczają swe powstanie fundacjom bi-
skupa Konarskiego. Idąc dalej śladami jego artystycznego mecenatu,
stanęłam wobec intrygującego pytania, kim był ów zapoznany na ogół
biskup krakowski, którego indywidualność tak silnie zaważyć miała na
niemal wszystkich dziedzinach sztuki renesansowej Krakowa. Scharakte-
ryzowanie rozległego mecenatu Jana Konarskiego, a przede wszystkim
ustalenie wpływu, jaki wywarł na twórczość podległych mu artystów,
okazało się niemożliwe bez uprzedniego zaznajomienia się z całością jego
osiągnięć na polu kultury. Tylko bowiem w związku z przyjętymi przezeń
założeniami ogóinokulturalnymi i wyraźnie rysującymi się upodobaniami
intelektualno-naukowymi można wyjaśnić ideową i formalną odrębność
jego artystycznych fundacji. Jako rezultat tych badań powstała niniejsza
praca, z pewnością nie zadowalająca w pełni wymagań stawianych histo-
rykom kultury, wnosząca jednak, jak mniemam, pewne nowe wyniki do
wiedzy o pierwszych latach zygmuntowskich czasów.
Ogłaszając drukiem pierwszą część szerzej pomyślanej monografii me-
cenatu kulturalno-artystycznego Jana Konarskiego świadomie pominęłam,
lub też jedynie pobieżnie wspomniałam o tych faktach z jego życia, które
są pozbawione większego znaczenia dla toku obecnych rozważań, będą
natomiast musiały być szerzej potraktowane przy omówieniu poszczegól-
nych jego fundacji w dziedzinie sztuki. Obecnie staram się przedstawić
zarys biografii oraz zwięzłą charakterystykę działalności polityczno-ad-
ministracyjnej Konarskiego i na tym tle rozwinąć centralne zagadnienie
kulturalnego mecenatu sprawowanego przezeń w obrębie Kapituły i Uni-
7