DOI Artikel:
Kapera, Zdzisław Jan: Terakotowy model barki morskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0046
burt palcami. Zewnętrzna strona burt jest bardzo starannie wygładzona
w przeciwieństwie do wewnętrznej.
Obiekty pokrewne do zabytku krakowskiego występują w kręgu cy-
wilizacji Starożytnego Wschodu 3. Trzeba tu przypomnieć znaleziska mo-
deli okrętów z Egiptu, Fenicji, Krety czy Cypru. Najbliższa grupa przed-
miotów, anologicznych do zabytku krakowskiego, pochodzi z Amathus,
portu położonego na południowym wybrzeżu Cypru 4. Omawiana barka
zbliżona jest szczególnie do modelu A 205, przechowywanego w Muzeum
Brytyjskim 5. Obiekt ten stanowi model statku bezpokładowego. Ma on
analogicznie krótki, pękaty kadłub jak zabytek krakowski. Stosunek wy-
sokości burt do długości kadłuba wynosi 1 : 4. Dziób i rufa — podobnie
jak w wypadku modełu w Zbiorach Czartoryskich — podniesione są ku
górze, a dziobnica i tylnica wyraźnie wyodrębnione z kadłuba. Stewy
przednie obu stateczków wygięte są w łuk i niemal pionowe w partii gór-
nej, tylnice zaś zagięte są u szczytu ku środkowi. Nie tylko typ kadłuba,
ale i polichromie obu zabytków są zbieżne. Pomalowane są grubymi po-
ziomymi pasami koloru czarnego i czerwonego. Dodać jeszcze warto, że
wielkość obu modeli jest niemal taka sama i wynosi około 16 cm.
Podstawową różnicę konstrukcyjną zestawionych obiektów stanowi
podniesienie burt modelu londyńskiego w tylnej części kadłuba. Być może
wiązało się to z potrzebą dodania sterówki.
Zabytek londyński pochodzi z grobu 83 w Amathus, który ze względu
na dwie znalezione w nim attyckie wazy czarnofigurowe, można datować
na 2. połowę w. VI p.n.e. 6.
Podkreślone zbieżności konstrukcyjne zestawionych obiektów pozwa-
lają wysunąć przypuszczenie, że model w Zbiorach Czartoryskich jest
współczesny obiektowi londyńskiemu.
Zwyczaj wkładania zmarłym do grobu modelu łodzi dość często no-
tuje się w kręgu cywilizacji śródziemnomorskiej. Znane są przykłady tego
zwyczaju z Mezopotamii, Egiptu, Etrurii, Krety, Cypru itd. 7. Szczegól-
3 P. Astrom, The Middle Cypriote Bronze Age, Lund 1957, s. 254 n. Tamże
literatura przedmiotu.
4 A. S. Murray, A. H. Smith i H. B. W a 11 e r s, Excavations in Cyprus,
London 1900, s. 112 i.n. oraz fig. 164: 12, 16—20, 22, 24 i fig. 165: 6.
5 Excavations in Cyprus, o.c., s. 112, fig. 164: 16, oraz H. B. Walters, Cata-
logue oj the terracottas in the Department oj Greek and Roman Antiąuities, British
Museum, London 1903, s. 35, A 205. Por. też: C. Torr, Ancient Ships, Chicago 1964,
tabl. E (rząd dolny, drugi obiekt od lewej — nb. jedyna publikacja fotografii mo-
delu).
6 Excavations in Cyprus, o.c., s. 113 i 119. Por. uwagi E. G jer sta da na temat
ceramiki czarnofigurowej znalezionej na Cyprze: Swedish Cyprus Expedition (= SCE),
vol. IV: 2, The Cypro-Geometric, Cypro-Archaic and Cypro-Classical Period, Stock-
holm 1948, s. 279 i 281.
7 Por. przypis 3.
40
w przeciwieństwie do wewnętrznej.
Obiekty pokrewne do zabytku krakowskiego występują w kręgu cy-
wilizacji Starożytnego Wschodu 3. Trzeba tu przypomnieć znaleziska mo-
deli okrętów z Egiptu, Fenicji, Krety czy Cypru. Najbliższa grupa przed-
miotów, anologicznych do zabytku krakowskiego, pochodzi z Amathus,
portu położonego na południowym wybrzeżu Cypru 4. Omawiana barka
zbliżona jest szczególnie do modelu A 205, przechowywanego w Muzeum
Brytyjskim 5. Obiekt ten stanowi model statku bezpokładowego. Ma on
analogicznie krótki, pękaty kadłub jak zabytek krakowski. Stosunek wy-
sokości burt do długości kadłuba wynosi 1 : 4. Dziób i rufa — podobnie
jak w wypadku modełu w Zbiorach Czartoryskich — podniesione są ku
górze, a dziobnica i tylnica wyraźnie wyodrębnione z kadłuba. Stewy
przednie obu stateczków wygięte są w łuk i niemal pionowe w partii gór-
nej, tylnice zaś zagięte są u szczytu ku środkowi. Nie tylko typ kadłuba,
ale i polichromie obu zabytków są zbieżne. Pomalowane są grubymi po-
ziomymi pasami koloru czarnego i czerwonego. Dodać jeszcze warto, że
wielkość obu modeli jest niemal taka sama i wynosi około 16 cm.
Podstawową różnicę konstrukcyjną zestawionych obiektów stanowi
podniesienie burt modelu londyńskiego w tylnej części kadłuba. Być może
wiązało się to z potrzebą dodania sterówki.
Zabytek londyński pochodzi z grobu 83 w Amathus, który ze względu
na dwie znalezione w nim attyckie wazy czarnofigurowe, można datować
na 2. połowę w. VI p.n.e. 6.
Podkreślone zbieżności konstrukcyjne zestawionych obiektów pozwa-
lają wysunąć przypuszczenie, że model w Zbiorach Czartoryskich jest
współczesny obiektowi londyńskiemu.
Zwyczaj wkładania zmarłym do grobu modelu łodzi dość często no-
tuje się w kręgu cywilizacji śródziemnomorskiej. Znane są przykłady tego
zwyczaju z Mezopotamii, Egiptu, Etrurii, Krety, Cypru itd. 7. Szczegól-
3 P. Astrom, The Middle Cypriote Bronze Age, Lund 1957, s. 254 n. Tamże
literatura przedmiotu.
4 A. S. Murray, A. H. Smith i H. B. W a 11 e r s, Excavations in Cyprus,
London 1900, s. 112 i.n. oraz fig. 164: 12, 16—20, 22, 24 i fig. 165: 6.
5 Excavations in Cyprus, o.c., s. 112, fig. 164: 16, oraz H. B. Walters, Cata-
logue oj the terracottas in the Department oj Greek and Roman Antiąuities, British
Museum, London 1903, s. 35, A 205. Por. też: C. Torr, Ancient Ships, Chicago 1964,
tabl. E (rząd dolny, drugi obiekt od lewej — nb. jedyna publikacja fotografii mo-
delu).
6 Excavations in Cyprus, o.c., s. 113 i 119. Por. uwagi E. G jer sta da na temat
ceramiki czarnofigurowej znalezionej na Cyprze: Swedish Cyprus Expedition (= SCE),
vol. IV: 2, The Cypro-Geometric, Cypro-Archaic and Cypro-Classical Period, Stock-
holm 1948, s. 279 i 281.
7 Por. przypis 3.
40