DOI Artikel:
Kapera, Zdzisław Jan: Terakotowy model barki morskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0050
orientalne chętnie widziały u początków swej historii 25. Miał być pierw-
szym z dynastii Kinyraidów, najdawniejszych władców Pafos, a przede
wszystkim założycielem świątyni i inicjatorem kultu Afrodyty Pafijskiej.
Starożytni przypisywali mu rozpoczęcie eksploatacji kopalń miedzi na
Cyprze, wynalezienie niektórych narzędzi metalurgicznych itp. Według
Homera (Iliada XI, 17), podarował on Agamemnonowi wspaniały pancerz.
W komentarzu do tego fragmentu Iliady wzmiankowany Eustathios
z Konstantynopola (XII w. n.e.) przekazał informację, że Kinyras obiecał
dostarczyć 50 okrętów Grekom walczącym pod Troją. Przyrzeczenia nie
dotrzymał. Wysłał Grekom jeden okręt, który przywiózł gliniane modele
49 pozostałych, wypełnione figurkami wojowników. Po zniszczeniu Troi
Agamemnon miał popłynąć ku brzegom Cypru i wypędzić Kinyrasa z jego
królestwa do Amathus 26.
Powyższy przekaz Eustathiosa o podstępie Kinyrasa w zasadniczej
części pokrywa się z fragmentaryczną informacją zawartą w Epitome
Apollodorosa. R. Wagner publikując watykański rękopis Epitome wysu-
nął przypuszczenie, że omawiana historia z glinianymi modelami okrę-
tów genezą swą sięga okresu cyklików i może pochodzi z zaginionego
poematu Cypria, który zwykle datuje się na okres nie wcześniejszy, niż
VII stulecie p.n.e.27. Znaleziska terakotowych okręcików z okresu archa-
icznego, i to właśnie z Amathus, zdają się potwierdzać hipotezę Wagnera
o zrodzeniu się przekazu dotyczącego podstępu Kinyrasa właśnie w tym
czasie. Należy przypuszczać, że autor wierszy o glinianej flocie znał zwy-
czaj wyrobu terakotowych modeli okrętów i chcąc wyjaśnić jego pocho-
dzenie powiązał go ze znanymi mu legendami o Kinyrasie. W ten sposób,
do historii wojny trojańskiej przybył jeszcze jeden niezwykle interesu-
jący szczegół.
Pomijając historię o Kinyrasie wskazać trzeba na inne aspekty inter-
pretacji omawianej grupy zabytków terakotowych. D. M. Robinson, który
na marginesie badań w Olincie rozpatrzył bliżej znaleziska terakot, usta-
25 L. Heuzey, Cataloąue des figurines antiąues de terre cuite du Musee du
Louvre I, Paris, 1891, s. 116.
26 Co do usunięcia Kinyrasa i jego przybycia do Amathus, por. Theopompus, fr.
111 M wg edycji C. e t Th. Muller, Fragmenta historicorum Graecorum, t. I, Pa-
ris 1878, s. 295. Zob. też: G. H i 11, A History of Cyprus I, Cambridge 1949, s. 54 i 68
oraz K. Ni ko la o u, La fondation de villes de Chypre dans la legende grecąue (Sta-
sinos II, 1964—1965, s. 40).
27 R. Wagner, Epitoma Vaticana ex Apollodori bibliotheca, Lipsiae 1891, s.
181—183. Co do Cyprii por. Hi 11, o. c., s. 90—92; T. Sinko, Literatura grecka, t. I,
cz. 1, Literatura archaiczna (w. IX—VI), Kraków 1931, s. 165—163 i tenże, Zarys
historii literatury greckiej, t. I, Warszawa 1959, s. 137 n. Sinko mniemał, że poemat
Cypria powstał w w. VII p.n.e. Ostatnio F. J o u a n (Euripide et les legendes des
Chants Cypriens, Paris 1966) przychylił się do datowania poematu na I połowę VII w.
p.n.e.
44
szym z dynastii Kinyraidów, najdawniejszych władców Pafos, a przede
wszystkim założycielem świątyni i inicjatorem kultu Afrodyty Pafijskiej.
Starożytni przypisywali mu rozpoczęcie eksploatacji kopalń miedzi na
Cyprze, wynalezienie niektórych narzędzi metalurgicznych itp. Według
Homera (Iliada XI, 17), podarował on Agamemnonowi wspaniały pancerz.
W komentarzu do tego fragmentu Iliady wzmiankowany Eustathios
z Konstantynopola (XII w. n.e.) przekazał informację, że Kinyras obiecał
dostarczyć 50 okrętów Grekom walczącym pod Troją. Przyrzeczenia nie
dotrzymał. Wysłał Grekom jeden okręt, który przywiózł gliniane modele
49 pozostałych, wypełnione figurkami wojowników. Po zniszczeniu Troi
Agamemnon miał popłynąć ku brzegom Cypru i wypędzić Kinyrasa z jego
królestwa do Amathus 26.
Powyższy przekaz Eustathiosa o podstępie Kinyrasa w zasadniczej
części pokrywa się z fragmentaryczną informacją zawartą w Epitome
Apollodorosa. R. Wagner publikując watykański rękopis Epitome wysu-
nął przypuszczenie, że omawiana historia z glinianymi modelami okrę-
tów genezą swą sięga okresu cyklików i może pochodzi z zaginionego
poematu Cypria, który zwykle datuje się na okres nie wcześniejszy, niż
VII stulecie p.n.e.27. Znaleziska terakotowych okręcików z okresu archa-
icznego, i to właśnie z Amathus, zdają się potwierdzać hipotezę Wagnera
o zrodzeniu się przekazu dotyczącego podstępu Kinyrasa właśnie w tym
czasie. Należy przypuszczać, że autor wierszy o glinianej flocie znał zwy-
czaj wyrobu terakotowych modeli okrętów i chcąc wyjaśnić jego pocho-
dzenie powiązał go ze znanymi mu legendami o Kinyrasie. W ten sposób,
do historii wojny trojańskiej przybył jeszcze jeden niezwykle interesu-
jący szczegół.
Pomijając historię o Kinyrasie wskazać trzeba na inne aspekty inter-
pretacji omawianej grupy zabytków terakotowych. D. M. Robinson, który
na marginesie badań w Olincie rozpatrzył bliżej znaleziska terakot, usta-
25 L. Heuzey, Cataloąue des figurines antiąues de terre cuite du Musee du
Louvre I, Paris, 1891, s. 116.
26 Co do usunięcia Kinyrasa i jego przybycia do Amathus, por. Theopompus, fr.
111 M wg edycji C. e t Th. Muller, Fragmenta historicorum Graecorum, t. I, Pa-
ris 1878, s. 295. Zob. też: G. H i 11, A History of Cyprus I, Cambridge 1949, s. 54 i 68
oraz K. Ni ko la o u, La fondation de villes de Chypre dans la legende grecąue (Sta-
sinos II, 1964—1965, s. 40).
27 R. Wagner, Epitoma Vaticana ex Apollodori bibliotheca, Lipsiae 1891, s.
181—183. Co do Cyprii por. Hi 11, o. c., s. 90—92; T. Sinko, Literatura grecka, t. I,
cz. 1, Literatura archaiczna (w. IX—VI), Kraków 1931, s. 165—163 i tenże, Zarys
historii literatury greckiej, t. I, Warszawa 1959, s. 137 n. Sinko mniemał, że poemat
Cypria powstał w w. VII p.n.e. Ostatnio F. J o u a n (Euripide et les legendes des
Chants Cypriens, Paris 1966) przychylił się do datowania poematu na I połowę VII w.
p.n.e.
44