Muzeum Narodowe <Breslau> [Editor]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Editor]: Roczniki Sztuki Śląskiej (3.1965)

134

WOJCIECH GLUZIŃSKI

niejszym dodaniu słupków31 do do lica desek wangowych, pełniących nadal

wcześniej wykonanych wang i pleców. Do tego rolę nośną względem masywnych drzwi,
wcześniejszego zespołu dostosowano bowiem Słupki bez wątpienia do pewnego stopnia

pola ornamentacyjne, nie przewidując później- wzmacniają osadzenie drzwi, ale czy tylko w

szych przeróbek. Z drugiej jednak strony, za- tym celu zostały wprowadzone? Pewne szcze-

chowanie nieozdobionych, a przeznaczonych do góły wskazują na to, że drzwi przystosowane

obcięcia części desek zwieńczenia, co umożli- były do innego sposobu zawieszenia i że w

wiło wprowadzenie słupków, wskazuje, że de- związku z wprowadzeniem słupków trzeba je

cyzja dodania słupków zapadła jeszcze w cza- było przerabiać. Ślady pierwotnego sposobu

sie pracy nad ornamentem. Musiało to się jed- zawieszenia i późniejszych przeróbek znajdzie-

nak stać w takiej jej fazie, że zmiany kompo- my na samych skrzydłach drzwiowych, w

zycyjne nie były już możliwe. Ornamentyka układzie bocznych desek zwieńczenia oraz w

bocznych desek cokołu powstała natomiast bocznych taśmach zawiasowych,
w momencie wprowadzenia słupków, bowiem Przypuszczając odmienne zawieszenie drzwi

pola ornamentacyjne obejmują tu całą szero- z góry wykluczyć musimy zawieszenie wgłęb-

kość obecnego boku szafy. ne pomiędzy wangami. W niewielką głębokość

Na słupkach narożnych zawieszone są między frontowym skrajem wang a krawędzią

skrzydła drzwiowe, które — wobec tajemniczej desek półkowych 33 (około 3 cm) nie zmieściły-

roli słupków, w pierwotnym planie nie prze- bY się drzwi o większym zasięgu34 (blisko

widzianych — tym bardziej zwracają na siebie 4 cm)- Pozostaje więc jako możliwe jedynie

baczniejszą uwagę. Czy przypadkiem i tu im- zawieszenie zewnętrzne, a to zakłada znów

prowizacje konstrukcyjne nie pozostawiły wi- konieczność skrócenia skrzydeł drzwiowych

, , ,, o w momencie wprowadzenia słupków narożnych,

docznych siadów? 1I7 , * . ,^ J. ,

J , . , . , ., , . . Wobec powyższego wypada nam poszukać

Przede wszvstkim stwierazic należy, ze spo- ,, f ^ . ° \,

. , - ii. l j siadów zawieszenia zewnętrznego. Przede wszy-

sob zawieszenia drzwi odbiega w tym wypad- gtkim dostar nam ich ^ boczne zwie£_

ku od poprawnych rozwiązań konstrukcyjnych. czenia Proste liczenie wskazuje; ze przy

Nie zastosowano tu bowiem zawieszenia ze- obecnej szerokości boków szafy długość desek

wnętrznego, lecz wgłębne 3*. Pierwsze rozwią- bocznych zwieńczenia jest niewystarczająca,

zanie byłoby właściwsze ze względu na me- Po obu stronach brakuje ponad centymetr

wielką grubość lica wang (5 i 2,8 cm), gdyz deski 35- w związku z tym należało je nadsztu-
wtedy ciężar skrzydeł drzwiowych spoczywałby

na zawiasach i przez nie przenosiłby się na 33 Nazw3 deski Półkowej określamy zespół desek

boczne żelazne taśmy zawiasowe przymocowa- sklejonych w jednej płaszczyźnie i zawieszonych po-

ne do desek wang na całej ich szerokości. mi^dzy wangami, półką nazwiemy natomiast deskę

W rozwiązaniu drugim, zastosowanym w na- półkową z Przymocowaną do jej ścianki licowej oz-

n. . . j • • dobną listwą profilowaną. Odpowiednio przez deskę

szei szafie, ciężar drzwi z zawiasów przenosi _ ^

. i • • x i_ i ■ ]i4.' i przegrodowa rozumieć będziemy deskę pionowo wsu-

się na wąskie i słabe lica wang, do których . , . , , . . „ ,, . , .

. , , męta pomiędzy dwie półki dla oddzielenia szuflad,

przybite są taśmy zawiasów, załamane na kra- , , , , , ,

^ % . i-,, -Ai r r , , przez przegrodę zas desKę przegrodową wraz z listwą

wędzi pod kątem prostym. Dalsza częsc taśmy, ... _ , . , , , . , . .

t , . i, , . i . i . . profilowaną. Będziemy mowie o szerokości deski poi-

przybita na całej długości do wangi, odciążona kowej . ^. degki przegrodowej i przegrody rozu-

jest, choć posiada większą wytrzymałość, ze miejąc przez szerokość wymiar w głąb szafy, Sze.

szkodą dla wątłych partu czołowych stosunko- rokość półki { przegrody będzie o grubość listwy

wo megrubych desek. Tę wadę konstrukcyjną większa od szerokości desek, półkowej i przegrodo-

kompensuje wzmocnienie ich pionowymi słup- wej

kami narożnymi o większej grubości niż deski 34 Obok terminu grubość drzwi, oznaczającego

wang. Ciężar drzwi rozkłada się w ten sposób grubość desek składających się na skrzydła drzwiowe,

na całą długość słupków, które jednakże nie wprowadźmy termin zasięg drzwi, pod którym rozu-

spełniają w pełni roli nośnej, gdyż nie wspie- mieć będziemy grubość drzwi powiększoną o najdal-

rają się na podłodze, CO byłoby najwłaściw- Szy zasięg elementów wystających do wnętrza szafy

szym rozwiązaniem, lecz wiszą przymocowane (okratowanie otworów wentylacyjnych, szpungi).

31 Słupki narożne są to przybite do lica wang 35 Wyliczenie stosunku wymiarów desek zwień-
słupki, pomiędzy które wchodzą skrzydła drzwiowe. czenia do wymiarów boków szafy:

W wymiarach słupków rozróżnimy ich szerokość — Prawa Lewa

wymiar poziomy w płaszczyźnie frontowej szafy, strona strona

i grubość — podobny wymiar w płaszczyźnie bocznej. szafy szafy

32 Zawieszenie drzwi zastosowane obecnie, kiedy Bok szafy:

skrzydła drzwiowe wchodzą pomiędzy słupki nazy- Grubość słupka 5;7 cm 5j6 cm

wamy zawieszeniem wgłębnym, zawieszenie odmienne, , ,, . „n Q ^ nQ o

, . . , , . Szerokość wangi "9,8 cm id,ó cm

polegające na tym, ze przyzawiasowe krawędzie q k ^ o r r»m

, , , , . , , , . n. Grubość pleców <5>o cm z>°

skrzydeł drzwiowych nakładają się na lica wang ^ . , . _ „ ^ o n nm

, i • • • • Przedni występ zwieńczenia i,o cm ó,u liu

i zakrywają je po zamknięciu, nazwiemy zawiesze-

niem zewnętrznym. Razem 92,3 cm 90,4 cm