DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Rozpędowski, Jerzy: Kościoły warowne na Śląsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13795#0104
Warowne kościoły na Śląsku
87
SZALEJÓW GÓRNY
woj. wrocławskie, pow. ząbkowicki
Kościół p.w. św. Jerzego wymienia dokument
z 1366 r. Obecny gotycki, jednonawowy, orientowany,
z prostokątnym prezbiterium pochodzić może z XIV
wieku. Z dwu stron nawy, od północy i południa,
dostawiono, być może w 1682 r. (gdy wznoszono wie-
żę przy murze cmentarnym), dwie półkoliste kaplice.
Kościół stoi na cmentarzu, który otacza owalem
mur obronny z kamienia łamanego. Południowy odci-
nek muru położony nad stokiem wzmocniono od ze- O 2M 'jj i| I
wnątrz przyporami; mniej więcej na osi poprzecznej
1 (f=n
: □
;n n n n
! o i
n n n n
i---- i
kościoła W murze tym zachowała się gotycka dwu- 33 szalejów Górny. Przekrój, elewacja i rzut północnego
kondygnacjowa brama wjazdowa. Drugie wejście na muru obronnego, xv w.
cmentarz prowadzi od zachodu przez wysoką wieżę
czworoboczną wzniesioną w 1682 r.; trzecie — nie-
wielka furta — znajduje się w murze północnym.
Cmentarz położony jest na stoku niewielkiego wzgó-
rza opadającego w kierunku południowym. Wewnątrz
murów teren wyrównano; powstała różnica poziomów
terenu z zewnątrz i wewnątrz cmentarza wpłynęła
na rozmaite ukształtowanie murów prostopadłych do
stoku: od strony południowej mur stanowił tylko
niskie przedpiersie, od północy był wysoki ok. 3 m
(mierząc od wewnątrz cmentarza). Mur północny gru-
by 0,90 m posiadał drewniany chodnik wsparty na
belkach, na wysokości 1,80 m. Otwory po belkach
chodnika, jedyny zachowany dziś po nim ślad, przebi-
jają mur na wylot. Powyżej poziomu chodnika mur
zwężał się o 0,26 m i stanowił wysokie (ok. 1 m)
przedpiersie pierwotnie być może zwieńczone blan-
kami. W ścianie przedpiersia występują dwie klinowe
strzelnice. Mur ten zachował się na odcinku ok. trzy-
dziestu metrów. Forma fortyfikacji przemawia za ich
wzniesieniem w okresie średniowiecza, być może
w czasie wojen husyckich, w XV w.
Literatura: Lutsch, II, s. 34 n.; Gellhorn, s. 75 tabl. 36.
Ilustracje: 37, 38, 78, 79.
87
SZALEJÓW GÓRNY
woj. wrocławskie, pow. ząbkowicki
Kościół p.w. św. Jerzego wymienia dokument
z 1366 r. Obecny gotycki, jednonawowy, orientowany,
z prostokątnym prezbiterium pochodzić może z XIV
wieku. Z dwu stron nawy, od północy i południa,
dostawiono, być może w 1682 r. (gdy wznoszono wie-
żę przy murze cmentarnym), dwie półkoliste kaplice.
Kościół stoi na cmentarzu, który otacza owalem
mur obronny z kamienia łamanego. Południowy odci-
nek muru położony nad stokiem wzmocniono od ze- O 2M 'jj i| I
wnątrz przyporami; mniej więcej na osi poprzecznej
1 (f=n
: □
;n n n n
! o i
n n n n
i---- i
kościoła W murze tym zachowała się gotycka dwu- 33 szalejów Górny. Przekrój, elewacja i rzut północnego
kondygnacjowa brama wjazdowa. Drugie wejście na muru obronnego, xv w.
cmentarz prowadzi od zachodu przez wysoką wieżę
czworoboczną wzniesioną w 1682 r.; trzecie — nie-
wielka furta — znajduje się w murze północnym.
Cmentarz położony jest na stoku niewielkiego wzgó-
rza opadającego w kierunku południowym. Wewnątrz
murów teren wyrównano; powstała różnica poziomów
terenu z zewnątrz i wewnątrz cmentarza wpłynęła
na rozmaite ukształtowanie murów prostopadłych do
stoku: od strony południowej mur stanowił tylko
niskie przedpiersie, od północy był wysoki ok. 3 m
(mierząc od wewnątrz cmentarza). Mur północny gru-
by 0,90 m posiadał drewniany chodnik wsparty na
belkach, na wysokości 1,80 m. Otwory po belkach
chodnika, jedyny zachowany dziś po nim ślad, przebi-
jają mur na wylot. Powyżej poziomu chodnika mur
zwężał się o 0,26 m i stanowił wysokie (ok. 1 m)
przedpiersie pierwotnie być może zwieńczone blan-
kami. W ścianie przedpiersia występują dwie klinowe
strzelnice. Mur ten zachował się na odcinku ok. trzy-
dziestu metrów. Forma fortyfikacji przemawia za ich
wzniesieniem w okresie średniowiecza, być może
w czasie wojen husyckich, w XV w.
Literatura: Lutsch, II, s. 34 n.; Gellhorn, s. 75 tabl. 36.
Ilustracje: 37, 38, 78, 79.