DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Rozpędowski, Jerzy: Kościoły warowne na Śląsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13795#0106
Warowne kościoły na Śląsku
89
41. Smiałowice. Obwarowania kościoła, 1. ćwierć XVII w.
niono dodatkowo przyporami. Wejście na cmentarz
przez furtę od zachodu, do której dojście poprowa-
dzono schodkami założonymi w stromej skarpie; dru-
gie wejście, od północy, zamurowano. Z dawnych ob-
warowań cmentarnych zachował się łukowy odcinek
murów od strony północnej. Mury są grube 0,75 m,
wysokie 2,60 m (licząc od zewnątrz). Strzelnice kli-
nowe umieszczono kilkanaście cm nad poziomem
cmentarza. Do obramień otworów strzelniczych użyto
cegły o podobnych wymiarach, jak w późnorenesan-
sowych sklepieniach kościoła, oraz — też wtórnie —
profilowanych cegieł gotyckich pochodzących zapew-
ne z dawnych żeber sklepiennych, rozebranych
w XVII w. Wnęki strzelnic szerokie ok. 0,60 m, głębo-
kie 0,75 m nakryto płaskimi kamieniami łamanymi.
Otwory wylotowe są prostokątne, o wymiarach śre-
dnio 0,15 X 0,35 m. Strzelnic tych zachowało się
w murze siedem. Dawne mury zakończone były za-
pewne dwuspadowymi daszkami podkreślonymi
gzymsami.
Literatura: Lutsch, II, s. 193 n.
Ilustracje: 41.
ŚW. KATARZYNA
woj. wrocławskie, pow. wrocławski
Kościół p.w. św. Katarzyny wzmiankowany
w 1257 r. położony jest przy głównej drodze w osied-
lu. Jest to budynek późnoromański, orientowany, je-
dnonawowy, ceglany. W wyniku przebudowy prosto-
kątne prezbiterium zostało poszerzone. Od zachodu
wejście c|p kościoła prowadzi przez czworogranną
wieżę o czterech kondygnacjach. Po zniszczeniach
ostatniej wojny kościół odremontowano w r. 1954.
Kościół pozbawiony cech obronnych okala mur cmen-
tarny wyposażony w strzelnice.
Cmentarz wieloboczny otacza ok. 3 m wysokości
mur, na którego załamaniach występują skarpy. Wej-
ście (nowe) prowadzi od zachodu; nieco dalej, w kie-
runku południowym, zachowała się dawna bramka
zwieńczona schodkowym szczytem. Z dawnego ob-
warowania zachował się jedynie niewielki odcinek
kurtyny od strony zachodniej, pozostałe mury roze-
brano w czasach przebudowy kościoła w końcu
XIX w. Mur w dolnych partiach grubości 0,70 m,
do wysokości 1,10 m (licząc od zewnątrz) wzniesio-
ny jest z polnego kamienia; nadbudowę, w której
umieszczono strzelnice, wykonano z cegły o wymia-
rach 81 X 115 X 255 mm. Strzelnice umieszczone są
na wysokości 1,60 m licząc od zewnątrz cmentarza,
od wnętrza — 0,50 m. Klinowe otwory mają szero-
kość przy wlocie 0,70 m, wysokość 0,46 i 0,55 m.
Otwór wylotowy sizeroki 0,li2 m, wysoki 0,20 m (obec-
nie powiększony do 0,42 m z powodu wyłamania
progu wynoszącego 0.22 m). Od wnętrza cmentarza
obok strzelnic występuje szereg płytkich (0,27 m)
wnęk przesklepionych odcinkowo. Na wysokości opo-
rów przesklepień strzelnic występują w murze regu-
larnie rozstawione małe otwory 0,10 X 0,14 m, głę-
bokie 0,25 m, zapewne gniazda po belkach wspiera-
jących daszek albo rusztowanie. Obecnie korona mu-
li — Roczniki Sztuki Śląskiej, VI,
89
41. Smiałowice. Obwarowania kościoła, 1. ćwierć XVII w.
niono dodatkowo przyporami. Wejście na cmentarz
przez furtę od zachodu, do której dojście poprowa-
dzono schodkami założonymi w stromej skarpie; dru-
gie wejście, od północy, zamurowano. Z dawnych ob-
warowań cmentarnych zachował się łukowy odcinek
murów od strony północnej. Mury są grube 0,75 m,
wysokie 2,60 m (licząc od zewnątrz). Strzelnice kli-
nowe umieszczono kilkanaście cm nad poziomem
cmentarza. Do obramień otworów strzelniczych użyto
cegły o podobnych wymiarach, jak w późnorenesan-
sowych sklepieniach kościoła, oraz — też wtórnie —
profilowanych cegieł gotyckich pochodzących zapew-
ne z dawnych żeber sklepiennych, rozebranych
w XVII w. Wnęki strzelnic szerokie ok. 0,60 m, głębo-
kie 0,75 m nakryto płaskimi kamieniami łamanymi.
Otwory wylotowe są prostokątne, o wymiarach śre-
dnio 0,15 X 0,35 m. Strzelnic tych zachowało się
w murze siedem. Dawne mury zakończone były za-
pewne dwuspadowymi daszkami podkreślonymi
gzymsami.
Literatura: Lutsch, II, s. 193 n.
Ilustracje: 41.
ŚW. KATARZYNA
woj. wrocławskie, pow. wrocławski
Kościół p.w. św. Katarzyny wzmiankowany
w 1257 r. położony jest przy głównej drodze w osied-
lu. Jest to budynek późnoromański, orientowany, je-
dnonawowy, ceglany. W wyniku przebudowy prosto-
kątne prezbiterium zostało poszerzone. Od zachodu
wejście c|p kościoła prowadzi przez czworogranną
wieżę o czterech kondygnacjach. Po zniszczeniach
ostatniej wojny kościół odremontowano w r. 1954.
Kościół pozbawiony cech obronnych okala mur cmen-
tarny wyposażony w strzelnice.
Cmentarz wieloboczny otacza ok. 3 m wysokości
mur, na którego załamaniach występują skarpy. Wej-
ście (nowe) prowadzi od zachodu; nieco dalej, w kie-
runku południowym, zachowała się dawna bramka
zwieńczona schodkowym szczytem. Z dawnego ob-
warowania zachował się jedynie niewielki odcinek
kurtyny od strony zachodniej, pozostałe mury roze-
brano w czasach przebudowy kościoła w końcu
XIX w. Mur w dolnych partiach grubości 0,70 m,
do wysokości 1,10 m (licząc od zewnątrz) wzniesio-
ny jest z polnego kamienia; nadbudowę, w której
umieszczono strzelnice, wykonano z cegły o wymia-
rach 81 X 115 X 255 mm. Strzelnice umieszczone są
na wysokości 1,60 m licząc od zewnątrz cmentarza,
od wnętrza — 0,50 m. Klinowe otwory mają szero-
kość przy wlocie 0,70 m, wysokość 0,46 i 0,55 m.
Otwór wylotowy sizeroki 0,li2 m, wysoki 0,20 m (obec-
nie powiększony do 0,42 m z powodu wyłamania
progu wynoszącego 0.22 m). Od wnętrza cmentarza
obok strzelnic występuje szereg płytkich (0,27 m)
wnęk przesklepionych odcinkowo. Na wysokości opo-
rów przesklepień strzelnic występują w murze regu-
larnie rozstawione małe otwory 0,10 X 0,14 m, głę-
bokie 0,25 m, zapewne gniazda po belkach wspiera-
jących daszek albo rusztowanie. Obecnie korona mu-
li — Roczniki Sztuki Śląskiej, VI,