DOI issue:
Recenzje i omówienia
DOI article:Oszczanowski, Piotr: Addenda
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48107#0296
292
Piotr Oszczanowski
ga od bardzo specyficznej maniery stroblowskiej. Dzieło jest
znacznie mniej precyzyjne malowane w partii twarzy, pozba-
wione tego charakterystycznego wręcz weryzmu i upodobania
dla detalu aby mogło uchodzi za autorską realizację Strobla.
39 Autorstwo to potwierdza w pewnej mierze portret miedzio-
rytniczy Gottlieba von Liebenaua, rycina Johanna Martina
Bernigerotha z 1748 r., sprawiony według wcześniejszego
wzoru Seidela (sygn.: C.W Seydel pinx.J.M. Bernigeroth sc. Lips.
1748), który wtórnie zamieszczony został w utworze druko-
wanym Samuela Wenischa fDas ruhnwolle Ehre-Gedachtniss ...,
Breslau 1747 (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Od-
dział Starych Druków, sygn. 555020), lub funkcjonuje jako sa-
modzielna rycina (np. w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej
we Wrocławiu, Oddział Zbiorów Graficznych, sygn. 1.203 &
1.502). Na jej temat - A. Schultz, op. cit., s. 147; K. Schlawe,
Heraldisch uerzierte Bildnisse in der Breslauer Stadtbibliothek, „Der
Deutsche Herold. Zeitschrift fur Heraldik, Sphragistik und
Genealogie” (Organ des Vereins „Herold” in Berlin) XXXVI,
1905, s. 10. Na temat tego malarza zob. „Breslauer Erzahler” I,
1800, s. 503; „Schlesische Kirchenblatt” XXXIV, 1868, s. 346;
A. Więcek, Strachowscy, Wrocław 1960, s. 29.
40 Rycina ta zamieszczana była w licznych drukowanych utworach
Gryphiusa, np. Vitae selectae XVII. eruditissimorum Hominum...,
Wratislavise 1739 (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu,
Oddział Starych Druków, sygn. 304807); Poetische Walder...,
Breslau und Leipzig 1718 (Biblioteka Uniwersytecka we
Wrocławiu, Oddział Starych Druków, sygn. 301691); Poetische
Walder..., Franckfurt und Leipzig 1707 (Biblioteka Uniwersy-
tecka we Wrocławiu, Oddział Starych Druków, sygn. 301690),
znajduje się także w licznych zbiorach publicznych (np. Bi-
blioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Odział Zbiorów Gra-
ficznych, nr inw. 1110, oraz Oddział Rękopisów, sygn. R 2030;
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Dział Grafiki i Rysunku
Galerii Sztuki XVI-XIX wieku, nr inw. VII-1197; Wolfenbuttel,
Herzog August Bibliothek, nr inw. A 8344). Na jej temat np.:
F.A. Zimmermann, Beschreibung der Stadt Breslau im Herzogthum
Schlesien, Breslau 1792, s. 440; A. Schultz, op. cit., s. 157; Die
Portratsammlung der Herzog August Bibliothek Wolfenbuttel, bearb.
von R Mortzfeld, Serie A, Bd. IX: Ges-Gy, Miinchen 1989,
s. 309.
41 Jeden z nich sygn.: J.G. Tchomschanskij pinxit aere hoc expressam
Effigiem D.D.D. Joh. Tscheming sculptor. (Biblioteka Uniwersy-
tecka we Wrocławiu, Oddział Zbiorów Graficznych, nr inw.
3536, 1174), a drugi sygn.: J.G. Tchomschanskij delin. J. Tscher-
ning sculpt. (Bautzen, Stadt Museum, Graphische Kabinett, nr
inw. R. 10922). Zapewne jedna z tych malowanych podobizn
znajdowała się w zakrystii kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu
- zob. Ch.F. Paritius, op. cit., k. 104 r. (obraz podpisany: Caspar
Neumann Inspector aet. 66).
42 Miedzioryt sygn.: JGT delin. J. Oertl scul. zamieszczony w: C.
Neumann, Allerhand Gesammelte Fruchte von mancherley Art oder
besondere Predigten Trauer-und Traunungs Redern ..., Erste Theil,
Breslau, Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Oddział
Starych Druków, sygn. 442358 z 1707 r. oraz z roku 1717: sygn.
346629/1, 012353/1 i 441641.
43 Jako przykład może tu posłużyć Alegoria Algebry (sygn.: J.G.
Thomschansky delin: J. Tscheming sculp.) zamieszczona w: Gott-
fried Fabern, Georg Ruhmbaum, Domicilium Aestwum Arith-
meticum recens exstructum ..., Schweidnitz [po 1708], Biblioteka
Uniwersytecka we Wrocławiu, Oddział Starych Druków, sygn.
301156.
44 Wątpliwości budzi uznanie wzorców graficznych wykorzysta-
nych przez malarza tego obrazu tylko i wyłącznie za „katolic-
kie”.
45 W kościele Łaski figury te opatrzone były pierwotnie cytata-
mi biblijnymi (Ap. 2,5 oraz Dz. 16,31) i „wizualizowały bez-
względną konieczność pokuty jako podstawy do nawrócenia
oraz wiary - jako warunku sine qua non zbawienia” - cyt. za:
M. Wisłocki, Sztuka protestancka na Pomorzu 1535-1684, Biblio-
teka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie. Historia
Sztuki, Szczecin 2005, s. 170; zob. też idem, Tres'ci ideowe wystroju
i wyposażenia kos'cioła Łaski w Jeleniej Górze na tle ikonografii lute-
rańskiej XVII i XVIII wieku, [w:] Cuius regio, eius religio. Trzech-
setna rocznica powstania kos'ciołów Łaski na Śląsku, red. P. Oszcza-
nowski, Jelenia Góra 2011, s. 117-119, ił. 6, 7.
Piotr Oszczanowski
ga od bardzo specyficznej maniery stroblowskiej. Dzieło jest
znacznie mniej precyzyjne malowane w partii twarzy, pozba-
wione tego charakterystycznego wręcz weryzmu i upodobania
dla detalu aby mogło uchodzi za autorską realizację Strobla.
39 Autorstwo to potwierdza w pewnej mierze portret miedzio-
rytniczy Gottlieba von Liebenaua, rycina Johanna Martina
Bernigerotha z 1748 r., sprawiony według wcześniejszego
wzoru Seidela (sygn.: C.W Seydel pinx.J.M. Bernigeroth sc. Lips.
1748), który wtórnie zamieszczony został w utworze druko-
wanym Samuela Wenischa fDas ruhnwolle Ehre-Gedachtniss ...,
Breslau 1747 (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Od-
dział Starych Druków, sygn. 555020), lub funkcjonuje jako sa-
modzielna rycina (np. w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej
we Wrocławiu, Oddział Zbiorów Graficznych, sygn. 1.203 &
1.502). Na jej temat - A. Schultz, op. cit., s. 147; K. Schlawe,
Heraldisch uerzierte Bildnisse in der Breslauer Stadtbibliothek, „Der
Deutsche Herold. Zeitschrift fur Heraldik, Sphragistik und
Genealogie” (Organ des Vereins „Herold” in Berlin) XXXVI,
1905, s. 10. Na temat tego malarza zob. „Breslauer Erzahler” I,
1800, s. 503; „Schlesische Kirchenblatt” XXXIV, 1868, s. 346;
A. Więcek, Strachowscy, Wrocław 1960, s. 29.
40 Rycina ta zamieszczana była w licznych drukowanych utworach
Gryphiusa, np. Vitae selectae XVII. eruditissimorum Hominum...,
Wratislavise 1739 (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu,
Oddział Starych Druków, sygn. 304807); Poetische Walder...,
Breslau und Leipzig 1718 (Biblioteka Uniwersytecka we
Wrocławiu, Oddział Starych Druków, sygn. 301691); Poetische
Walder..., Franckfurt und Leipzig 1707 (Biblioteka Uniwersy-
tecka we Wrocławiu, Oddział Starych Druków, sygn. 301690),
znajduje się także w licznych zbiorach publicznych (np. Bi-
blioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Odział Zbiorów Gra-
ficznych, nr inw. 1110, oraz Oddział Rękopisów, sygn. R 2030;
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Dział Grafiki i Rysunku
Galerii Sztuki XVI-XIX wieku, nr inw. VII-1197; Wolfenbuttel,
Herzog August Bibliothek, nr inw. A 8344). Na jej temat np.:
F.A. Zimmermann, Beschreibung der Stadt Breslau im Herzogthum
Schlesien, Breslau 1792, s. 440; A. Schultz, op. cit., s. 157; Die
Portratsammlung der Herzog August Bibliothek Wolfenbuttel, bearb.
von R Mortzfeld, Serie A, Bd. IX: Ges-Gy, Miinchen 1989,
s. 309.
41 Jeden z nich sygn.: J.G. Tchomschanskij pinxit aere hoc expressam
Effigiem D.D.D. Joh. Tscheming sculptor. (Biblioteka Uniwersy-
tecka we Wrocławiu, Oddział Zbiorów Graficznych, nr inw.
3536, 1174), a drugi sygn.: J.G. Tchomschanskij delin. J. Tscher-
ning sculpt. (Bautzen, Stadt Museum, Graphische Kabinett, nr
inw. R. 10922). Zapewne jedna z tych malowanych podobizn
znajdowała się w zakrystii kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu
- zob. Ch.F. Paritius, op. cit., k. 104 r. (obraz podpisany: Caspar
Neumann Inspector aet. 66).
42 Miedzioryt sygn.: JGT delin. J. Oertl scul. zamieszczony w: C.
Neumann, Allerhand Gesammelte Fruchte von mancherley Art oder
besondere Predigten Trauer-und Traunungs Redern ..., Erste Theil,
Breslau, Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Oddział
Starych Druków, sygn. 442358 z 1707 r. oraz z roku 1717: sygn.
346629/1, 012353/1 i 441641.
43 Jako przykład może tu posłużyć Alegoria Algebry (sygn.: J.G.
Thomschansky delin: J. Tscheming sculp.) zamieszczona w: Gott-
fried Fabern, Georg Ruhmbaum, Domicilium Aestwum Arith-
meticum recens exstructum ..., Schweidnitz [po 1708], Biblioteka
Uniwersytecka we Wrocławiu, Oddział Starych Druków, sygn.
301156.
44 Wątpliwości budzi uznanie wzorców graficznych wykorzysta-
nych przez malarza tego obrazu tylko i wyłącznie za „katolic-
kie”.
45 W kościele Łaski figury te opatrzone były pierwotnie cytata-
mi biblijnymi (Ap. 2,5 oraz Dz. 16,31) i „wizualizowały bez-
względną konieczność pokuty jako podstawy do nawrócenia
oraz wiary - jako warunku sine qua non zbawienia” - cyt. za:
M. Wisłocki, Sztuka protestancka na Pomorzu 1535-1684, Biblio-
teka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie. Historia
Sztuki, Szczecin 2005, s. 170; zob. też idem, Tres'ci ideowe wystroju
i wyposażenia kos'cioła Łaski w Jeleniej Górze na tle ikonografii lute-
rańskiej XVII i XVIII wieku, [w:] Cuius regio, eius religio. Trzech-
setna rocznica powstania kos'ciołów Łaski na Śląsku, red. P. Oszcza-
nowski, Jelenia Góra 2011, s. 117-119, ił. 6, 7.