DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9651#0030
Sacrorvm El/eochrismathn.
cum ar-
quod cx folis olivnrum baccis exprimitur
bor ipia ole»n.'I zjtith hebraicc appelleturj & dictio
fcemen pinguedinem-, ut diximus , fignificet; ad
accuratiorem iermonis expreffionem, quoties in fa-
cris literis de fimplici oleo fermo eil, nWf fcemen
zahh, facertextusilludappellareconfuevit. Atoleum,
quod aliquibus aromatibus condiebatur; aduium,vel
pugilum'inarena, vel purificationuminbalneis, five
ad gaudium, &c hilaritatem , nuptiarum, vei convi-
viorum occafione, fignificandam parabatur; Dj?.*'1
fcemen roqheach, ad diltinctionem fimplicis olei, mul-
toties appellatur. Quas denique aromatum compofi-
tionesapud Latinos unguentadicuntur; quorumufus
ad voluptates, penes molliores, cum primis exifte-
bat, B,Pfi befamim , &C VP fochech , iacras Hebra:-
orum literse appellare folent: quamvis nonraro, tam
hasc unguenta, quam priora , <5c media olea, a facro
fcriptore fimplici vocabulo 1?^ fcemen diclra appareant;
parique modo a facro noftrointerprete, eadem , olei
nomine appellantur.
Sed forte aliquisnondeerit, qui vocabulorum abu-
fum, facrum hoc loquendi genus putet: facrumque
interpretem, ac ctiam fcriptorem reprehenderemini-
me vereatur; quod olei nomine unguenta aliquando
nominaverit. Dubitationi tamen facile occurremus;
cum duoapudveteresun£tionumgenera, duplici ufui
accommodata extitiife advertemus: atque utrumque
genus, oleorum nomine fignificari, veterum fcri-
ptorum aucloritate, veterisque ufus teftimonio mon-
ftrabimus. Aliter enim in Gymnafio palaeftritas ad
luclam, & alii adcocrcendos fudores liniebantur; ali-
ter in convivio , ac itratis ad voluptatesiidem veteres
ungebantur. hxc mollium , illa vero virorum erat
unctio: quam ob remiftalaudabilis, 8c probata, illa
vituperabilis, virisque interdifta confpicitur. nam
licetin triclinio, jacentesin itratis, in thermis lavan-
tes, & ccenaturi quoque, veteres unguento uteren-
tur; in Gymnafio tamen , ut plurimum , oleo non
fimplici, fedaromatibus conditoungebantur. utprae-
clare docuit Mercurial. lib. i. Gymnalt. cap. 8. 8c
hoc compofitum odoratum, licet ex aromatibus, 8c
oleo confectum foret; communi vocabulo oleumdi-
cebatur. Palaeftritae enim interdum fimpliciori, in-
terdum odoratiori, pro dignitate peribnarum , oleo
utebantur; exercitato tamenjam corpore, cum ad coe-
nam properarent, <Sc de more iterumreungendi fuif-
fent; fuaviori quidem, ac odoratiori utebantur oleo.
Ejus unguenti, oleique odorati ufum, ac diftin£tionem
apud Athenaeum lib. 15-. Dipnof. cap. 10. Socrates
prccclare docuit, dicens: wWs^ toi k&w
yvvocmlcc, ctflwi $\ civS^ilcc ' kooKy) £'t« xmi offpcr}. ocKKyi $j
dv$Ci}, OCKKYi £i •yVVOUX,} nr^ntil. Jfc&fJ^ «VcTpoV $J$r, 7T0U iVi-
jcsv iSilg pcv^u> ffitircq. oltyi \dw yvvaT-Aig , rxKKtag n dv
xcy vvpctpat rv-^comv , olecq, 8CC. ideft , Nam ut aliaveftis
mulierem decet, alia virum;ficodorfceminis alius convenit,
alius viris. nullum ego ecjuidem viri caufa unguento delibu-
tum iri exjftimo; atfcemind, pr&cipuefponfe,fifuerint, (fup-
■ple,unguento utuntur.) fkinfYa.: iKcqa JsrSbv yvuvcctrlotg
oVpt) , x.*} 7r#p«<n<* dvJpcov r) pvoov ywcq%}v r^lcov, Kcq
acirovstcc Tto^ivori^of.' Kctf jSthjpJ^w [mv ocKj^/clfdfaog JovKof,
jcou iKiv^i^og d>B-ug ocTrag oy,otov 0$ . ctt£' ^std r eA<5L0«p«»
jWO^Swv ocrjAcu ^S-hnryiSdj^ouruvri wpwTOv ^vjywv , xdt %Qov>s
TCOlrhi^iovroit , et' p'ifb.ovtrtv y)$iT<4ri, %&} iK&iQze/oi \<Ti£rai.
id eft: Oleo vero, quo utimur in Gymnaftis, & fuavior
efi prdfens odor : & cum abefi , optabilior: unguento
namque fervus , ac ingenuus madeat, odorem confeflim
utercjue plane eumdem fpirat; at cjui liberali exer-
citatione odor conciliatur; & optimis infiitutis, &multo
fpatio temporis opm habet; liberalis ut fit, atque iucun-
dus. Quibus equidem Socratisdi6tis, tefte Athenaso,
licet oleum ab unguento diftinguatur; utrumque ta-
men odoratum oftenditur. Sc un&ionenfillam fluxi-
bilem , cui aromatibus conciliabatur odor, ad ufum
A
B
D
E
3
gymnicumj cujus ufus ingenuis tantum viris concef-
fit Socrates j ratione pinguedinis; non immeritoole-
um ab eodem di£tam fuiife conftat, iKoctov grEece.
Erit fortafie, cui non arrideat noftra hax ratio,
quam ex Athenax) emendicavimus : nimirum qui
Tullianum leporcm in facriscodicibusexpetens, un-
guenta , & olea aromatibus condita , fimplici olei
nomine fignificari non probabit: proinde magis, ac
magis iacrum fortaife fcriptorem deufu vocabulorum,
nos, facrumque interpretem adhucreprehenderenon
verebitur: nec ab inceptisquidemdefiftet; quoufque
alicujus prophani fcriptoris aucloritate , aromatibus
condita olea, ac parata unguenta, olei nomine ap-
pellata oftendantur. Accedant igitur Graeci, fuoque
rS iKoux (quod eft oleum Latinis) aromatibus condi-
tum oleum fignificari, necnon etiam unguentum,
cum Athenxo, Sc Socrate jam allatis, probent Ho-
meri aucloritate. Sapiens enim ille fenex Poetarum
Princeps, non folum , tefte Athenaeo loco citato,
unguentorum ufum agnovitj verum etiam oleinomi-
ne unguenta appellavit. quamvis interdum ad majo-
rem expreilionem unguenti , de quo loquebatur,
Epithetonaddideritj Rofeum olivumappellandoillud
unguentum, quod nimirum exRofispararetur. Plu-
rima eiufdern. Poctae omittantur loca, unumque tan-
tum vel alterum adferatur. is enim lib. 3.0dyiT.cum
peregrinorum ad jura hofpitii ingrefium fcribitj qui-
bus non folum pedes , fed etiam reliqua corporis
membra, pro veterum more abluebantur, praeftan-
tiflimoque unguento ungebantur; ait.
Avt*^ insii KSckvri, >i t^otav KtTt tKa\u.
Nam cum juflu Neftoreo bovem Minervas facrum
feciflerit miniftri; ut convivio bonos, & gratos ho-
fpites, Telemachum nimirum, acfocios exciperent:
Telemachum a juniori filia Neftoris, Polycafte no-
mine , lotum & undtum cum Homerus aperuiflet:
genus unguenti, quod magnificentia regia pretiofiffi-
mum extitifle pro comperto eit, explicare volens; illud
oleum nominat, dicens:
Verum pofiquam lavit, & unxit pinguioleo.
Quod veronon fimplex oleum, fed aromatibus con-
ditum , lotionem fequeretur in balneo, probatione
non indiget: nosque infra apertiflime monftrabimus
ex Athenseo , aliisque antiquifllmis fcriptoribus: ut
propterea de illo, deque unguento Homerus intelli-
gendusfit: ac propterea allatojamteltimonioalterum
ejufdem fcriptoris adjungatur ex lib. 4. defumptum,
in quo Menelaum ad jura hofpitii Telemachum, &
Pyfiftratum admififle fcribit. hi vero praeclariflimas
Menelai aedes poftquam non fine admiratione con-
fpexiflent; ad balnea, ac thermas denique pro more
illius feculi deducuntur; ut ante ccenam ab Ancillis,
& aqua abluerentur, & aromatibus ungerentur. hoc
autem unguenti genus tKcmov, ideft oleum^ Homerus
appellat, dicens: ,
Tovf J[' iirn ovv Jpwcq KS<rav , ^ xtff&v iKouu.
Quasverbalatineinterpretata,fic reddenda erunt:
Hosautempoflquam AncilU laverunt, & unxerunt oleo'
Verum ne Grascis Latini defint; ftet pro Latinis
noitris Martialis, qui illud compofitum, quo Palas-
ftritas utebantur , oleum appellat. Quis vero inficias
iverit, illud aromatibus conditum fuifle , & inter
unguentorum fpecies reponendum ? nos aperiemus
fuis locis. interim Mercurialem adeat lib. 1. Gym-
nait. c. 8. de hoc cnim oleo Martialis fic habethb. 3.
Epigrara. 57. ad Baflum de Villa Fauilini, cujus
viilulae delicias palasftritis quoque peraccommodas
cum fcribat, ait:
Nec ferdit oleum lubricus pakflrita.
Mar-
cum ar-
quod cx folis olivnrum baccis exprimitur
bor ipia ole»n.'I zjtith hebraicc appelleturj & dictio
fcemen pinguedinem-, ut diximus , fignificet; ad
accuratiorem iermonis expreffionem, quoties in fa-
cris literis de fimplici oleo fermo eil, nWf fcemen
zahh, facertextusilludappellareconfuevit. Atoleum,
quod aliquibus aromatibus condiebatur; aduium,vel
pugilum'inarena, vel purificationuminbalneis, five
ad gaudium, &c hilaritatem , nuptiarum, vei convi-
viorum occafione, fignificandam parabatur; Dj?.*'1
fcemen roqheach, ad diltinctionem fimplicis olei, mul-
toties appellatur. Quas denique aromatum compofi-
tionesapud Latinos unguentadicuntur; quorumufus
ad voluptates, penes molliores, cum primis exifte-
bat, B,Pfi befamim , &C VP fochech , iacras Hebra:-
orum literse appellare folent: quamvis nonraro, tam
hasc unguenta, quam priora , <5c media olea, a facro
fcriptore fimplici vocabulo 1?^ fcemen diclra appareant;
parique modo a facro noftrointerprete, eadem , olei
nomine appellantur.
Sed forte aliquisnondeerit, qui vocabulorum abu-
fum, facrum hoc loquendi genus putet: facrumque
interpretem, ac ctiam fcriptorem reprehenderemini-
me vereatur; quod olei nomine unguenta aliquando
nominaverit. Dubitationi tamen facile occurremus;
cum duoapudveteresun£tionumgenera, duplici ufui
accommodata extitiife advertemus: atque utrumque
genus, oleorum nomine fignificari, veterum fcri-
ptorum aucloritate, veterisque ufus teftimonio mon-
ftrabimus. Aliter enim in Gymnafio palaeftritas ad
luclam, & alii adcocrcendos fudores liniebantur; ali-
ter in convivio , ac itratis ad voluptatesiidem veteres
ungebantur. hxc mollium , illa vero virorum erat
unctio: quam ob remiftalaudabilis, 8c probata, illa
vituperabilis, virisque interdifta confpicitur. nam
licetin triclinio, jacentesin itratis, in thermis lavan-
tes, & ccenaturi quoque, veteres unguento uteren-
tur; in Gymnafio tamen , ut plurimum , oleo non
fimplici, fedaromatibus conditoungebantur. utprae-
clare docuit Mercurial. lib. i. Gymnalt. cap. 8. 8c
hoc compofitum odoratum, licet ex aromatibus, 8c
oleo confectum foret; communi vocabulo oleumdi-
cebatur. Palaeftritae enim interdum fimpliciori, in-
terdum odoratiori, pro dignitate peribnarum , oleo
utebantur; exercitato tamenjam corpore, cum ad coe-
nam properarent, <Sc de more iterumreungendi fuif-
fent; fuaviori quidem, ac odoratiori utebantur oleo.
Ejus unguenti, oleique odorati ufum, ac diftin£tionem
apud Athenaeum lib. 15-. Dipnof. cap. 10. Socrates
prccclare docuit, dicens: wWs^ toi k&w
yvvocmlcc, ctflwi $\ civS^ilcc ' kooKy) £'t« xmi offpcr}. ocKKyi $j
dv$Ci}, OCKKYi £i •yVVOUX,} nr^ntil. Jfc&fJ^ «VcTpoV $J$r, 7T0U iVi-
jcsv iSilg pcv^u> ffitircq. oltyi \dw yvvaT-Aig , rxKKtag n dv
xcy vvpctpat rv-^comv , olecq, 8CC. ideft , Nam ut aliaveftis
mulierem decet, alia virum;ficodorfceminis alius convenit,
alius viris. nullum ego ecjuidem viri caufa unguento delibu-
tum iri exjftimo; atfcemind, pr&cipuefponfe,fifuerint, (fup-
■ple,unguento utuntur.) fkinfYa.: iKcqa JsrSbv yvuvcctrlotg
oVpt) , x.*} 7r#p«<n<* dvJpcov r) pvoov ywcq%}v r^lcov, Kcq
acirovstcc Tto^ivori^of.' Kctf jSthjpJ^w [mv ocKj^/clfdfaog JovKof,
jcou iKiv^i^og d>B-ug ocTrag oy,otov 0$ . ctt£' ^std r eA<5L0«p«»
jWO^Swv ocrjAcu ^S-hnryiSdj^ouruvri wpwTOv ^vjywv , xdt %Qov>s
TCOlrhi^iovroit , et' p'ifb.ovtrtv y)$iT<4ri, %&} iK&iQze/oi \<Ti£rai.
id eft: Oleo vero, quo utimur in Gymnaftis, & fuavior
efi prdfens odor : & cum abefi , optabilior: unguento
namque fervus , ac ingenuus madeat, odorem confeflim
utercjue plane eumdem fpirat; at cjui liberali exer-
citatione odor conciliatur; & optimis infiitutis, &multo
fpatio temporis opm habet; liberalis ut fit, atque iucun-
dus. Quibus equidem Socratisdi6tis, tefte Athenaso,
licet oleum ab unguento diftinguatur; utrumque ta-
men odoratum oftenditur. Sc un&ionenfillam fluxi-
bilem , cui aromatibus conciliabatur odor, ad ufum
A
B
D
E
3
gymnicumj cujus ufus ingenuis tantum viris concef-
fit Socrates j ratione pinguedinis; non immeritoole-
um ab eodem di£tam fuiife conftat, iKoctov grEece.
Erit fortafie, cui non arrideat noftra hax ratio,
quam ex Athenax) emendicavimus : nimirum qui
Tullianum leporcm in facriscodicibusexpetens, un-
guenta , & olea aromatibus condita , fimplici olei
nomine fignificari non probabit: proinde magis, ac
magis iacrum fortaife fcriptorem deufu vocabulorum,
nos, facrumque interpretem adhucreprehenderenon
verebitur: nec ab inceptisquidemdefiftet; quoufque
alicujus prophani fcriptoris aucloritate , aromatibus
condita olea, ac parata unguenta, olei nomine ap-
pellata oftendantur. Accedant igitur Graeci, fuoque
rS iKoux (quod eft oleum Latinis) aromatibus condi-
tum oleum fignificari, necnon etiam unguentum,
cum Athenxo, Sc Socrate jam allatis, probent Ho-
meri aucloritate. Sapiens enim ille fenex Poetarum
Princeps, non folum , tefte Athenaeo loco citato,
unguentorum ufum agnovitj verum etiam oleinomi-
ne unguenta appellavit. quamvis interdum ad majo-
rem expreilionem unguenti , de quo loquebatur,
Epithetonaddideritj Rofeum olivumappellandoillud
unguentum, quod nimirum exRofispararetur. Plu-
rima eiufdern. Poctae omittantur loca, unumque tan-
tum vel alterum adferatur. is enim lib. 3.0dyiT.cum
peregrinorum ad jura hofpitii ingrefium fcribitj qui-
bus non folum pedes , fed etiam reliqua corporis
membra, pro veterum more abluebantur, praeftan-
tiflimoque unguento ungebantur; ait.
Avt*^ insii KSckvri, >i t^otav KtTt tKa\u.
Nam cum juflu Neftoreo bovem Minervas facrum
feciflerit miniftri; ut convivio bonos, & gratos ho-
fpites, Telemachum nimirum, acfocios exciperent:
Telemachum a juniori filia Neftoris, Polycafte no-
mine , lotum & undtum cum Homerus aperuiflet:
genus unguenti, quod magnificentia regia pretiofiffi-
mum extitifle pro comperto eit, explicare volens; illud
oleum nominat, dicens:
Verum pofiquam lavit, & unxit pinguioleo.
Quod veronon fimplex oleum, fed aromatibus con-
ditum , lotionem fequeretur in balneo, probatione
non indiget: nosque infra apertiflime monftrabimus
ex Athenseo , aliisque antiquifllmis fcriptoribus: ut
propterea de illo, deque unguento Homerus intelli-
gendusfit: ac propterea allatojamteltimonioalterum
ejufdem fcriptoris adjungatur ex lib. 4. defumptum,
in quo Menelaum ad jura hofpitii Telemachum, &
Pyfiftratum admififle fcribit. hi vero praeclariflimas
Menelai aedes poftquam non fine admiratione con-
fpexiflent; ad balnea, ac thermas denique pro more
illius feculi deducuntur; ut ante ccenam ab Ancillis,
& aqua abluerentur, & aromatibus ungerentur. hoc
autem unguenti genus tKcmov, ideft oleum^ Homerus
appellat, dicens: ,
Tovf J[' iirn ovv Jpwcq KS<rav , ^ xtff&v iKouu.
Quasverbalatineinterpretata,fic reddenda erunt:
Hosautempoflquam AncilU laverunt, & unxerunt oleo'
Verum ne Grascis Latini defint; ftet pro Latinis
noitris Martialis, qui illud compofitum, quo Palas-
ftritas utebantur , oleum appellat. Quis vero inficias
iverit, illud aromatibus conditum fuifle , & inter
unguentorum fpecies reponendum ? nos aperiemus
fuis locis. interim Mercurialem adeat lib. 1. Gym-
nait. c. 8. de hoc cnim oleo Martialis fic habethb. 3.
Epigrara. 57. ad Baflum de Villa Fauilini, cujus
viilulae delicias palasftritis quoque peraccommodas
cum fcribat, ait:
Nec ferdit oleum lubricus pakflrita.
Mar-