Studia do Dziejów Wawelu (1.1955)

munikacji po stronie południowej Wa-
welu l.

VIII. [U góry po lewej:] Bei-Mappe
vom Schloss Krakau 1861. 1 W. Zoll = 20
Klafter [tj. około 1:1460. Wymiary: 520 X26o
mm. Dz. II, nr 6].

Ten austriacki plan (fig. 10) z r. 1861
zaznacza już cztery wjazdy na Wawel:
dwa od północy i dwa od południa. Poza
budynkami szpitali wojskowych, wzniesio-
nymi w 50-ych latach w. XIX w południo-
wo-zachodniej części wzgórza, uwidocz-
niono już na nim budynek późniejszej kliniki
okulistycznej (początkowo dom rekonwa-
lescentów) w miejscu dawnych domów
wikariuszy oraz nowy budynek naprzeciw
kaplicy Zygmuntowskiej. Na planie tym
oznaczono dawny ciąg murów obronnych
od północy i wschodu, tak że łatwo po-
równać ich przebieg z nowo wzniesionymi
obwarowaniami austriackimi2.

STEFAN BANACH

IX. [U dołu po lewej:] Przedmieście
Stradom 1 :iooo [Poniżejpieczęć:] Woyciech
Konarzewski Inżynier Cywilny Fecit. [Wy-
miary: 94.oy.685 mm. Dz. II, nr 20].

Podobnie jak poprzedni, również i ten
plan(fig. 11) podaje pełną zabudowę au-
striacką Wawelu. U stóp wzgórza, obok ko-
ścioła św. Idziego, pojawiają się już domy
czynszowe, zburzone dopiero w czasie dru-
giej wojny światowej. Początki intensyw-
niejszej zabudowy widać również u wylotu
Plant od strony Stradomia i przy ulicy
Bernardyńskiej. Ulica Dietla, zabudowana
już niemal po przecznicę św. Sebastiana,
biegnie lewym brzegiem wciąż jeszcze
płynącej Starej Wisły.

Tak więc materiał ikonograficzny do
dziejów Krakowa i Wrawelu jest obfitszy
i bogatszy, aniżeli można by sądzić na
podstawie tego, co dotychczas wydano
w tym zakresie.

MATERIAŁY IKONOGRAFICZNE ZE ZBIORÓW JÓZEFA FRIEDLEINA
W PAŃSTWOWYCH ZBIORACH SZTUKI NA WAWELU

Ministerstwo Kultury i Sztuki zakupiło miłowania geolog, znany jest Friedlein jed-

w r. 1950 zbiory Józefa Friedleina, znaj- nakże przede wszystkim jako wieloletni

dujące się w posiadaniu jego spadko- prezydent miasta Krakowa (1893—1904).

bierców. Zbiory te obejmowały 10 tek, Jego dziad, Jan Jerzy Fryderyk, przybyły

zawierających około 1700 akwarel, ry- do Krakowa z Bawarii protoplasta gałęzi

sunków, rycin itp; zasadnicza ich część rodu, założył w r. 1796 sklep, w którym

(8 tek) została przekazana Muzeum Histo- sprzedawał podręczniki szkolne i książki

rycznemu Miasta Krakowa, natomiast ma- religijne. Do możliwego w ramach Rze-

teriały dotyczące ikonografii wzgórza wa- czypospolitej Krakowskiej rozkwitu dopro-

welskiego wzbogaciły Oddział Historii Wa- wadził firmę syn i następca założyciela,

welu w Państwowych Zbiorach Sztuki Daniel Edward (1802—1855). Posiadał on

na Wawelu. również introligatornię i drukarnię; przed-

Zbiory Friedleina są znane badaczom dzie- siębiorstwa te oraz mieszkanie ze wspania-

jów Krakowa; m. i. wykorzystał je częściowo łymi zbiorami poloników (szkło, porcelana

Stanisław Tomkowicz w monumentalnej i dywany, m. i. radziwiłłowskie gobeliny)

monografii Wawelu (Teka Grona Konser- spaliły się w pożarze Krakowa w r. 1850.

watorów Galicji Zachodniej IV, Kraków W celach wydawniczych, prawdopodobnie

1908). Również organizatorzy wystaw jako wzory dla publikowanych przez siebie

ilustrujących historię dawnej stolicy Pol- albumów wojska polskiego, strojów, wi-

ski posługiwali się niejednokrotnie mate- doków Krakowa, gromadził D. E. Fried-

riałami wypożyczonymi z tej kolekcji, lein również i ryciny. Zapewne część

Była ona rezultatem wytrwałych starań ich, ocalała z pożaru, stanowiła zaczątek

Józefa Friedleina (1831—1917), właści- kolekcji właściwego twórcy zbioru — jego

cielą starej księgarni krakowskiej. Z za- syna, Józefa. J. Friedlein studiował kata-

1 Tomkowicz, Wawel 1, s. 162—3. plarza w Archiwum Wojskowym i kopii w Archi -

2 Ten, lub podobny austriacki plan Wawelu wum Aktów Dawnych Miasta Krakowa (Wawel I,
z r. 1861 znany byl Tomkowiczowi z egzem- s. 92, 136).

38?