DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0395
SZTUKA EUROPY WSCHODNIEJ
ИСКУССТВО ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЫ
ART OF THE EAST EUROPE
TOM III
Magdalena Howorus-Czajka
Uniwersytet Gdański
Sploty życia i nici w twórczości Tamary Hans-Jaworskiej
Życie i twórczość Tamary Hans-Jaworskiej (il. 1)
dobrze ilustrują zagadnienie zawiłych losów emi-
gracji artystycznej.1 Artystka jest pochodzenia
polsko-rosyjskiego. Tamara urodziła się w Archan-
gielsku 20 lipca 1918 roku, w czasie zawieruchy
wojennej.2 Te okoliczności sprawiły, że rodzina
Jankowskich postanowiła wrócić do Polski drogą
przez Szwecję. W Łodzi w wieku 20 lat artystka
poznała swojego pierwszego męża - starszego od
niej o 12 lat architekta Radosława Hansa.3 Krótki
okres szczęścia i dostatku kończy się wraz z wybu-
chem wojny. Wkrótce po zakończeniu wojny, po
długiej chorobie umarł mąż Tamary.4 5
Jeszcze za życia męża Tamara Hans przystąpi-
ła z sukcesem do egzaminu wstępnego na łódzką
1 Po osiedleniu się w Kanadzie artystka używa tylko nazwi-
ska Jaworska (informacja od Tadeusza Jaworskiego, korespon-
dencja z dnia 04 lipca 2013 roku).
2 Rejon Murmańska i Archangielska byt terenem działań
zbrojnej interwencji aliantów zachodnich, wspierającej wojska
wierne carowi. W ich szeregach walczyły także polskie oddzia-
ły tzw. Murmańczyków.
3 Jego twórczość została wspomniana w artykule: Olende-
rek (2008: 8).
4 Informację uzyskałam dzięki życzliwości Pani Kiki Misz-
teli z Kanady, która jest wieloletnią przyjaciółką Państwa
Jaworskich. Również za jej pośrednictwem otrzymałam pre-
zentowany w niniejszym artykule materiał ilustracyjny pocho-
dzący z archiwum artystki.
Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych.
Już w czasach studenckich daje się uwieść tkactwu,
dając mu prym przed malarstwem. W arkana ża-
kardu wprowadził ją prof. Lucjan Kintopf. W roku
1952 ukończyła studia z wyróżnieniem? Z Wyższą
Szkołą Sztuk Plastycznych pozostaje związana po-
przez pracę pedagogiczną do 1958 roku. Na liście
pracowników łódzkiej uczelni z roku 1952 w Za-
kładzie Tkaniny widnieje już jako Tamara Hans-
-Sędzimirowa.6 Związek z Kazimierzem Sędzimi-
rem przetrwał tylko kilka lat. Problemy prywatne
nie przeszkadzały artystce w rozwoju zawodowym.
Współpracowała ze Spółdzielnią Artystów Pla-
styków Ład, gdzie była dyrektorem artystycznym
w roku 1954.7 Kierowała także Pracownią Projek-
tów i Prototypów w Cepelii - Rękodzieło Arty-
styczne w Warszawie.8
5 Tamara Hans (1965); Tamara Hans (1967).
6 Katedra Druku (2011: 160, 162).
W katalogach: Tamara Hans (1965) oraz Tamara Hans
(1967) widnieje w biogramie informacja, że artystka była dy-
rektorem artystycznym Ładu w latach 1954-1963. Informacja
ta nie została potwierdzona w innych źródłach. W opracowa-
niach na temat historii Ładu znalazłam tylko potwierdzenie
roku 1954, co jest zgodne z zapisami prowadzonymi przez
Pracownię Wzornictwa w Muzeum Narodowym w Warszawie
(kwerenda muzealna autorki w dniu 14 czerwca 2013 roku).
8 Tamara Hans (1965).
ИСКУССТВО ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЫ
ART OF THE EAST EUROPE
TOM III
Magdalena Howorus-Czajka
Uniwersytet Gdański
Sploty życia i nici w twórczości Tamary Hans-Jaworskiej
Życie i twórczość Tamary Hans-Jaworskiej (il. 1)
dobrze ilustrują zagadnienie zawiłych losów emi-
gracji artystycznej.1 Artystka jest pochodzenia
polsko-rosyjskiego. Tamara urodziła się w Archan-
gielsku 20 lipca 1918 roku, w czasie zawieruchy
wojennej.2 Te okoliczności sprawiły, że rodzina
Jankowskich postanowiła wrócić do Polski drogą
przez Szwecję. W Łodzi w wieku 20 lat artystka
poznała swojego pierwszego męża - starszego od
niej o 12 lat architekta Radosława Hansa.3 Krótki
okres szczęścia i dostatku kończy się wraz z wybu-
chem wojny. Wkrótce po zakończeniu wojny, po
długiej chorobie umarł mąż Tamary.4 5
Jeszcze za życia męża Tamara Hans przystąpi-
ła z sukcesem do egzaminu wstępnego na łódzką
1 Po osiedleniu się w Kanadzie artystka używa tylko nazwi-
ska Jaworska (informacja od Tadeusza Jaworskiego, korespon-
dencja z dnia 04 lipca 2013 roku).
2 Rejon Murmańska i Archangielska byt terenem działań
zbrojnej interwencji aliantów zachodnich, wspierającej wojska
wierne carowi. W ich szeregach walczyły także polskie oddzia-
ły tzw. Murmańczyków.
3 Jego twórczość została wspomniana w artykule: Olende-
rek (2008: 8).
4 Informację uzyskałam dzięki życzliwości Pani Kiki Misz-
teli z Kanady, która jest wieloletnią przyjaciółką Państwa
Jaworskich. Również za jej pośrednictwem otrzymałam pre-
zentowany w niniejszym artykule materiał ilustracyjny pocho-
dzący z archiwum artystki.
Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych.
Już w czasach studenckich daje się uwieść tkactwu,
dając mu prym przed malarstwem. W arkana ża-
kardu wprowadził ją prof. Lucjan Kintopf. W roku
1952 ukończyła studia z wyróżnieniem? Z Wyższą
Szkołą Sztuk Plastycznych pozostaje związana po-
przez pracę pedagogiczną do 1958 roku. Na liście
pracowników łódzkiej uczelni z roku 1952 w Za-
kładzie Tkaniny widnieje już jako Tamara Hans-
-Sędzimirowa.6 Związek z Kazimierzem Sędzimi-
rem przetrwał tylko kilka lat. Problemy prywatne
nie przeszkadzały artystce w rozwoju zawodowym.
Współpracowała ze Spółdzielnią Artystów Pla-
styków Ład, gdzie była dyrektorem artystycznym
w roku 1954.7 Kierowała także Pracownią Projek-
tów i Prototypów w Cepelii - Rękodzieło Arty-
styczne w Warszawie.8
5 Tamara Hans (1965); Tamara Hans (1967).
6 Katedra Druku (2011: 160, 162).
W katalogach: Tamara Hans (1965) oraz Tamara Hans
(1967) widnieje w biogramie informacja, że artystka była dy-
rektorem artystycznym Ładu w latach 1954-1963. Informacja
ta nie została potwierdzona w innych źródłach. W opracowa-
niach na temat historii Ładu znalazłam tylko potwierdzenie
roku 1954, co jest zgodne z zapisami prowadzonymi przez
Pracownię Wzornictwa w Muzeum Narodowym w Warszawie
(kwerenda muzealna autorki w dniu 14 czerwca 2013 roku).
8 Tamara Hans (1965).