Malinowski, Jerzy [Bearb.]: Polsky i rosyjscy artyści i architekci w koloniach artystycznych zagranicą i na emigracji politycznej 1815 - 1990 (Sztuka Europy Wschodniej / The Art of Eastern Europe, Warszawa: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata [u.a.], 2015)

Inspiracje edukacją monachijską w twórczości Witolda Pruszkowskiego na przykładzie obrazów...

295

ogrodzenie, które oddziela plan drugi, wypełniony
w całości ścianą ciemnego gąszczu. Nieopodal ko-
biecej postaci, cienkim pociągnięciem pędzla, na-
malowane zostało pozbawione liści drzewo.
Na marginesie należy zaznaczyć, że zachowało
się kilka niewielkich szkicowników artysty, mają-
cych znaczący wkład w odkrywaniu na nowo pro-
cesu powstawania obrazów Pruszkowskiego, w tym
opisanych powyżej pejzaży. Pruszkowski często
przystępował do malowania bez uprzednich stu-
diów. Z tego powodu za szczególnie istotny należy
uznać zachowany, również w zbiorach Muzeum
Narodowego w Krakowie, rysunek pt. Krajobraz
z drzewami (il. 3). Przedstawia on niemal iden-
tyczny wycinek krajobrazu, który malarz uwieczni!
w obrazie Zmierzch. Wspomniany szkic sugerować
może, iż jest to studium przygotowawcze do tego
płótna.12 13
Pejzaż „czysty” pojawiał się w twórczości Prusz-
kowskiego stosunkowo rzadko. Motywy krajobra-
zowe stanowiły u niego przeważnie tło dla fanta-
stycznych postaci i nadprzyrodzonych zjawisk.
Jednakże problem pejzażu w twórczości artysty


II. 1. Witold Pruszkowski, Świt, 1881, olej na płótnie,
155 x 63 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
II. 2. Witold Pruszkowski, Zmierzch, ok. 1881, olej na płótnie,
155 x 63 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie

3.

12 Brak daty na r; =
wia niestety zadator
13 Grajewski (19:

dość często wzmiankowany był w pismach współ-
czesnych mu krytyków i w pierwszych syntezach
historii malarstw,i_2;d^^£ О dn^ł rnl;
w twórczości ma
ski. Jego zdanien
lowanym przez <
i „rzewną poezję
ostrzejszych koni
dzikich, fantasn
delikatnego i ja
Pruszkowskiego
momentów w ci;
czory, świadczą <
z chruścianym pi
dowe w Krakowi
Muzeum Sztuki
(1890, Lwowska
do obrazu Świt j,
łem Zmierzch (n
wykonany w tecf
pozwala określić;
nie Świtu. Pod \
został bardzo ma.
gnięć pędzla, z J




Witold Pruszkowski, Krajobraz z drzewami, rysunek
ołówkiem na papierze, Muzeum Narodowe w Krakowie