DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.55687#0259
SZTUKA EUROPY WSCHODNIEJ
ИСКУССТВО ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЫ
ART OF THE EAST EUROPE
TOM III
Ewa Ziembińska
Muzeum Narodowe, Warszawa
Sara Lipska i Adrianna Górska. Dwie drogi twórcze krzyżujące się
w Paryżu, dom Barbary Harrison w Rambouillet
Sara Lipska (Sarah Lipska) i Adrianna Górska
(Adrienne Górska) to dwie artystki znane i cenio-
ne w latach 20. i 30. XX wieku, o czym świadczą
ich realizacje z tamtego czasu oraz nazwiska zlece-
niodawców. Swoją drogę artystyczną realizowały
w Paryżu, odnosząc sukcesy. Obie były polskiego
pochodzenia, Lipska urodziła się w Mławie w 1882
roku (miasto wówczas znajdowało się pod zabo-
rem rosyjskim), w żydowskiej rodzinie o tradycji
chasydzkiej. Adriannna Górska przyszła na świat
w Moskwie siedemnaście lat później, była córką
polskiego adwokata. Obie w drugim dziesięciole-
ciu XX wieku osiedliły się na stałe we Francji i dość
szybko weszły w krąg francuskiej awangardy i ro-
syjskiej emigracji, nie uczestnicząc w życiu polskiej
kolonii artystycznej w Paryżu.
Sara Lipska realizowała swój talent w wielu dzie-
dzinach sztuki, zajmowała się rzeźbą, malarstwem,
projektowaniem wnętrz, grafiki użytkowej oraz ko-
stiumów teatralnych i strojów.1 W 1904 roku roz-
poczęła studia artystyczne w warszawskiej Szkole
1 Twórczość Sary Lipskiej i jej osoba zostały przywrócone
historii sztuki w 2012 roku dzięki monograficznej wystawie
zorganizowanej w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikow-
skiego w Królikarni, oddziale Muzeum Narodowego w War-
szawie, zob.: Ziembińska (2012).
Sztuk Pięknych, jako jedna z pierwszych studen-
tek nowoutworzonej uczelni. Wybrała pracownię
rzeźbiarską Xawerego Dunikowskiego. Kierunek
trudny dla młodej kobiety, nie tylko ze względu na
wysiłek fizyczny, ale także pod względem obyczajo-
wości. Jednym z pierwszych elementów nauki były
szkice nagiego modela, co dla Lipskiej, pochodzącej
z tradycyjnej chasydzkiej rodziny, stanowiło zapew-
ne barierę do pokonania. Rodzice artystki musieli
wyrazić zgodę na jej studia, choć dla ojca musiała
to być trudna decyzja. Lipska szybko stała się ulu-
bioną studentką młodego, wówczas 29-letniego
prof. Dunikowskiego. Przez wspólstudentów na-
zywana była „muzą Dunikowskiego”2 i „modelem
z wczesnej epoki jego twórczości”.3 Wiadomo było
także, że pomiędzy Lipską a Dunikowskim nawią-
zał się romans. Pod koniec studiów urodziła ich
córkę, Marię Xawerę, rzeźbiarz uznał dziecko, dając
2 Biblioteka Narodowa, Warszawa, Zakład Zbiorów Ikono-
graficznych, sygn. 59962/111-15. Na fotografii z 1904 roku,
pochodzącej z archiwum Jana Brzezińskiego, przedstawiają-
cej profesorów, studentki i studentów Szkoły Sztuk Pięknych
w Warszawie, we wnętrzu jednej z sal szkoły została także sfo-
tografowana Sara Lipska. Na odwrocie fotografii umieszczono
nazwiska niektórych sportretowanych osób. Obok nazwiska
Sary Lipskiej znajduje się dopisek - „muza prof. Dunikow-
skiego”.
3 Kamiński (1975: 180).
ИСКУССТВО ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЫ
ART OF THE EAST EUROPE
TOM III
Ewa Ziembińska
Muzeum Narodowe, Warszawa
Sara Lipska i Adrianna Górska. Dwie drogi twórcze krzyżujące się
w Paryżu, dom Barbary Harrison w Rambouillet
Sara Lipska (Sarah Lipska) i Adrianna Górska
(Adrienne Górska) to dwie artystki znane i cenio-
ne w latach 20. i 30. XX wieku, o czym świadczą
ich realizacje z tamtego czasu oraz nazwiska zlece-
niodawców. Swoją drogę artystyczną realizowały
w Paryżu, odnosząc sukcesy. Obie były polskiego
pochodzenia, Lipska urodziła się w Mławie w 1882
roku (miasto wówczas znajdowało się pod zabo-
rem rosyjskim), w żydowskiej rodzinie o tradycji
chasydzkiej. Adriannna Górska przyszła na świat
w Moskwie siedemnaście lat później, była córką
polskiego adwokata. Obie w drugim dziesięciole-
ciu XX wieku osiedliły się na stałe we Francji i dość
szybko weszły w krąg francuskiej awangardy i ro-
syjskiej emigracji, nie uczestnicząc w życiu polskiej
kolonii artystycznej w Paryżu.
Sara Lipska realizowała swój talent w wielu dzie-
dzinach sztuki, zajmowała się rzeźbą, malarstwem,
projektowaniem wnętrz, grafiki użytkowej oraz ko-
stiumów teatralnych i strojów.1 W 1904 roku roz-
poczęła studia artystyczne w warszawskiej Szkole
1 Twórczość Sary Lipskiej i jej osoba zostały przywrócone
historii sztuki w 2012 roku dzięki monograficznej wystawie
zorganizowanej w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikow-
skiego w Królikarni, oddziale Muzeum Narodowego w War-
szawie, zob.: Ziembińska (2012).
Sztuk Pięknych, jako jedna z pierwszych studen-
tek nowoutworzonej uczelni. Wybrała pracownię
rzeźbiarską Xawerego Dunikowskiego. Kierunek
trudny dla młodej kobiety, nie tylko ze względu na
wysiłek fizyczny, ale także pod względem obyczajo-
wości. Jednym z pierwszych elementów nauki były
szkice nagiego modela, co dla Lipskiej, pochodzącej
z tradycyjnej chasydzkiej rodziny, stanowiło zapew-
ne barierę do pokonania. Rodzice artystki musieli
wyrazić zgodę na jej studia, choć dla ojca musiała
to być trudna decyzja. Lipska szybko stała się ulu-
bioną studentką młodego, wówczas 29-letniego
prof. Dunikowskiego. Przez wspólstudentów na-
zywana była „muzą Dunikowskiego”2 i „modelem
z wczesnej epoki jego twórczości”.3 Wiadomo było
także, że pomiędzy Lipską a Dunikowskim nawią-
zał się romans. Pod koniec studiów urodziła ich
córkę, Marię Xawerę, rzeźbiarz uznał dziecko, dając
2 Biblioteka Narodowa, Warszawa, Zakład Zbiorów Ikono-
graficznych, sygn. 59962/111-15. Na fotografii z 1904 roku,
pochodzącej z archiwum Jana Brzezińskiego, przedstawiają-
cej profesorów, studentki i studentów Szkoły Sztuk Pięknych
w Warszawie, we wnętrzu jednej z sal szkoły została także sfo-
tografowana Sara Lipska. Na odwrocie fotografii umieszczono
nazwiska niektórych sportretowanych osób. Obok nazwiska
Sary Lipskiej znajduje się dopisek - „muza prof. Dunikow-
skiego”.
3 Kamiński (1975: 180).