116

Jakub Sito

tenże, Baltazar Fontana..., s. 63-66. Por. też P. Krasny, Osiemnastowieczne figury
przydrożne w Buczaczu. Uwagi o inspiracjach czeskich w twórczości Bernarda Meretyna,
mpis. Wcześniejszą lekturę tego artykułu umożliwiła mi uprzejma zgoda autora. Na
temat funkcjonowania dworskiego warsztatu rzeźbiarskiego zob. J. Gajewski, Z Wied-
nia i Pragi..., passim; idem, Elżbieta Sieniawska i jej artyści. Z zagadnień organizacji
pracy artystycznej i jej odbioru w XVIII w. w Polsce [w:] Mecenas, Kolekcjoner,
Odbiorca, Materiały z Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1984, passim.
Dziwi całkowita nieobecność polskiego materiału wśród studiów poświęconych prak-
tyce warsztatowej w barokowej rzeźbie europejskiej: Studien zur Werkstattpraxis der
Barockskulptur im 17. und 18. Jahrhundert, red. K. Kalinowski, Poznań 1992. Por. także
Ostrowski, op. cit. (bibliografia).

5 Na temat twórczości Towasza Huttera autor opublikował m.in. J. Sito,
Póżnobarokowe rzeźby katedry przemyskiej, a twórczość Tomasza Huttera, „Ikonotheka.
Prace Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego" 5, 1993, s. 83-100; idem,
Barokizacja wystroju katedry przemyskiej za rządów biskupa Aleksandra Antoniego
Fredry, Przemyśl 1992, s. 14-20, 27-28.

6 M.in. w Sandomierzu, Opatowie, Czyżowie Szlacheckim, Jarosławiu, Lwowie,
Przemyślu, Rzeszowie, Tarnowie i Samborze.

7 Interesujące byłoby prześledzenie nieśmiało sygnalizowanego w literaturze
zjawiska geometryzacji i „krystalizacji" draperii dokonującego się wcale powszechnie
w niektórych nurtach rzeźby polskiej ok. połowy XVIII w. i trwającego przez całą jego
drugą połowę. Charakter rzeźby lwowskiej wyznacza skrajny biegun tego zjawiska, ale
w łagodniejszej postaci dotyczy ono także części środowiska krakowskiego, warszaw-
skiego, wielkopolskiego i in.

8 Karpowicz, Sztuka polska..., s. 34; idem, Uwagi o przemianach..., s. 110.

9 Bogaty materiał na ten temat zob. w Entwurf und Ausfuhrung in der europais-
chen Barockplastik, red. P. Volk, Munchen 1986. Por. także cenne artykuły, nierzadko

0 skrajnie rozbieżnych stanowiskach w opublikowanych niedawno materiałach z mię-
dzynarodowej sesji poznańskiej poświęconej interesującemu nas zagadnieniu warsztatu.

1 tak, na przykład, K. Kalinowski skłonny jest postrzegać rolę kierującego warsztatem
w XVII-XVIII w. w sposób ograniczony: K. Kalinowski, Bemerkungen zum Stil der
Bildhauerwerkstatt Thomas Weissfeldts [w:] Studien zur Werkstattpraxis..., s. 201-202,
podobnie jak w części wstępnej monografii rzeźby śląskiej K. Kalinowski, Rzeźba
barokowa na Śląsku, Warszawa 1986, s. 22-25, natomiast OJ. Blażićek, Bildhauerwerk-
statt des bbhmischen Barocks [w:] Studien zur Werkstattpraxis..., s. 13-21, rozważając
kwestie praktyki warsztatowej poszczególnych rzeźbiarzy podnosi fakt osobistego
udziału wielu z mistrzów we wszystkich etapach procesu twórczego. Por. także
Gajewski, Z Wiednia i Pragi..., m. in. s. 185, 189 -190, 227, gdzie również prezentowany
pogląd o daleko idącym zaangażowaniu kierującego warsztatem w bezpośrednie
wykonawstwo figur.

10 Por. na gruncie polskim: Gajewski, Z Wiednia i Pragi...

11 Skomplikowany świat barokowego warsztatu rzeźbiarskiego w Europie Środ-
kowej w sposób pionierski znakomicie zilustrował katalog wystawy Ziirnów, rodziny