DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.43487#0130
56
Ks. Jan Nieciecki
W toku rozważań te same obiekty będą się wciąż od nowa pojawiać. Taka
jest bowiem metoda badania dzieła sztuki. Polega ona na tym, że takie dzieło
ogląda się wielokrotnie z różnych stron. Stąd też zajmiemy się kilkoma zaga-
dnieniami: oceną tego, co dotychczas napisano, ustaleniem historii obiektów,
opisaniem ich stanu obecnego i zrekonstruowaniem stanu pierwotnego, by
móc potem odczytać, choćby fragmentarycznie, zamiary i przemyślenia tych,
którzy przed laty tworzyli i dla których tworzono, uchwyceniem tego, na
czym polega piękno i wartość artystyczna dzieł i zaliczeniem ich do konkret-
nych formacji stylowych. Wreszcie, posługując się porównaniem z innymi
dziełami powstałymi w tamtym czasie, odnaleźć i poznać, znów choćby
w części, nieznanych, nieraz zapomnianych autorów.
Artykuł ten jest skrótem pracy magisterskiej. Podczas pisania jej korzysta-
łem z życzliwości i pomocy promotora pana prof. dra Antoniego Maślińskie-
go, któremu pragnę serdecznie podziękować za słowa zachęty oraz wnikliwe
i cenne uwagi i rady. Pani mgr Barbarze Lenard, kierownikowi Działu Archi-
wum Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie dziękuję za okazaną
życzliwość i pomoc w korzystaniu z bezcennych dla mnie Tek Glinki. Wi-
nien jestem również wdzięczność panu mgrowi Zbigniewowi Wojtasikowi,
którego koleżeńska pomoc towarzyszyła mi podczas pracy.
1. STAN BADAŃ
O snycerce kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Białymstoku niewiele
dotychczas napisano. Aż do naszych czasów istniały zaledwie wzmianki
w inwentarzach kościelnych oraz artykułach zamieszczanych w popularnych
czasopismach, których autorzy próbowali ustosunkować się do wymienio-
nych obiektów.
Ksiądz Godlewski w Inwentarzu kościoła i probostwa białostockiego
spisanym roku 1787 [...] (dalej cyt.: Inwentarz} - znajdującym się obecnie
w zbiorach Archiwum Parafii Farnej w Białymstoku - kilkakrotnie snycerkę
kościoła określa jako wspaniałą, o tabernakulum zaś mówi, że jest „osobliw-
szey inwencyi”, a wielki obraz w głównym ołtarzu jest „od jednego z Pierw-
szych Malarzów malowany”. Inwentarz ks. Godlewskiego przynosi interesu-
jącą wiadomość o ambonie, którą wykonano „na model ambony, iaka iest
w Królewskiej Kaplicy w Warszawie” oraz że w niszy jest „osadzone Mauzo-
leum Marmurowe dawne, z odnowieniem złotych liter i przydatkiem sztuk
snycerskich wyzłacanych”.
Pochodzące z ok. 1810 r. Opisanie kościoła białostockiego parafialnego
(dalej cyt.: Opisanie}, anonimowego autora, mówi, że ołtarz główny „iest
bardzo piękny [...], w którym Obraz Najświętszey Panny Maryi z Osobami
Ks. Jan Nieciecki
W toku rozważań te same obiekty będą się wciąż od nowa pojawiać. Taka
jest bowiem metoda badania dzieła sztuki. Polega ona na tym, że takie dzieło
ogląda się wielokrotnie z różnych stron. Stąd też zajmiemy się kilkoma zaga-
dnieniami: oceną tego, co dotychczas napisano, ustaleniem historii obiektów,
opisaniem ich stanu obecnego i zrekonstruowaniem stanu pierwotnego, by
móc potem odczytać, choćby fragmentarycznie, zamiary i przemyślenia tych,
którzy przed laty tworzyli i dla których tworzono, uchwyceniem tego, na
czym polega piękno i wartość artystyczna dzieł i zaliczeniem ich do konkret-
nych formacji stylowych. Wreszcie, posługując się porównaniem z innymi
dziełami powstałymi w tamtym czasie, odnaleźć i poznać, znów choćby
w części, nieznanych, nieraz zapomnianych autorów.
Artykuł ten jest skrótem pracy magisterskiej. Podczas pisania jej korzysta-
łem z życzliwości i pomocy promotora pana prof. dra Antoniego Maślińskie-
go, któremu pragnę serdecznie podziękować za słowa zachęty oraz wnikliwe
i cenne uwagi i rady. Pani mgr Barbarze Lenard, kierownikowi Działu Archi-
wum Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie dziękuję za okazaną
życzliwość i pomoc w korzystaniu z bezcennych dla mnie Tek Glinki. Wi-
nien jestem również wdzięczność panu mgrowi Zbigniewowi Wojtasikowi,
którego koleżeńska pomoc towarzyszyła mi podczas pracy.
1. STAN BADAŃ
O snycerce kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Białymstoku niewiele
dotychczas napisano. Aż do naszych czasów istniały zaledwie wzmianki
w inwentarzach kościelnych oraz artykułach zamieszczanych w popularnych
czasopismach, których autorzy próbowali ustosunkować się do wymienio-
nych obiektów.
Ksiądz Godlewski w Inwentarzu kościoła i probostwa białostockiego
spisanym roku 1787 [...] (dalej cyt.: Inwentarz} - znajdującym się obecnie
w zbiorach Archiwum Parafii Farnej w Białymstoku - kilkakrotnie snycerkę
kościoła określa jako wspaniałą, o tabernakulum zaś mówi, że jest „osobliw-
szey inwencyi”, a wielki obraz w głównym ołtarzu jest „od jednego z Pierw-
szych Malarzów malowany”. Inwentarz ks. Godlewskiego przynosi interesu-
jącą wiadomość o ambonie, którą wykonano „na model ambony, iaka iest
w Królewskiej Kaplicy w Warszawie” oraz że w niszy jest „osadzone Mauzo-
leum Marmurowe dawne, z odnowieniem złotych liter i przydatkiem sztuk
snycerskich wyzłacanych”.
Pochodzące z ok. 1810 r. Opisanie kościoła białostockiego parafialnego
(dalej cyt.: Opisanie}, anonimowego autora, mówi, że ołtarz główny „iest
bardzo piękny [...], w którym Obraz Najświętszey Panny Maryi z Osobami