DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.43488#0107
Porządki architektoniczne w późnobarokowych kościołach Lubelszczyzny
101
tenię przypada dodatkowo x/5 mod. Pozostała partia ściany (do linii dachu obej-
ścia) mierzy 12 mod. - jest to zatem szerokość (długość) środkowego odcinka
ściany (liczonej od krawędzi załamania środkowej pary pseudopilastrów).
Ok. 4 mod. poniżej górnej granicy ściany przebiega okap dachu prezbite-
rium (a także analogiczny odcinek gzymsu nad bocznymi ścianami chóru mu-
zycznego). Jej artykulację ogranicza się jedynie do pary niezwykle smukłych
pseudopilastrów przy zewnętrznych narożnikach (szer. 90:92 cm). Wolny odcinek
ściany zawiera ok. 26 mod. (poł. szer. pilastra), całość do narożnika mieści tych
mod. 281/2- Dalsze dane to: wys. całk. ściany (do podmurówki) - 33/^ mod.
(1510 cm) w tym wys. gzymsu - ok. 1 mod., wys. szyjki-fryzu - 1 mod., wys.
"trzonu" pseudopilastra - 28*4 mod. (1275 cm); wys. bazy - 24 mod.; wys.
piedestału - 2% mod.
Te same dane dotyczące poszczególnych wymiarów wysokości odnoszą się w
pełni do ściany szczytowej prezbiterium (il. XV, XV A), jakkolwiek występują
tam w odpowiednio zmienionej konfiguracji - para zdwojonych pseudopilastrów
flankuje stosunkowo wąską ścianę, przy czym zewnętrzny fragment spodniego
półpilastra stanowi jednocześnie właściwy narożnik ścian prezbiterium (szer.
całk. ściany 19 mod.). Rozstaw głównych pilastrów wynosi 14 mod. (630 cm),
szer. środkowego pola - 13 mod. (585 cm). Obie te wielkości mieszczą się
więcej niż dwukrotnie w wysokości mierzonej od linii piedestałów do gzymsu
(13-14 mod.: 30 mod.). Szczyt nad prezbiterium wznosi się na wysokość 13 mod.
(licząc od linii okapu - 14 mod. łącznie z cokolikiem krzyża). Pośredni wymiar
modułu reprezentują pseudopilastry ramion bocznych (szer. ok. 94 cm, 1 mod.
= 47 cm). By uchwycić proporcje podziałów wystarczy tu jednak podać podsta-
wowe dane: szer. całk. ramion - 15 mod. (710 cm); szer. interkolumnium -
10 mod.; wys. całk. ramion (łącznie z cokołem krzyża) - 35 mod. (1640 cm);
wys. całk. szczytu - 10 mod. (470 cm), wys. całk. ściany ramienia — 25 mod.
w tym gzymsu - 1*4 mod., fryzu (szyjki) - 24 mod.; wys. trzonu (z bazą) -
20 mod.; wys. piedestałów — niepełne 3 mod.
Stosunek boków wewnętrznego pola wynosi 2:1, przy czym za wysokość przy-
jąć należy dzielącą górną krawędź piedestałów do szyjki (tenii) pseudopilastrów.
Boki ramion mają podobną artykulację (częściowo ginącą pod pulpitowym da-
chem obejść), której pseudopilastry rozstawione są na ok. 9 mod.
Wzajemna relacja wysokości ścian nawy i ramion zbliżona jest do "złotego
cięcia" podobnie jak stosunek wysokości ramion do analogicznej wielkości obejść
(il. XIV). Te ostatnie sięgają bowiem ok. 16 modułów wysokości oraz 20 modu-
łów "własnych" (ok. 39,6 cm). Cały 1 moduł przypada na partię gzymsu, 1 moduł
liczy również fryz (bez tenii), wysokość "trzonu" wraz z bazą wynosi 16 mod. (z
czego baza 4 mod.), zaś na piedestał pozostaje 2 mod. Pomińmy bardziej szcze-
gółowy opis obejścia i aneksów z racji nad wyraz skromnej dekoracji poprzesta-
101
tenię przypada dodatkowo x/5 mod. Pozostała partia ściany (do linii dachu obej-
ścia) mierzy 12 mod. - jest to zatem szerokość (długość) środkowego odcinka
ściany (liczonej od krawędzi załamania środkowej pary pseudopilastrów).
Ok. 4 mod. poniżej górnej granicy ściany przebiega okap dachu prezbite-
rium (a także analogiczny odcinek gzymsu nad bocznymi ścianami chóru mu-
zycznego). Jej artykulację ogranicza się jedynie do pary niezwykle smukłych
pseudopilastrów przy zewnętrznych narożnikach (szer. 90:92 cm). Wolny odcinek
ściany zawiera ok. 26 mod. (poł. szer. pilastra), całość do narożnika mieści tych
mod. 281/2- Dalsze dane to: wys. całk. ściany (do podmurówki) - 33/^ mod.
(1510 cm) w tym wys. gzymsu - ok. 1 mod., wys. szyjki-fryzu - 1 mod., wys.
"trzonu" pseudopilastra - 28*4 mod. (1275 cm); wys. bazy - 24 mod.; wys.
piedestału - 2% mod.
Te same dane dotyczące poszczególnych wymiarów wysokości odnoszą się w
pełni do ściany szczytowej prezbiterium (il. XV, XV A), jakkolwiek występują
tam w odpowiednio zmienionej konfiguracji - para zdwojonych pseudopilastrów
flankuje stosunkowo wąską ścianę, przy czym zewnętrzny fragment spodniego
półpilastra stanowi jednocześnie właściwy narożnik ścian prezbiterium (szer.
całk. ściany 19 mod.). Rozstaw głównych pilastrów wynosi 14 mod. (630 cm),
szer. środkowego pola - 13 mod. (585 cm). Obie te wielkości mieszczą się
więcej niż dwukrotnie w wysokości mierzonej od linii piedestałów do gzymsu
(13-14 mod.: 30 mod.). Szczyt nad prezbiterium wznosi się na wysokość 13 mod.
(licząc od linii okapu - 14 mod. łącznie z cokolikiem krzyża). Pośredni wymiar
modułu reprezentują pseudopilastry ramion bocznych (szer. ok. 94 cm, 1 mod.
= 47 cm). By uchwycić proporcje podziałów wystarczy tu jednak podać podsta-
wowe dane: szer. całk. ramion - 15 mod. (710 cm); szer. interkolumnium -
10 mod.; wys. całk. ramion (łącznie z cokołem krzyża) - 35 mod. (1640 cm);
wys. całk. szczytu - 10 mod. (470 cm), wys. całk. ściany ramienia — 25 mod.
w tym gzymsu - 1*4 mod., fryzu (szyjki) - 24 mod.; wys. trzonu (z bazą) -
20 mod.; wys. piedestałów — niepełne 3 mod.
Stosunek boków wewnętrznego pola wynosi 2:1, przy czym za wysokość przy-
jąć należy dzielącą górną krawędź piedestałów do szyjki (tenii) pseudopilastrów.
Boki ramion mają podobną artykulację (częściowo ginącą pod pulpitowym da-
chem obejść), której pseudopilastry rozstawione są na ok. 9 mod.
Wzajemna relacja wysokości ścian nawy i ramion zbliżona jest do "złotego
cięcia" podobnie jak stosunek wysokości ramion do analogicznej wielkości obejść
(il. XIV). Te ostatnie sięgają bowiem ok. 16 modułów wysokości oraz 20 modu-
łów "własnych" (ok. 39,6 cm). Cały 1 moduł przypada na partię gzymsu, 1 moduł
liczy również fryz (bez tenii), wysokość "trzonu" wraz z bazą wynosi 16 mod. (z
czego baza 4 mod.), zaś na piedestał pozostaje 2 mod. Pomińmy bardziej szcze-
gółowy opis obejścia i aneksów z racji nad wyraz skromnej dekoracji poprzesta-