DOI chapter:
Nieciecki, Ks. Jan: Antoni Tallmann autorem portretów Branickich w kościele w Tykocinie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.66252#0192
184
Ks. Jan Nieciecki
sowana w latach postać kobieca”, którą monografista Mirysa dojrzał na por-
trecie Izabeli13.
Atrybucja S. Szymańskiego, mimo iż nie potwierdzona dowodami archiwal-
nymi i nie podparta przekonującą analizą porównawczo-formalną, przyjęła się
powszechnie14. Odwoływali się do niej Andrzej Ryszkiewicz15, Elżbieta
Żyłko16 i Irena Voise17, powtórzyła ją też Joanna Tomalska18.
W swej pracy S. Szymański zbyt wiele obrazów przypisał Mirysowi19.
Część z nich została już wyłączona z artystycznej oeuvre malarza, jak choć-
by portret rodziny Krasickich w Muzeum Diecezjalnym w Przemyślu, w rze-
czywistości namalowany przez Mikołaja Tereinskiego20, czy też krajobrazo-
we supraporty na plebanii w Tyczynie, dzieła, jak się okazało, Antoniego
Herliczki21.
Powyższe zastrzeżenia potwierdziła wystawa Jan Klemens Branicki i jego
dwór, zorganizowana w 1992 r. w Muzeum Historycznym w Białymstoku22.
13 Tamże, s. 58.
14 Historycy sztuki znali tezy S. Szymańskiego jeszcze przed ukazaniem się drukiem jego
książki. Swą pracę referował na posiedzeniu Komisji Historii Sztuki Towarzystwa Naukowego
Warszawskiego oraz w białostockim oddziale Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zob. R ysz-
k i e w i c z, Polski portret zbiorowy, s. 53.
15 „W kościele parafialnym w Tykocinie znajdują się znacznych rozmiarów, późniejsze zresztą
[od portretu rodziny Krasickich z 1753 r. - J. N.], Mirysowskie portrety en pied Jana Klemensa
i Izabeli Branickich”, tamże, s. 53-54; tenże, Mirys Augustyn, [w:] Polski słownik biogra-
ficzny (dalej: PSB), t. XXI, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, s. 354; tenże, Mirys
Augustyn, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (dalej: SAP), t. V,
Warszawa 1993, s. 586.
16 Ż y ł k o, dz. cyt., s. 375.
17 I. Voise, Branicki Jan Klemens (1689-1771) (nr kat. 16), [w:] Portrety osobistości
polskich znajdujące się w pokojach i w galerii pałacu w Wilanowie. Katalog, Warszawa 1967,
s. 34-35.
18 J. T o m a 1 s k a, Artyści na dworze hetmana Branickiego, „Białostocczyzna”, 1989, nr 1,
s. 12.
19 Ryszkiewicz, Katalog, s. 407. Tenże autor na innym miejscu tak scharakteryzo-
wał omawianą monografię A. Mirysa: „Charakter jego sztuki został niestety silnie zamącony przy-
pisaniem mu licznych dzieł obcych rąk, o różnych orientacjach artystycznych” (Francusko-polskie
związki artystyczne, s. 176).
20 T e n ż e, Polski portret zbiorowy, s. 48-57.
21 J. N i e c i e c k i, Antoni Herliczka, malarz białostocki z XVIII wieku, „Studia Teologicz-
ne. Białystok-Drohiczyn-Łomża”, 2(1984), s. 301-302; tenże, Pierwsze rozpoznane dzieła wy-
bitnego malarza XVIII w. Antoniego Herliczki, „Summarium. Sprawozdania Towarzystwa Nauko-
wego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, 13(1984), s. 187; tenże, Antoni Herliczka -
autorem malowideł ściennych w pałacu Myślewickim w warszawskich Łazienkach, zob. s. 225-259.
22 T e n ż e, Uwagi o wystawie: „Jan Klemens Branicki i jego dwór”, „Białostocczyzna ,
1992, nr 4, s. 58-60.
Ks. Jan Nieciecki
sowana w latach postać kobieca”, którą monografista Mirysa dojrzał na por-
trecie Izabeli13.
Atrybucja S. Szymańskiego, mimo iż nie potwierdzona dowodami archiwal-
nymi i nie podparta przekonującą analizą porównawczo-formalną, przyjęła się
powszechnie14. Odwoływali się do niej Andrzej Ryszkiewicz15, Elżbieta
Żyłko16 i Irena Voise17, powtórzyła ją też Joanna Tomalska18.
W swej pracy S. Szymański zbyt wiele obrazów przypisał Mirysowi19.
Część z nich została już wyłączona z artystycznej oeuvre malarza, jak choć-
by portret rodziny Krasickich w Muzeum Diecezjalnym w Przemyślu, w rze-
czywistości namalowany przez Mikołaja Tereinskiego20, czy też krajobrazo-
we supraporty na plebanii w Tyczynie, dzieła, jak się okazało, Antoniego
Herliczki21.
Powyższe zastrzeżenia potwierdziła wystawa Jan Klemens Branicki i jego
dwór, zorganizowana w 1992 r. w Muzeum Historycznym w Białymstoku22.
13 Tamże, s. 58.
14 Historycy sztuki znali tezy S. Szymańskiego jeszcze przed ukazaniem się drukiem jego
książki. Swą pracę referował na posiedzeniu Komisji Historii Sztuki Towarzystwa Naukowego
Warszawskiego oraz w białostockim oddziale Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zob. R ysz-
k i e w i c z, Polski portret zbiorowy, s. 53.
15 „W kościele parafialnym w Tykocinie znajdują się znacznych rozmiarów, późniejsze zresztą
[od portretu rodziny Krasickich z 1753 r. - J. N.], Mirysowskie portrety en pied Jana Klemensa
i Izabeli Branickich”, tamże, s. 53-54; tenże, Mirys Augustyn, [w:] Polski słownik biogra-
ficzny (dalej: PSB), t. XXI, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, s. 354; tenże, Mirys
Augustyn, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (dalej: SAP), t. V,
Warszawa 1993, s. 586.
16 Ż y ł k o, dz. cyt., s. 375.
17 I. Voise, Branicki Jan Klemens (1689-1771) (nr kat. 16), [w:] Portrety osobistości
polskich znajdujące się w pokojach i w galerii pałacu w Wilanowie. Katalog, Warszawa 1967,
s. 34-35.
18 J. T o m a 1 s k a, Artyści na dworze hetmana Branickiego, „Białostocczyzna”, 1989, nr 1,
s. 12.
19 Ryszkiewicz, Katalog, s. 407. Tenże autor na innym miejscu tak scharakteryzo-
wał omawianą monografię A. Mirysa: „Charakter jego sztuki został niestety silnie zamącony przy-
pisaniem mu licznych dzieł obcych rąk, o różnych orientacjach artystycznych” (Francusko-polskie
związki artystyczne, s. 176).
20 T e n ż e, Polski portret zbiorowy, s. 48-57.
21 J. N i e c i e c k i, Antoni Herliczka, malarz białostocki z XVIII wieku, „Studia Teologicz-
ne. Białystok-Drohiczyn-Łomża”, 2(1984), s. 301-302; tenże, Pierwsze rozpoznane dzieła wy-
bitnego malarza XVIII w. Antoniego Herliczki, „Summarium. Sprawozdania Towarzystwa Nauko-
wego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, 13(1984), s. 187; tenże, Antoni Herliczka -
autorem malowideł ściennych w pałacu Myślewickim w warszawskich Łazienkach, zob. s. 225-259.
22 T e n ż e, Uwagi o wystawie: „Jan Klemens Branicki i jego dwór”, „Białostocczyzna ,
1992, nr 4, s. 58-60.