Antoni Herliczka - autorem malowideł ściennych...

233

i pokój sypialny)26. Z nim więc, być może, należy związać ornamentalne
malowidła, dziś gruntownie odnowione, w gabineciku (gdzie „Pan Antoni
Malarz z Drugim Malarzem” - to Antoni Gorzkowski - kontynuowali robotę
„około kwadratury y ornamentów”) i zachodnim przedpokoju (w którym
A. Gerżabek pracował „roznemi kolorami około kwadratury”). Z tygodniowych
raportów można też wyliczyć, że J. B. Plersch potrzebował ponad trzech mie-
sięcy na wymalowanie czterech „prospektów” w sali Jadalnej (od ok. 22 III do
ok. 5 VII), po czym rozpoczął „malowanie w drugim Pokoiu około kwiatów
rożnych” (5 VII - 12 VII). W następnym tygodniu kontynuował z A. Gerżab-
kiem „swoie malowanie około Pokoiu Stołowego roznemi Farbami”. Tydzień
później (19 VII - 26 VII) „w Myslewicach Pan Plesz y Pan Antoni ze wszyst-
kiem zakończyli swoie malowanie”27. W świetle przytoczonych zapisków
wątpliwe stają się twierdzenia, że zachowane we wschodnim przedpokoju na
parterze malowidła z girlandami kwiatów są pewną pracą A. Gerżabka28. Kto
wie, czy nie wyszły one spod ręki J. B. Plerscha, pracującego „około kwiatów
rożnych” w „drugim Pokoiu” obok sali Jadalnej (w tym czasie A. Gerżabek
malował w Pustelni). W rozwiązaniu tego problemu nie może dopomóc analiza
porównawcza, gdyż omawiane freski uznawane były za jedyną zachowaną pracę
A. Gerżabka29, zaś poszczególne zespoły malowideł J. B. Plerscha niejedno-
krotnie tak bardzo różnią się między sobą, że gdyby nie dowody archiwalne,
trudno byłoby uwierzyć, że wykonał je ten sam autor30. Swoją drogą zasta-
nawia brak wzmianek w dokładnych przecież i kompletnie zachowanych rapor-
tach tygodniowych o malowaniu apartamentu wschodniego, którego ściany,
jak wiemy ze starych inwentarzy, były pokryte freskami31. Tydzień ewentual-
nie półtora tygodnia to chyba zbyt mało czasu, by pomalować przedpokój,
pokoik i gabinecik narożny, choćby zatrudnione były przy tym trzy osoby:
J. B. Plersch, A. Gerżabek i A. Gorzkowski, który przez cały rok 1778 pra-
cował „Przy Panu Antonim [...] dla prętkości”32. W grę wchodzić mogą bo-

26 AGAD, Archiwum Kameralne III/388.
27 Tamże.
28 Kwiatkowski, Stanisław August, s. 107; S. Krzysztofowie z,
Z. Prószyńska, Gerżabek (Gerzabelli, Gierzabek, Jerżabek) Antonio, malarz, [w:] Słow-
nik artystów polskich, t. II, Wrocław-Warszawa-Kraków 1975, s. 320-321.
29 Krzysztofowie z, Prószyńska, dz. cyt., s. 320.
J° K w i a t k o w s k i, Łazienki, s. 74.
31 Tamże, s. 70.
AGAD, Archiwum Kameralne III/388, Rapport de l’Ecrivain d’Uyazdow p. 1’Annee 1778.
Cytowane sformułowanie pochodzi z tygodniowego raportu od 3 do 10 maja. Całoroczną pracę
A. Gorzkowskiego przy A. Gerżabku potwierdzają tygodniowe raporty z 1778 r. dotyczące tegoż
Gorzkowskiego, AGAD, Archiwum Kameralne III/386.