DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.66253#0073
Cykl obrazów ,,Dzieje Kazimierza Odnowiciela” z klasztoru w Tyńcu
65
1640-1642 jest najlepiej zachowanym przykładem adaptacji dworskich tendencji
w kręgu mecenatu możno władcy duchownego29. Analogicznie w najbogatszych
opactwach program dekoracji malarskiej obejmował reprezentacyjne wnętrza, jak
kapitularz, refektarz, bibliotekę, krużganki itp. Najbardziej wystawnym wnętrzem
w Tyńcu była Sala Opactwa, wyróżniająca się bogatym wystrojem, przeznaczona
na wyjątkowe uroczystości klasztorne i państwowe. Sala tyniecka określana przez
Szczygielskiego „najznakomitszą Salą Opactwa”, miała swoje odpowiedniki w
klasztorach oo. Benedyktynów w Mogilnie, Paulinów w Częstochowie, Cystersów
w Lądzie czy Cystersów w Lubiążu30.
Sala Rycerska klasztoru jasnogórskiego jest jedynym tego rodzaju wnętrzem z
zachowanym wystrojem z połowy XVII w. oraz podobną jak w Tyńcu lokalizacją
na pierwszym piętrze w południowo-wschodnim narożniku. Podobnie poprzedzo-
na jest korytarzem od strony południowej. W jasnogórskim korytarzu pierwotnie
w całości lokowany był cykl obrazów określany jako Poczet świętych i błogosła-
wionych zakonu, przedstawiający ponad 42 wizerunki, nawiązujący w swoim cha-
rakterze do galerii przodków31. Niewątpliwie korytarz ten pełnił taką samą ideową
funkcję, jak sienie i antykamery zamków królewskich, zapowiadające wejście do
głównej sali reprezentacyjnej: wawelskiej Sali pod Ptakami32 czy warszawskiego
Pokoju Marmurowego wprowadzającego do Sali Audiencjonalnej33. W częstocho-
wskiej Sali Rycerskiej w partii górnej eksponowany jest cykl obrazów poświęcony
Dziejom klasztoru oo. Paulinów, łączony autorsko z kręgiem uczniów Tomasza Do-
29 Tomkiewicz, Dolabella, s. 62-67; tenże, Pędzlem rozmaitym. Malarstwo okresu Wazów w
Polsce, Warszawa 1970, s. 64-70; tenże, Dolabella Tomasz, w: Słownik artystów, s. 74; J. Kuczyń-
ski, A. Oborski, Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach, Kraków 1981, s. 33-42.
30 O Sali Białej opactwa oo. cystersów w Mogilnie w: J. Chudziakowa, A. Czachowski,
Opactwo Benedyktynów w Mogilnie, Warszawa 1977, s. 50-52; Katalog zabytków sztuki w Polsce,
t. XI, z. 10, Dawny powiat bydgoski, red. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa 1982, s. 30-31. O Sa-
li Rycerskiej opactwa oo. paulinów w Częstochowie w: Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VI, z. 4,
Dawne woj. katowickie. Dawny pow. częstochowski, red. J. Rejduch-Samkowa, J. Samek, Warszawa
1979, s. 181-183; Miłobędzki, Sztuka polska, s. 244; Z. Rozanow, E. Smulikowska, Skarby kul-
tury na Jasnej Górze, Warszawa 1974, s. 17, 51-52; Z. Bania, J. Golonka, Jasna Góra. Przewod-
nik, Warszawa 1984, s. 46-47, 75. O Sali Opactwa oo. cystersów w Lądzie w: W. Łuszczkiewicz,
Opactwo Cystersów w Lądzie nad Wartą, w: Sprawozdania Komisji do badań historii sztuki w Pol-
sce, t. III, Kraków 1888, s. 114-124. O Sali Książęcej opactwa oo. cystersów w Lubiążu w: K. Kali-
nowski, Gloryfikacja panującego i dynastii w sztuce Śląska XVII i XVIII wieku, Warszawa-Poznań
1973, s. 137-162.
31 Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VI, z. 4, s. 182-183; Rozanow, Smulikowska, Skar-
by kultury, s. 17, 51-52; Bania, Golonka, Jasna Góra, s. 46-47, 73-75.
32 S. Tomkowicz, Wewnętrzne urządzenie Zamku Krakowskiego i jego losy, Kraków 1907,
s. 19-20; T. Mańkowski, Dzieje wnętrz wawelskich, Warszawa 1957, s. 56.
33 J. Lileyko, Władysławowski Pokój Marmurowy i jego twórcy - Giovanni Battista Gisleni i
Peeter Danckers de Rij, BHS 37(1975), nr 1, s. 20-21 ; tenże, Z rozważań nad programem ideowym
pokojów królewskich na Zamku Warszawskim za Wazów, „Rocznik Warszawski” 15(1979), s. 191-
192, 199; tenże, Zamek Warszawski. Rezydencja królewska i siedziba władz Rzeczypospolitej 1569-
1763, Wrocław-Warszawa 1984, s. 134-136, 283.
65
1640-1642 jest najlepiej zachowanym przykładem adaptacji dworskich tendencji
w kręgu mecenatu możno władcy duchownego29. Analogicznie w najbogatszych
opactwach program dekoracji malarskiej obejmował reprezentacyjne wnętrza, jak
kapitularz, refektarz, bibliotekę, krużganki itp. Najbardziej wystawnym wnętrzem
w Tyńcu była Sala Opactwa, wyróżniająca się bogatym wystrojem, przeznaczona
na wyjątkowe uroczystości klasztorne i państwowe. Sala tyniecka określana przez
Szczygielskiego „najznakomitszą Salą Opactwa”, miała swoje odpowiedniki w
klasztorach oo. Benedyktynów w Mogilnie, Paulinów w Częstochowie, Cystersów
w Lądzie czy Cystersów w Lubiążu30.
Sala Rycerska klasztoru jasnogórskiego jest jedynym tego rodzaju wnętrzem z
zachowanym wystrojem z połowy XVII w. oraz podobną jak w Tyńcu lokalizacją
na pierwszym piętrze w południowo-wschodnim narożniku. Podobnie poprzedzo-
na jest korytarzem od strony południowej. W jasnogórskim korytarzu pierwotnie
w całości lokowany był cykl obrazów określany jako Poczet świętych i błogosła-
wionych zakonu, przedstawiający ponad 42 wizerunki, nawiązujący w swoim cha-
rakterze do galerii przodków31. Niewątpliwie korytarz ten pełnił taką samą ideową
funkcję, jak sienie i antykamery zamków królewskich, zapowiadające wejście do
głównej sali reprezentacyjnej: wawelskiej Sali pod Ptakami32 czy warszawskiego
Pokoju Marmurowego wprowadzającego do Sali Audiencjonalnej33. W częstocho-
wskiej Sali Rycerskiej w partii górnej eksponowany jest cykl obrazów poświęcony
Dziejom klasztoru oo. Paulinów, łączony autorsko z kręgiem uczniów Tomasza Do-
29 Tomkiewicz, Dolabella, s. 62-67; tenże, Pędzlem rozmaitym. Malarstwo okresu Wazów w
Polsce, Warszawa 1970, s. 64-70; tenże, Dolabella Tomasz, w: Słownik artystów, s. 74; J. Kuczyń-
ski, A. Oborski, Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach, Kraków 1981, s. 33-42.
30 O Sali Białej opactwa oo. cystersów w Mogilnie w: J. Chudziakowa, A. Czachowski,
Opactwo Benedyktynów w Mogilnie, Warszawa 1977, s. 50-52; Katalog zabytków sztuki w Polsce,
t. XI, z. 10, Dawny powiat bydgoski, red. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa 1982, s. 30-31. O Sa-
li Rycerskiej opactwa oo. paulinów w Częstochowie w: Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VI, z. 4,
Dawne woj. katowickie. Dawny pow. częstochowski, red. J. Rejduch-Samkowa, J. Samek, Warszawa
1979, s. 181-183; Miłobędzki, Sztuka polska, s. 244; Z. Rozanow, E. Smulikowska, Skarby kul-
tury na Jasnej Górze, Warszawa 1974, s. 17, 51-52; Z. Bania, J. Golonka, Jasna Góra. Przewod-
nik, Warszawa 1984, s. 46-47, 75. O Sali Opactwa oo. cystersów w Lądzie w: W. Łuszczkiewicz,
Opactwo Cystersów w Lądzie nad Wartą, w: Sprawozdania Komisji do badań historii sztuki w Pol-
sce, t. III, Kraków 1888, s. 114-124. O Sali Książęcej opactwa oo. cystersów w Lubiążu w: K. Kali-
nowski, Gloryfikacja panującego i dynastii w sztuce Śląska XVII i XVIII wieku, Warszawa-Poznań
1973, s. 137-162.
31 Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VI, z. 4, s. 182-183; Rozanow, Smulikowska, Skar-
by kultury, s. 17, 51-52; Bania, Golonka, Jasna Góra, s. 46-47, 73-75.
32 S. Tomkowicz, Wewnętrzne urządzenie Zamku Krakowskiego i jego losy, Kraków 1907,
s. 19-20; T. Mańkowski, Dzieje wnętrz wawelskich, Warszawa 1957, s. 56.
33 J. Lileyko, Władysławowski Pokój Marmurowy i jego twórcy - Giovanni Battista Gisleni i
Peeter Danckers de Rij, BHS 37(1975), nr 1, s. 20-21 ; tenże, Z rozważań nad programem ideowym
pokojów królewskich na Zamku Warszawskim za Wazów, „Rocznik Warszawski” 15(1979), s. 191-
192, 199; tenże, Zamek Warszawski. Rezydencja królewska i siedziba władz Rzeczypospolitej 1569-
1763, Wrocław-Warszawa 1984, s. 134-136, 283.