Studia archeologiczne (2.1984)

Janusz Ostrowski
Uniwersytet Jagielloński

CHARAKTERYSTYKA ZBIORU LAMPEK STAROŻYTNYCH
W MUZEUM NARODOWYM W KRAKOWIE

Lampki oliwne są jedną z najczęściej spotykanych kategorii zabytków
starożytnych, dzięki czemu wchodzą w skład niemal każdej kolekcji groma-
dzącej wyroby antyczne. To powszechne ich występowanie przyczyniło się do
należytego poznania problematyki związanej z wyrobem, zdobieniem i prze-
znaczeniem lampek. Przeprowadzone klasyfikacje (Loeschke, Broneer) pozwala-
ją na dokładne zakwalifikowanie lampki do danego typu i w miarę możliwoś-
ci ścisłe ustalenie warsztatu. Publikacje wykopalisk (m.in. Broneer, Bru-
neau) i katalogi muzealne (m.in. Walters, Waldhauer, Menzel, Szentleleky,
Heres) umożliwiają przeprowadzenie dokładniejszych porównań i zwiększają
ilość materiału,.jakim dysponuje badacz zajmujący się tą problematyką. Tego
typu pozycją, bardziej obszerną niż normalny katalog, bo poruszającą
wszelkie problemy związane z lampkami, jest praca Marii Ludwiki Bernhard,
stanowiąca opracowanie najbogatszego w Polsce zespołu lampek, znajdują-
cych się w Muzeum Narodowym w Warszawie . Licząca 188 obiektów grupa lam-
pek z Muzeum Archeologicznego w Krakowie jest przedmiotem badań Zbigniewa
o ,
Tabasza . Wśród licznych zabytków starożytnych stanowiących własność Za-
kładu Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego (prze-
chowywanych w Muzeum UJ), znajduje się 56 lampek, które stosunkowo nie-
z
dawno doczekały się opracowania . Natomiast drugi pod względem liczebności
krakowski zbiór lampek, znajdujący się w Muzeum Narodowym, jak dotąd nie
został opublikowany. Zespół ten znany jest z autopsji wielu wybitnym spe-
cjalistom zajmujący się problematyką lampek oliwnych (m.in. Maria Barnharć!,
Philippe Bruneau, Gerald Heres), którzy wysoko ocenili całą kolekcję, lecz
A
dotychczas jedynie dwie lampki z tego zbioru doczekały się publikacji .

M.Bernhard, Lampki starożytne, Warszawa 1955*
2
Z.Tabasz, Katalog starożytnych lampek w zbiorach Muzeum Archeologicznego w
Krakowie, Część I., "Materiały Archeologiczne", VII, Kraków 1966, s. 259-26?.
J.Ostrowski, Lampki, w: Zabytki Archeologiczne Zakładu Archeologii śródziemno-
morskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Katalog. Praca zbiorowa pod red. M.L. Bern-
hard, Warszawa-Kraków 1976, s. 223-242, poz.kat. 4?2~52?.
Jedną z nich jest lampka ze Zbiorów Czartoryskich (nr inw. MNK XI 11). Została
opublikowana dwukrotnie, por. Maria L.Bernhard, Odyseusz i syreny, ZNUJ, "Prace
Archeologiczne", z. 16, Kraków 1974, s,55-61. Autorka uważa, że lampka pochodzi z
warsztatu panońskiego z 2 poł. I w. n.e. Odmiennego zdania jest G.Heres, który wi-